Microsoft Word beyn?L umumi huquq docx

  b)  başqa  cür  müəyyən  olunbsa  ki,  danışıqlarda  iştirak  edən  dövlətlər  ratifikasiyanın 
zəruriliyi haqqında razılığa gəlmişlər; 
  c) dövlətin nümayəndəsi müqaviləni ratifikasiya olunmaq şərtilə imzalamışdırsa; 
  ç) dövlətin müqaviləni ratifikasiya olunmaq şərtilə imzalamaq niyyəti onun nümayəndəsinin 
vəkalətindən irəli gəlirsə və yaxud danışıqlar zamanı ifadə olunmuşdursa. 
  Hər bir dövlət öz qanunvericiliyində, imzalamış olduğu hansı beynəlxalq müqavilələrin və 
hansı qaydada ratifikasiya olunmasını müəyyən edir. 
  Burada  qeyd  edək  ki,  dövlətin  müqaviləni  imzalayıb  sonra  onu  ratifikasiya  etməməsi 
beynəlxalq hüquq pozuntusu hesab olunmyr. 
  Dövlət  hər  hansı  müqavilənin  ratifikasiya  olunması  haqqında  qərar  çıxardıqdan  sonra 
ratifikasiya  sənədi 
tərtib  edir.Ratifikasiya  sənədində  aşağıdakılar  göstərilir;  a)  müqaviləni 
ratifikasiya  etmiş  dövlət  orqanının  adı;  b)  müqavilənin  bütöv  mətni  (əgər  qeyd-şərtlər  və  ya 
bəyanatlar edilmişsə, onlar da bu hissəyə əlavə olunur); c) həmin müqavilənin vicdanla yerinə 
yetiriləcəyi haqqında dövlətin bəyanatı. 
  Ikitərəfli müqavilə bağlanarkən onun iştirakçısı olan dövlətlər öz ratifikasiya sənədlərini bir-
birinə verir. Çoxtərəfli müqavilələrdə isə radifikasiya sənədləri depozitariyə saxlanmağa verilir. 
Depozitari
 müqavilənin əslini və onunla bağlı bütün sənədləri saxlamaq üçün tərəflərin razılığı 
ilə müəyyən olunan dövlət (adətən, müqavilənin imzalandığı dövlət), beynəlxalq təşkilat və ya 
bu  təşkilatın  baş  vəzifəli  şəxsi  deməkdir.  Məsələn,  BMT  çərçivəsində  qəbul  olunmuş 
müqavilələrin(o  cümlədən,  sözü  gedən  1969-cu  il  və  1986-ci  il  Vyana  Konvensiyalarının) 
depozitarisi, bir qayda olaraq, BMT-nin Baş Katibidir. 
  Vyana  Konvensiyalarına  görə,  depozitari  bu  funksiyaları  yerinə  yetirir:  a)  vəkalətlər, 
ratifikasiya sənədləri, qoşulma sənədləri kimi sənədlərin saxlanılması; b) müqavilənin əslindən 
təsdiq  olunmuş  nüsxələrin  hazırlanması  və  müqavilənin  iştirakçısı  olan  və  iştirakçısı  olmaq 
hüququ olan dövlətlərə və beynəlxalq təşkilatlara göndərilməsi; c) hər bir saxlanılmağa verilmiş 
ratifikasiya  sənədi,  habelə  qeyd-şərtlər  və  onlara  etirazlar  və  müqavilənin  qüvvəyə  minməsi 
haqqında müqavilənin iştirakçılarına məlumat verilməsi və s. 

---

  Təsdiq etmə qəbul etmə ratifikasiyaya çox yaxındır, lakin nisbətən sadələşdirilmiş prosedur 
hesab olunur. Müqavilənin məcburiliyinə bu yollarla razılıq, adətən, dövlət başçısı və parlament 
tərəfindən deyil, dövlətin digər orqanları tərəfindən verilir. 
  Nəhayət,  beynəlxalq  müqavilənin  məcburiliyinə  razılıq  həmin  müqaviləyə  qoşulmaq 
vasitəsilə  ifadə  oluna  bilər.  Dövlət,  adətən,  artıq  qüvvəyə  minmiş  müqaviləyə  qoşulur. 
Müqaviləyə  həm  onun  mətninin  hazırlanmasında  və  qəbul  edilməsində  iştirak  etməmiş 
dövlətlər,  həm  də  müqaviləni  artıq  imzalamış,  lakin  həmin  müqavilənin  qüvvəyə  minməsinə 
qədər,  onun  məcburiliyinə  razılıq  verməmiş  dövlətlər  qoşula  bilər.  Hər  bir  müqaviləyə  necə 
qoşulmaq qaydası müqavilənin özündə müəyyən olunur. Qoşulma, bir qayda olaraq, ratifikasiya 
sənədinin  və  ya  qoşulma  haqqında  digər  sənədin  (nota,  məktub  və  s.)  saxlanılmağa  verilməsi 
yolu ilə həyata keçirilir. 
8.  Beynəlxalq  müqaviləyə  qeyd-şərtlər.Beynəlxalq  müqavilənin  məcburiliyinə  hər  hansı 
yolla  razılıq  verərkən  dövlət(və  ya  beynəlxalq  təşkilat)  bəyan  edə  bilər  ki,  müqavilənin  hər 
hansı müddəasını qəbul etmək istəmir. Belə bir bəyanat vasitəsilə dövlət həmin müddəanı ya, 
ümumiyyətlə,  qəbul  etmir,  ya  da  onun  məzmununu  özü  üçün  dəyişdirir.  Buna  beynəlxalq 
müqavilələr hüququnda qeyd-şərt deyilir. 
  Müqaviləyə  qeyd-şərt  irəli  sürmək  imkanı  dövlətin  suveren  iradəsinin  ifadəsidir,  belə  ki, 
dövlət  müqavilənin  bütün  mətnini  qəbul  etdiyi  halda,  onun hər  hansı  norması  ilə  razılaşmaya 
bilər.  Lakin  bu  sərbəstlik  qeyri-məhdud  deyil;  əgər:  1)  qeyd-şərt  müqavilənin  obyekti  və 
məqsədi  ilə  bir  araya  sığmırsa;  2)  müqavilə  qeyd-şərtlərin  edilməsini,  ümumiyyətlə,  qadağan 
edirsə  (məsələn,  Dəniz  hüququ  üzrə  1982-ci  il  Konvensiyası;  Köləliyin,  kölə  alverinin  və 
köləliyə oxşar olan institut və adətlərin ləğv edilməsi haqqında 1956-cı il Əlavə Konvensiyası 
və s.) və 3) məhz belə bir qeyd-şərtin edilməsi konkret müqavilədə yol verilmirsə. 
  Qeyd-şərt  yazılı  formada  olmalı  və  müqavilənın  iştirakçısı  olan  bütün  digər  dövlətlərin 
diqqətinə çatdırılmalıdır. 
  Qeyd-şərt  ilə  razı  olmayan  dövlət  müqavilədə  göstərilmiş  müddətdən  gec  olmayaraq  buna 
yazılı  formada  etiraz  edə  bilər.  Lakin  belə  bir  etirazın  edilməsi  bu  dövlətlə  qeyd-şərti  etmiş 
dövlət arasında müqavilənin qüvvəyə minməsinə maneə yaratmır. Bu iki dövlət arasında yalnız 
qeyd-şərtin  aid  olduğu  müddəa  qüvvəyə  minmir.  Bununla  belə,  qeyd-şərtə  etiraz  edən  dövlət 
bəyan edə bilər ki,müqavilə bütövlükdə iki müvafiq dövlətin arasında qüvvəyə minməyəcəkdir.  

---