Microsoft Word beyn?L umumi huquq docx

  Beynəlxalq  müqavilənin  bağlanması  bir  neçə  ardıcıl  mərhələdən  ibarət  olan  bir  prosesdir. 
Bu mərhələlər aşağıdakılardır:  
  1. Müqavilənin mətninin tərtib olunmaı və qəbulu. 
  2. Müqavilənin mətninin autentikliyinin müəyyən olunması.     
  3. Müqavilənin məcburiliyinə razılığın ifadə olunması. 
      Dövlətlər  arasında  müqavilələr  onların  nümayəndələri  tərəfindən  bağlanılır.  Müqavilənin 
bağlanmasında,  daha  doğrusu,  yuxarıda  göstərilmiş  ilk  iki  mərhələdən  birində  və  ya  hər 
ikisində  iştirak  etmək  üçün  həmin  nümayəndəyə  xüsusi  sənəd  –  vəkalət  verilir.  Vəkalət  milli 
qanunvericiliyə  müvafiq  olaraq,  dövlətin  səlahiyyətli  orqanları  tərəfində  verilir.  Dövlətin 
müəyyən vəzifəli şəxslərinə, onların vəzifə mövqeyinə görə xüsusi vəkalət lazım deyil. 1969-cu 
il  Vyana  Konvensiyasına  görə,  bu  şəxslər  aşağıdakılardır:  1)  dövlətlərin  başçıları;  2) 
hökumətlərin başçıları; 3) xarici işlər nazirləri; 4) diplomatik nümayəndəliklərin başçıları və 5) 
dövlətlərin  beynəlxalq  konfranslardakı  və  beynəlxalq  təşkilatlardakı  nümayəndələri. 
Diplomatik nümayəndəliyin başçısı yalnız öz dövləti ilə akkreditə olunduqları dövlət arasındakı 
müqavilənin, dövlətin beynəlxaq konfranslardakı və beynəlxalq təşkilatlardakı 
nümayəndəsi isə yalnız bu konfrans və ya təşkilat çərçivəsində bağlanılan müqavilənin mətninin 
qəbul olunması 
ilə bağlı hərəkətləri həyata keçirə bilər.  
  Beynəlxalq təşkilatın iştirakı ilə müqavilələr bağlanılması üçün həmin təşkilatın qaydalarına 
əsasən  onu  təmsil  edən  şəxsə  vəkalət  tələb  olunmur  (1986-cı  il  Vyana  Konvensiyasının  7-ci 
maddəsi). 
  Vəkaləti  olmayan  şəxs  tərəfindən  və  ya  vəkalətin  pozulması  ilə,  beynəlxalq  müqavilənin 
bağlanılması  ilə  əlaqədar  hər  hansı  hərəkətin  həyata  keçirilməsi,  əgər  müvafiq  dövlət  bundan 
sonra bu hərəkəti təsdiq etmirsə, heç bir hüquqi əhəmiyyətə malik olmur. 
  Beynəlxalq  müqavilənin  mətninin  tərtib  olunması  və  qəbulu  aşağıdakı  üç  formadan  biri 
vasitəsilə həyata keçirilir: 
danışıqlar; 
beynəlxalq konfranslar
; 

---

Məsələn,  Beynəlxalq  Cinayət  Məhkəməsinin  Statutu  1998-ci  il  iyulun  17-də  Roma 
Beynəlxalq diplomatik konfransında qəbul olunmuşdur. 
beynəlxalq təşkilatlar;
 
Beynəlxalq konfranslarda və beynəlxalq təşkilatlarda son zamanlar müqavilə 
mətnləri  konsensus  vasitəsilə,  yəni  iştirakçılardan  heç  birinin  etirazı  olmadıqda,  səsvermə 
keçirilməməklə qəbul olunur. 
  Müqavilə mətninin autentikliyinin müəyyən olunması və autentifikasiyası (yunanca bu söz 
“həqiqilik”, “əslinə uyğunluq” deməkdir) o deməkdir ki, beynəlxalq müqavilənin mətni son və 
qəti  variantda  razılaşdırılmışdır  və  ona  heç  bir  dəyişiklik  edilə  blməz.  Bu,  üç  yolla  həyata 
keçirilir: 
  1)  paraflama  (inisial  qoyma)  –  müqavilə  mətninin  hər  səifəsində  vəkalətli  şəxsin  öz 
inisiallarını qoyması.  
  2)  ad  referendum  imza  atma  (şərti  imza  atma)  –  bu  qaydada  qoyulmuş  imza  hələ  bundan 
sonra  müvafiq  dövlət  orqanı  (və  ya  müvafiq  beynəlxalq  təşkilat)  tərəfindən  təsdiq  olmalıdır. 
Onun  inisial  qoymadan  ilə  fərqi  ondan  ibarətdir  ki,  təsdiq  olunduqdan  sonra  ad  referendum 
imza atma tam və ya qəti imzalama hesab olunur; inisial qoymadan sonra isə müqavilə hələ qəti 
imzalanmağa verilməlidir. 
  3)  imzalma.  mzalama  o  zaman  müqavilə  mətninin  autentifikasiyası  rolunu  oynayır  ki, 
həmin  müqavilə  sonradan  ratifikasiya  olunmalıdır.  mzalama  müəyyən  hüquqi  nəticələr 
doğurur;  belə  ki,  bundan  sonra  imzalamış  dövlət;  1)  həmin  müqaviləni  təsdiq  etmək  hüququ 
əldə edir; 2) müqavilənin qüvvəyə minməsinə qədər, onun obyektini və məqsədini heçə endirə 
biləcək hərəkətləri etməmək vəzifəsi daşıyır (1969-cu il Konvensiyasının 18-ci maddəsi). 
  Vyana  Konvensiyalarına  görə,  hansı  autentifikasiya  usulunun seçilməsini  razılaşan  tərəflər 
özləri müəyyən edirlər. 
7.  Müqavilənin  məcburiliyinə  razılığın  ifadə  olunması.  Bildiyimiz  kimi,  dövlətin  razılığı 
əgər yoxdursa, o, heç bir müqavilə ilə bağlı ola bilməz. Buna görə də müqaviləyə razılığın ifadə 
olunması  həmin  müqavilənin  qüvvəyə  minməsi  üçün  zəruri  mərhələdir.  1969-cu  il  Vyana 
Konvensiyasının 11-ci maddəsinə görə, belə bir razılıq aşağıdakı üsullardan biri ilə ifadə oluna 
bilər: 
 

---

müqavilənin imzalanması; 
müqaviə sənədlərinin dəyişdirilməsi; 
ratifikasiya; 
təsdiq etmə; 
qəbul etmə; 
müqaviləyə qoşulma.        
Buna əlavə, 11-ci maddədə göstərilir ki, müqavilənin tərəfləri  müqavilənin 
məcburiliyinin tanınmasının digər üsulu barədə razılığa gələ bilərlər.  
Müqavilənin məcburiliyinə razılıq o zaman imzalama vasitısi ilə ifadə olunur ki, 
həmin  müqavilə  bundan  sonra  ratifikasiya  və  ya  təsdiq  edilməli  olmasın.  Əgər  müqavilənin 
sonradan  ratifikasiya  və  ya  təsdiq  olunması  nəzərdə  tutulubsa,  onda  bu  halda  imzalama, 
yuxarıda qeyd edildiyi kimi, yalnız müqavilə mətninin autentikliyinin müəyyən edilməsi rolunu 
oynayır.  Beynəlxalq  müqavilənin  məcburiliyinə  razılığın  məhz  imzalama  vasitəsilə  ifadə 
olunması, adətən, həmin müqavilənin özündə göstərilir. 
Müqavilə sənədlərinin mübadiləsi, 
yəni müvafiq dövlətlərin nümayəndələrinin bir 
birinə  nota  və  ya  məktub  göndərməsi  müqavilənin  məcburiliyinə  razılığı  bildirməyin 
sadələşdirilmiş üsuludur. Məhz üsula əl atılması bu barədə xüsusi razılaşma olduqda olur. 
  Müqavilənin  məcburiliyinə  razılığın  ieadə  olunmasının  ən  geniş  yayılmış  üsulu 
ratifikasiyadir. 
Ratifikasiya  ali  hakimiyyət  orqanı  (adətən,  parlament,  və  ya  dövlətin  başçısı) 
tərəfindən  müqavilənin  təsdiq  olunmasıdır.Ratifikasiya  həm  dövlətdaxili  aktda  (qanunda, 
fərmanda  və  s.),  həmdə  beynəlxalq  aktda  (ratifikasiya  sənədində)  öz  əksini  tapir.  Beynəlxalq 
təşkilatların  özünün  hər  hansı  müqaviləsi  ilə  bağlı  rəsmi  təsdiq  aktı  ratifikasiyaya  bərabər 
tutulur. 
  1969-cu il Vyana Konvensiyasının 14-cü maddəsinə görə, müqavilənin məcburiliyinə razılıq 
aşağıdakı hallarda ratifikasiya vasitəsilə ifadə olunur: 
  a) müqavilənin özündə bu birbaşa nəzərdə tuulubsa; 

---