Microsoft Word beyn?L umumi huquq docx

səfin olması; 3) dövlət nümayəndəsinin qeyri-qanuni yolla ələ alınması; 4) dövlətin danışıqlarda 
iştirak edən digər dövlət tərəfindən aldadılması. 
  Etibarsız müqavilənin əsas nəticələri ondan ibarətdir ki, o, öz hüquqi qüvvəsini itirmiş olur. 
Bu  cür  müqaviləyə  pacta  sunt  servanda  prinsipi  şamil  olunmur  və  o,  birtərəfli  qaydada  ləğv 
edilə bilər.  Belə  müqavilənin  əsasında  artıq  hansısa hərəkətlər törədilmişsə,  bu  zaman hər bir 
tərəf,  bu  hərəkətlərin  törədilməsindən  qabaq  mövcud  olmuş  vəziyyətin  (status  quo  antenin) 
mümkün olan dərəcədə bərpa edilməsini tələb edə bilər.  
 13. Beynəlxalq müqavilənin xitam olunması. Beynəlxalq müqavilənin xitam olunması onun 
tərəflər üçün öz məcburi qüvvəsini itirməsi deməkdir. Müqvilə aşağıdakı əsaslarla xitam oluna 
bilər: 
1)
  müqavilənin  bağlandığı müddətin başa çatması.    
Müddətli müqavilə, əgər hər hansı bir yolla prolonqasiya edilməmişsə, o, göstərilən 
müddət bitdikdən sonra xitam olunmuş sayılır. 
2)
  müqavilə öhdəliklərinin icra olunması.                  
Tərəflərin müqavilədə nəzərdə tutulmuş öz öhdəliklərini tam icra etməsi ilə, əgər 
müqavildə bu, xsusi olaraq göstərilibsə, həmin müqavilə xitam olunmuş sayılır. 
  3) müqavilənin bütün iştirakçılarının razılığı ilə.   
  Betnəlxalq müqavilə onun iştirakçılarının ümumi razılığı ilə istənilən vaxt ləğv edilə bilər. 
Məsələn,  Dostluq,  əməkdaşlıq  və  qarşılıqlı  yardım  haqqında  1955-ci  il  Varşava 
Müqaviləsinin  iştirakçısı  olan  dövlətlər  199-ci  il  iyulun  1-də  bu  Müqavilənin  xitam 
olunması barədə protokol imzalamışdılar. 
4) eyni məsələ üzrə və eyni dövlətlər arasında yeni müqavilənin bağlanması. 
Lex posteriori derogat legi priori prinsipinə görə, bu halda əvvəlki müqavilə öz 
hüquqi əhəmiyyətini itirmiş olacaqdır. 
  5) denonsasiya.       

---

  Denonsasiya dövlətin, müqavilədə göstərilən şərtlərlə, digər iştirakçı dövlətləri qabaqcadan 
xəbərdar etməklə, müqavilədən imtina etməsi deməkdir. Deməli, müqavilənin özündə əgər belə 
imkan nəzərdə tutulmayıbsa, o, denonsasiya oluna bilməz. 
Müharibə qurbanlarının müdafiəsi haqqında 1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarında belə bir 
müddəa nəzərdə tutulmuşdur ki, bu Konvensiyaların müharibə zamanı, sülh bağlanana qədər 
denonsasiyasına yol verilmir. 
6) müqavilənin birtərəfli qaydada ləğv edilməsi. 
Bu halda dövlət iştirakçısı olduğu beynəlxalq müqavilədən, ciddi əsas gətirməklə, 
birtərəfli  qaydada  imtina  edir.  Müqavilədən  birtərəfli  imtinaya,  ümumiyyətlə,  yol  verilmir. 
Beynəlxalq hüquq bunu yalnız üç halda mümkün hesab edir. 
1)
  müqavilənin digər iştirakçı dövlət tərəfindən əsaslı pozulması. Lakin bu əsas 
insan hüquqları haqqında beynəlxalq müqavilələrin birtərəfli qaydada xitam 
olunması və bu müqavilələrin qüvvəsinin müvəqqəti dayandırılması üçün istifadə oluna bilməz. 
2)
  müqavilənin bağlandığı vaxt mövcud olmuş halların əsaslı surətdə dəyişməsi 
(rebus sic stantibus prinsipi). 
Lakin buna o zaman istinad etmək olar ki, belə halların mövcud 
olması  vaxtilə  müqavilənin  məcburiliyinə  razılıq  verilməsinin  əsasını  təşkil  etmişdi  və 
vəziyyətin  belə  dəyişməsi  hələ  yerinə  yetirilməli  olan  müqavilə  öhdəliklərinin  həcmini  köklü 
surətdə  dəyişir.  Qeyd  edək  ki,  rebus  sic  stantibus  prinsipi  dövlət  sərhədini  müəyyən  edən 
müqavilələrə  şamil  edilmir.  Bu  prinsip  habelə  o  zaman  tətbiq  olunur  ki,  vəziyyətin  əsaslı 
surətdə dəyişməsi göstərilən prinsipə istinad edən dövlətin öz beynəlxalq öhdəliklərini pozması 
nəticəsində baş vermişdir. 
  3) müqavilənin yerinə yetirilməsinin qeyri-mümkünlüyü.    
Bu, əsasən, müqavilənin obyektinin məhv olduğu və ya yoxa çıxdığı zaman (məsələn, adanın 
suya batması, çayın quruması və s.) baş verir. 
 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mövzu 7: BEYNƏLXALQ TƏŞK LATLAR HÜQUQU 
Plan: 
1. Beynəlxalq təşkilatlar hüququnun anlayışı və mənbələri 
2.Beynəlxalq təşkilatın hüquqi təbiəti 
3. Beynəlxalq təşkilatların fuksiyaları 

---

4. Beynəlxalq təşkilatda üzvlük 
5. Beynəlxalq təşkilatların sanksiyaları 
6. Beynəlxalq təşkilatların təşkilati strukturu  
7. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) 
8. BMT-nin ixtisaslaşdırılmış təsisatları 
9. Regional təşkilatlar  
 
Ə
dəbiyyat siyahısı. 
  Зайцева О. Г. Международные организации: принятие решений. М. , 1989. 
  Костенко М. Л. , Лавренова Н.В. ЕС после Маастрихта: федерация, конфедерация или  
международная организация? //  Государство и право . 1994. №4 
  Кривчикова Э.С. Основы теории  права международных организаций. М., 1979. 
  Крылов Н.Б. Принципы участия государств в системе ООН. М., 1986. 
  Крылов Н.Б. Правотворческая деятельность международных организаций. М., 1988. 
  Маргиев В.И. Внутреннее право международных организаций. Владикавказ, 1995. 
  Международные организации. Под ред. И.П. Блищенко. М., 1994 
  Международные организации системы ООН. Отв. ред. В.Ф. Петровский . М., 1990. 
  Моравецкий В. Функции  международной организации. М., 1976 
  Нешатаева  Т.Н.  Международные  организации  и  право.  Новые  тенденции  в 
международно-правовом регулировании. М., 1998. 
  Правила процедуры многосторонней дипломатии. Сб. документов. М., 1986  
  Толстухин А.Э. О национальном характере Европейского Союза //Московский журнал 
международного права. 1997. №4. 
  Топорнин Б.Н. Европейское право. М., 1988. 

---