Microsoft Word ?Bdurr?Him mhm doc



Yüklə 0,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/27
tarix05.04.2018
ölçüsü0,67 Mb.
#36008
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27

 

49 


 

təəccüblənmənin,  çətinliyin,  riskin  «ilkin  tələbat  predmetləri»  olduğu  varlı 

cəmiyyətlərdə müşahidə edilir. 

       Bu cəmiyyətlər üçün çox müxtəlif təəssüratlar yaratmaq, varlı həyat tərzi keçir-

mək, yeni məhsulları sınaqdan keçirmək və təmin olunmanın yeni-yeni mənbələrini 

axtarmaq  son  dərəcədə  vacibdir.  Bu  tip  tələbatların  tam  ödənilməsi  mümkün 

olmadığından bu proses fasiləsiz davam edir. 

      Bəzi mütəfəkkirlər insanları daima təmin olunmaya cəhdin davamlı dairəsindən 

xilas  etmək  üçün  onlara  bütün  istəklərin  fövqündə  durmağı    təklif  edirlər.  Xindu 

Sarma Lakşman yazır: 

Hərislik  bizə  deyir:  bunu  və  bunu  alsan  xoşbəxt  olacaqsan.  Biz  buna  inanırıq  və 

zəruri olan obyekti zorla da olsa almağa çalışırıq. Əgər biz onu ala bilmiriksə və ya 

istədiyimiz  qədər  ala  bilmiriksə,  onda  biz  əzab  çəkirik.  Əgər  istədiyimizi  tam 

həcmdə  alırıqsa,  onda  hərisliyimiz  bizim  qarşımıza  yeni  məqsədlər  qoyur.  Amma 

biz özümüzü axmaq yerinə qoyduğumuzu görmürük. 

      Bu  mütəfəkkirlər  ürək  rahatlığını,  yəni  hərisliyinin  boğulmasını  və  bunun 

nəticəsində  hər  hansı  çaxnaşmanın  aradan  qaldırılmasını  təbliğ  edirlər.  Doğrusunu 

desək, bu məcburi qərarın alternativi vardır. Bu, istehlaka yaradıcılıqla yanaşmadır, 

yəni  tərəqqiyə,  özünü  aktuallaşdırmaya  və  üstünlüyə  daha  çox  canatmya  gətirib 

çıxaran  istehlakdır.  Paskalın  dediyi  kimi,  əgər insanın  özü  «tələyə  düşənə  kimi  ov 

etməyə  hazırdırsa»,  onda  fəaliyyətin  hərəkətverici  qüvvəsi  olan  istək  istehlaka 

yaradıcı yanaşmadan əldə edilən məmnunluğun birinci səbəbi ola bilər. 

 

2.3.  stehlakçı davranışına xarici mühit determinantların təsirinin 

marketinq tədqiqi. 

  stehlakçıların  davranışına  bir  sıra  xarici  mühit  amilləri  təsir  göstərirlər.  Bu 

amillərin  hər  birinin  özünəməxsus  spesifik  xüsusiyyətləri  və  təsir  formaları 

mövcuddur.    stehlakçıların  davranışına  xarici  mühit  determinantların  təsirini 

2.3.saylı şəkildə nəzərdən keçirək: 



 

50 


 

 

 



 

  

 



 

    


 

 

 

 



              Şəkil 2.3.  stehlakçı davranışının xarici mühit determinantları. 

 

         Məhsul  -  istehlakçıların  davranışına  xarici  mühit  determinantlarından    biri 



kimi  özünəməxsus  təsir  formasına  malikdir.  Məhsulun  istehlak  xüsusiyyətlərinin 

xarakterindən,  keyfiyyətindən,  istehlakçılara  verdiyi  faydadan,  marka  adının 

tanınma  səviyyəsindən,  brendləşməsindən  asılı  olaraq  istehlakçıların  davranışı 

formalaşır,  Məhz  bu  səbəbdən  də  hər  bir  müəssisə  istehsal  etdiyi  məhsulun 

keyfiyyətini  yüksəltməyə,  ona  yeni  istehlak  xüsusiyyətləri  verməyə,  istehlakçılar 

üçün    daha    faydalı  olmasına,  məhsul  markasını  məşhurlaşdırmağa,  onu  brendə 

çevirməyə  çalışırlar.  stehlakçı  bazarda  ona  daha  çox  fayda  verə  biləcək  əmtəəni 

axtarır.  stehlakçıda əmtəədən daha çox fayda əldə edə biləcəyi fikrinin yaranması 

ə

sasında  onun  bazar  davranışları  formalaşır.  stehlakçılarin  məhsul  alışını  həyata 



keçirməsi və təkrar alış etmək ehtimalı məhz əmtəənin onların tələbinə uyğun gəlib 

– gəlməməsindən çox asılıdır.  stehlakçının alışdan məmnun qalması dərəcəsi onun 

tələblərinin ödənilməsi və əldə etdiyi faydanın səviyyəsi  ilə müəyyən edilir. Təmin 

olunma – özünün ilkin tələbləri ilə əldə edilmiş əmtəənin real keyfiyyətlərini (və ya 

onun istifadəsi nəticələrinin) müqayisə edən insanda yaranan hissdir.  

Ə

gər  əmtəənin  funksionallığının  real  göstəriciləri  ilkin  gözlədiyindən  aşağı  olarsa, 



istehlakçı  təəssüf  hissi  yaşayır.  Məhsulu  xarakterizə  edən  səciyyəvi  cəhətlər 

tələblərə  uyğun  gəldikdə  isə  alıcı  məmnunluq  (təmin  olunma)  hiss  edir.  Əmtəənin 

stehlakçı 

davranışı 

stehlakçı 

davranışı 

Reklam və satışın 

həvəsləndirilməsi 

Məhsul 

stehlakçı 



davranışı 

Mövqeləşdirmə 

Differensiallaşdırma 

 

Qiymət 



Reklam və satışın 

həvəsləndirilməsi 

Məhsul 

stehlakçı 



davranışı 

Mövqeləşdirmə 

Differensiallaşdırma 

 

Qiymət 



Reklam və satışın 

həvəsləndirilməsi 

Məhsul 

stehlakçı 



davranışı 

Mövqeləşdirmə 

Differensiallaşdırma 

 

Qiymət 




 

51 


 

istismar  keyfiyyətləri  onun  haqqındakı  hissi  düşüncələri  də  ötüb  keçirsə,  onda 

istehlakçının  təmin  olunma  dərəcəsi  daha  yuxarı,  başqa  sözlə,  tam  halda  təmin 

olunmuş olur.  

Bir  çox  kompaniyalar  istehlakçıların  daha  yüksək  səviyyədə  təmin  edilməsini 

qarşılarına  məqsəd  kimi  qoyur  və  təkcə  rasional  tərcihlərin  yox,  həm  də  müəyyən 

ticarət markasına qarşı emosional bağlılığın formalaşdırılmasına çalışırlar ki, bu da 

alıcıların  yüksək  səviyyəli  sadiqliyinin  ifadəsidir.  Daha  müvəffəqiyyətlə  fəaliyyət 

göstərən  kompaniyalar  bir  qədər  də  irəli  gedərək,  istehlakçıların  tam  təmin 

edilməsinə çalışırlar.  

Ticarət markası istehlakçıya, vəd edilən bütün faydaların əldə ediləcəyinə zəmanət 

verməlidir.  Kompaniyanın  vədləri  ilə  real  əmtəənin  (xidmətin)  malik  olduğu 

xarakteristikaların  hansı  səviyyədə  üst-üstə  düşəcəyi  onun  üçün,  eləcə  də 

istehlakçılar üçün çox vacibdir.Bu həmçinin, kompaniyanın istehlakçıların əmtəə və 

xidmətləri  əldə  etmələrini  təmin  edən  bütün  kommunikasiya  vasitələri  və 

bölüşdürmə  kanallarını  daxil  edən  faydaların  yaradılması  və  ötürülməsi  sistemini 

formalaşdıra bilən qabiliyyətindən də aslıdır.  

stehlakçıların  təmin  edilməsinin  yüksək  göstəricilərinə  nail  olan  kompaniyalar 

ondan əmin olmaq istəyirlər ki, onların müvəffəqiyyətləri haqqında bütün məqsədli 

bazar  xəbərdardır.  Buna  isə  nternet  vasitəsilə  çox  tez  bir  zamanda  nail  olmaq 

mümkündür. 

      Qiymət  –  onun  istehlakçı  davranışına  təsirinin  qiymətləndirilməsinə  fərqli 

yanaşma  tətbiq  olunmasını  tələb  edir.  Müəssisələr  məhsul  şatışı  prosesində  fərqli 

qiymət  strategiyaları  tətbiq  edirlər.  Bu  zaman  diqqət  yetirirlər  ki,  onların  tətbiq 

etdikləri  qiymət  strategiyaları  istehlakçı  davranışına  necə  təsir  göstərəcəkdir.     

Marketinqin qiymət strategiyası – hər bir konkret şəraitdə və vaxtda qarşıya qoyulan 

məqsədə  nail  olmağa  imkan  verən,  qiymətəmələgəlmə  sahəsində  bütün  mümkün 

fəaliyyət istiqamətlərindən ən başlıcasının seçilməsi, müəyyən edilməsidir. Qiymət 

strategiyası birdəfəlik fəaliyyət deyildir. Daima onların səmərəliliyini yoxlamaq və 

lazım  gəldikdə  onlara  yenidən  baxmaq  lazımdır.  Qiymət  siyasəti  məhsulların 



Yüklə 0,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə