23.7.2. büdcə xərcləri üzrə dəyişiklik aparılması ilə bağlı:
23.7.2.1.
cari
ilin
dövlət
büdcəsi
haqqında
Azərbaycan
Respublikasının Qanununa əlavə və dəyişikliklər edilməsi
barədə Qanun layihəsi və Qanun layihəsinə dair izahat;
23.7.2.2. büdcə xərclərinin funksional, iqtisadi və inzibati
təsnifatlarının paraqrafları səviyyəsində dövlət büdcəsinin
xərclərinin layihəsi;
23.7.2.3. dövlət borcları və dövlət zəmanəti ilə digər öhdəliklərə
dair məlumat;
23.7.2.4. cari il üzrə icmal büdcənin funksional və iqtisadi təsnifata
uyğun olaraq, paraqraflar səviyyəsində layihəsi;
23.7.2.5. cari ilin ötən dövrü üçün dövlət büdcəsinin xərclərinin
icrasına dair məlumat.
23.8. Bu Qanunun 23.2-ci, 23.3-cü və 23.4-cü maddələrinə müvafiq olaraq, cari il
üçün dövlət büdcəsinin təsdiq olunmuş gəlir və xərcləri çərçivəsində, büdcə
gəlirləri təsnifatının və büdcə xərclərinin funksional təsnifatının bölmələri
səviyyəsində dəyişikliyin edilməsi nəzərdə tutularsa, bu halda müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən aşağıdakı sənədlər Azərbaycan Respublikasının
Milli Məclisinə təqdim edilir:
23.8.1. cari ilin dövlət büdcəsi haqqında Azərbaycan Respublikasının
Qanununa əlavə və dəyişikliklər edilməsi barədə Qanun layihəsi və
Qanun layihəsinə dair izahat;
23.8.2. cari ilin ötən dövrü üçün dövlət büdcəsinin icrasına dair məlumat;
23.8.3. müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən digər
sənədlər.
23.9. Bu Qanunun 23.2-ci, 23.3-cü və 23.4-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş cari
ilin dövlət büdcəsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə və
dəyişikliklər edilməsi barədə Qanun layihəsi Azərbaycan Respublikası
Konstitusiyasının 96-cı maddəsinin 5-ci bəndinə uyğun olaraq, Azərbaycan
Respublikasının Milli Məclisinə təqdim edilməklə, Azərbaycan Respublikasının
Milli Məclisi tərəfindən həmin layihə daxil olduğu tarixdən 20 gün ərzində
müzakirə olunur və səsə qoyulur.
Maddə 24. Dövlət büdcəsinin kəsiri
24.1. Dövlət büdcəsi kəsirinin məbləği növbəti büdcə ili üzrə dövlət büdcəsi
haqqında qanunla müəyyən edilir.
24.2. Büdcə kəsirinin maliyyələşməsi dövlət borcu və digər mənbələr hesabına
həyata keçirilir.
Maddə 25. Dövlət borcu və ona xidmət göstərilməsi
25.1. Dövlət borcalmaları ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına yönəldilmiş
proqramların həyata keçirilməsini təmin etmək, dövlət büdcəsinin kəsirini örtmək,
dövlət investisiyalarını maliyyələşdirmək və Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilən digər məsələlərin həlli məqsədilə həyata
keçirilir.
25.2. Dövlət borcu müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən idarə olunur.
25.3. Büdcə ili ərzində alınan və bilavasitə dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına xidmət
edilən dövlət borcunun məbləği, istifadəsi və ona xidmət göstərilməsi ilə bağlı
xərclər dövlət büdcəsində əks etdirilir.
25.4. Büdcə gəlirlərinin həcmindən və ayırmaların səviyyəsindən asılı olmayaraq
dövlət borcu üzrə xidmətlər (əsas məbləğ və faizlər) tam və vaxtında həyata
keçirilməlidir. Əsas məbləğ və faizlər kredit müqaviləsinə yaxud dövlət qiymətli
kağızlarının şərtlərinə əsasən vaxtında ödənilməlidir.
25.5. Daxili və xarici dövlət borclarının yuxarı həddi müvafiq büdcə ili üçün dövlət
büdcəsi haqqında qanunla müəyyənləşdirilir. Dövlət borcunun yuxarı həddi (limiti)
yalnız müvafiq il üçün dövlət büdcəsi haqqında Azərbaycan Respublikasının
Qanununa dəyişikliklər edilməklə artırıla və ya azaldıla bilər.
25.6. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı dövlət borcları üzrə sənədlərin əslinə uyğun
olaraq borcların uçotunu aparır və onlar haqqında məlumatları mətbuatda dərc
etdirir. Dövlət borcu və dövlət zəmanəti ilə bağlı proseslərin qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş qaydada şəffaflığı təmin edilir.
Maddə 26. Dövlət büdcəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi və
yerli büdcələr arasında qarşılıqlı əlaqə
Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi və yerli büdcələrlə dövlət büdcəsinin
qarşılıqlı əlaqəsi gəlir mənbələrinin, gəlirlərin dotasiya, subvensiya və büdcə
ssudaları şəklində bölüşdürülməsi vasitəsilə həyata keçirilir.
Maddə 27. Dövlət büdcəsi ilə büdcədənkənar dövlət fondları arasında
qarşılıqlı əlaqə
27.1. Dövlət büdcəsinin, büdcədənkənar dövlət fondları büdcələrinin tərtibi, icrası
və icrasına nəzarət üzrə əməliyyatların əlaqələndirilməsi müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı və büdcədənkənar dövlət fondları tərəfindən birgə hazırlanmış
və təsdiq olunmuş tədbirlər planı vasitəsilə həyata keçirilir. Tədbirlər planı
mətbuatda dərc edilir.
27.2. Büdcədənkənar dövlət fondlarının bütün xərcləri (Azərbaycan Respublikası
Dövlət Neft Fondunun əməliyyat xərcləri və beynəlxalq banklarda və digər
maliyyə institutlarında vəsaitin yerləşdirilməsi ilə bağlı xərclər istisna olmaqla)
icmal büdcənin xərclərinə daxil edilir. Onların əsaslı xərcləri yalnız Dövlət
İnvestisiya Proqramına daxil olan layihələrin maliyyələşdirilməsinə yönəldilir.
27.3. Yerli büdcəyə daxil edilən layihələrin maliyyələşdirilməsi üçün
büdcədənkənar dövlət fondlarından ayrılan vəsait müvafiq yerli büdcə vasitəsi ilə
istifadə olunur.
27.4. Büdcədənkənar dövlət fondları ölkədaxili kommersiya fəaliyyətinə
sərmayələr qoymur, kreditlər və borc zəmanətləri vermirlər. Azərbaycan
Respublikasının Dövlət Neft Fondu səhmlərin alınmasını yalnız beynəlxalq
bazarlarda yüksək reytinqli peşəkar menecerlər vasitəsilə həyata keçirir.
27.5. Büdcədənkənar dövlət fondlarının gəlir və xərclərinə dair hesabat formaları
və onların təqdim edilməsi dövriliyi Azərbaycan Respublikası Hesablama
Palatasının və büdcədənkənar dövlət fondlarının rəyi nəzərə alınmaqla, müvafiq
icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. Büdcədənkənar dövlət fondları
bu hesabatları müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına və Azərbaycan Respublikası
Hesablama Palatasına təqdim edirlər və rübdə bir dəfə mətbuatda dərc etdirirlər.
III fəsil
NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASININ BÜDCƏSİNİN TƏRTİBİ,
TƏSDİQİ, İCRASI VƏ İCRASINA NƏZARƏT
Maddə 28. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi
28.1. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi Azərbaycan Respublikasının və
Naxçıvan Muxtar Respublikasının Konstitusiyaları ilə, bu Qanunla və digər
qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilir.
28.2. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi Azərbaycan Respublikasının
Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən olunmuş dövlət vergiləri, digər ödənişlər, həmin
vergi və ödənişlərə görə hesablanmış faiz və sanksiyalar, habelə digər daxilolmalar
hesabına formalaşır.
28.3. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin vəsaiti Muxtar Respublikanın
sosial və iqtisadi inkişafı, əhalinin rifahının yaxşılaşdırılması ilə bağlı tədbirlərin
maliyyələşdirilməsinə istifadə edilir.
Maddə 29. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin tərtibi, təsdiqi, icrası
və icrasına nəzarət
29.1. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin layihəsi bu Qanunla müəyyən
edilmiş dövlət büdcəsinin təqviminə və Naxçıvan Muxtar Respublikasının
qanunvericiliyinə uyğun olaraq tərtib olunur.
29.2. Növbəti il üzrə Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi cari ilin dekabr
ayının 25-dən gec olmayaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi
tərəfindən təsdiq edilir və Naxçıvan Muxtar Respublikasının mətbuatında dərc
olunur.
29.3. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin icrası bu Qanuna və Naxçıvan
Muxtar Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir.
29.4. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin kassa icrası dövlət
xəzinədarlığı vasitəsilə həyata keçirilir.
29.5. Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin icrasına nəzarəti Azərbaycan
Respublikasının Hesablama Palatası və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali
Məclisi həyata keçirir.
IV fəsil
YERLİ BÜDCƏLƏRİN TƏRTİBİ, TƏSDİQİ, İCRASI VƏ İCRASINA
NƏZARƏT
Maddə 30. Yerli büdcə
30.1. Yerli büdcə bələdiyyə statusuna uyğun olaraq özünüidarəetmə prinsiplərini
reallaşdırmaq, bələdiyyələrin Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və
qanunları ilə müəyyənləşdirilmiş səlahiyyətlərini həyata keçirmək üçün formalaşan
və istifadə olunan maliyyə vəsaitidir.
30.2. Yerli büdcənin tərtibi və icrası büdcə sisteminin qanunvericiliklə müəyyən
edilmiş ümumi prinsipləri əsasında və Azərbaycan Respublikasında tətbiq olunan
büdcə təsnifatına uyğun olaraq həyata keçirilir.
Maddə 31. Yerli büdcənin müstəqilliyi
31.1. Yerli büdcənin müstəqilliyi öz mədaxil mənbələrinin və bələdiyyənin yerli
büdcə vəsaitinə sərəncam vermək barədə müstəsna hüququnun olması ilə təmin
edilir.
31.2. Bələdiyyələrin müraciəti və qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş hallar istisna
olmaqla, qanunvericilik və icra hakimiyyəti orqanlarının bələdiyyələrin büdcə
fəaliyyətinə müdaxiləsinə yol verilmir.
31.3. Bələdiyyələr maliyyə ilinin sonuna büdcədə əmələ gəlmiş sərbəst maliyyə
qalıqlarına müstəqil sərəncam verirlər.
Maddə 32. Bələdiyyələrlə dövlət hakimiyyəti orqanları arasında büdcə
münasibətləri
32.1. Bələdiyyələr yerli büdcələrin tərtibində, təsdiqində və icrasında
müstəqildirlər.
32.2. Dövlətin yerli büdcələrə maliyyə dəstəyi aşağıdakı yollarla həyata keçirilir:
32.2.1. investisiya mühitini yaxşılaşdırmaqla və səmərəli iqtisadi siyasəti
həyata keçirməklə istehsal və xidmət sahələrinin inkişafına şərait
yaratmaq;
32.2.2. yerli sosial-iqtisadi inkişaf proqramlarını yerli büdcələrin vəsaiti
hesabına maliyyələşdirmək mümkün olmadıqda, dövlət büdcəsindən
dotasiya və subvensiya ayırmaq.
32.3. Qanunvericilik və icra hakimiyyəti orqanları bələdiyyələrə əlavə
səlahiyyətlər həvalə etdikdə onları bu səlahiyyətlərin həyata keçirilməsi üçün
zəruri maliyyə vəsaiti ilə təmin edirlər.
32.4. İcra hakimiyyəti orqanlarının qəbul etdikləri qərarlar nəticəsində yerli
büdcələrin gəlirlərinin azalması və ya xərclərinin artması baş verdikdə, uyğun
azalma və ya artma məbləğləri bu qərarları qəbul edən orqanlar tərəfindən
kompensasiya olunur.
32.5. Bələdiyyə qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada yerli büdcənin icrasına
dair məlumatı statistika orqanlarına və müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim
edir.
32.6. Qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla dövlət
bələdiyyələrin xərc öhdəliyinə görə məsuliyyət daşımır.
Maddə 33. Yerli büdcənin gəlirləri
33.1. Yerli büdcənin gəlirlərinə Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları ilə
müəyyən edilmiş vergilər və digər ödənişlər, habelə həmin vergi və ödənişlərə görə
hesablanmış faiz və sanksiyalar aid edilir.
33.2. Yerli vergi və ödənişlərin hesablanması, ödənilməsi və güzəştlərin verilməsi
qaydası, habelə onların dərəcələrinin yuxarı həddi qanunla müəyyən edilir, tətbiqi
qaydaları isə bələdiyyələrin qərarları ilə müəyyənləşdirilir.
33.3. Qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada bələdiyyələr yerli əhəmiyyətli
tədbirlərin maliyyələşdirilməsi üçün könüllü birdəfəlik ödənişlər barədə qərarlar
qəbul edə bilərlər. Könüllü birdəfəlik ödənişlər yalnız məqsədli təyinatı üzrə
istifadə olunur.
Maddə 34. Yerli büdcələrin xərcləri
34.1. Yerli büdcələrin xərclərinin həcmi və istiqamətləri büdcə təsnifatına uyğun
olaraq bələdiyyələr tərəfindən müəyyənləşdirilir.
34.2. Yerli büdcələrin xərclərinin öz gəlirləri ilə təmin olunmayan hissəsi (yerli
büdcənin kəsiri) dövlət büdcəsindən alınan dotasiya ilə örtülə bilər.
34.3. Dövlət büdcəsindən dotasiya, subvensiya və ssuda alan yerli büdcənin
xərclərinin hesablanmasında tətbiq olunan normativlər dövlət büdcəsinin
xərclərinin hesablanması üçün tətbiq olunan xərc normativlərindən yüksək
olmamalıdır.
34.4. Dotasiyanın yuxarı həddinin hesablanmasında bələdiyyənin ərazisində
yaşayan əhalinin sayı və ölkənin maliyyə ehtiyatlarının formalaşmasında onun
xüsusi çəkisi və digər amillər nəzərə alına bilər.
34.5. Əlavə səlahiyyətlərin həyata keçirilməsi üçün qanunvericilik və icra
hakimiyyəti orqanları tərəfindən ayrılan məqsədli vəsait, o cümlədən subvensiya
hesabına xərclərin maliyyələşdirilməsi yerli büdcənin məxaric hissəsində ayrıca
sətirlə göstərilir.
Maddə 35. Yerli büdcənin tərtibi
35.1. Yerli büdcənin layihəsi bələdiyyə ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyə
müəssisələrinin və digər hüquqi şəxslərin, habelə fiziki şəxslərin təsərrüfat
fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi, sosial-iqtisadi proqnozlar və məqsədli proqramlar
əsasında formalaşır.
35.2. Dövlət büdcəsindən dotasiya almaq nəzərdə tutulduqda yerli büdcənin
layihəsi bu Qanunun 11.14-cü maddəsi ilə müəyyən edilən sənədlər və məlumatla
birgə may ayının 1-dək müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim olunur.
35.3. Yerli büdcə layihəsinin tərtibi prosesi növbəti büdcə ilinə 11 ay qalmış
başlanır və büdcə layihəsinin bələdiyyə iclasına təqdim edildiyi günədək davam
edir. Yerli büdcə layihəsinin tərtibinə və bələdiyyə iclasına təqdim edilməsinə
bələdiyyə sədri cavabdehdir və bu məqsədlə o, bələdiyyənin daimi və başqa
komissiyalarını, bələdiyyə qulluqçularını və mütəxəssisləri cəlb edə bilər.
Maddə 36. Yerli büdcənin müzakirəsi və təsdiqi
36.1. Növbəti büdcə ili üçün yerli büdcə haqqında qərar layihəsi müvafiq
sənədlərlə birlikdə cari ilin oktyabr ayının 15-dən gec olmayaraq bələdiyyə
iclasının müzakirəsinə və təsdiqinə təqdim edilir. Yerli büdcənin layihəsi bələdiyyə
iclasına təqdim edildiyi tarixdən 10 gün ərzində yerli əhalinin onunla tanış olması
məqsədi ilə dərc edilir.
36.2. Növbəti büdcə ili üzrə yerli büdcənin layihəsi bələdiyyənin qərarı ilə cari ilin
dekabr ayının 25-dən gec olmayaraq təsdiq edilir.
Maddə 37. Yerli büdcənin icrası
37.1. Yerli büdcənin kassa icrası bələdiyyənin müraciəti əsasında dövlət
xəzinədarlığı vasitəsi ilə və ya qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər üsullarla
həyata keçirilə bilər.
37.2. Bələdiyyələrin gəlir və xərc əməliyyatları onların müraciətləri əsasında
dövlət xəzinədarlığı vasitəsi ilə həyata keçirildikdə uçot-hesabatın təşkili üzrə
texniki xidməti dövlət xəzinədarlığı təmin edir. Bələdiyyələrin maliyyə
əməliyyatları dövlət xəzinədarlığı vasitəsilə həyata keçirilmədiyi hallarda belə
əməliyyatlar üzrə ödəmə və uçot-hesabat işlərinin aparılması qaydaları
qanunvericiliklə müəyyən edilir.
37.3. Bələdiyyələr büdcə ilindən sonrakı ilin birinci iş günü gəlir və xərclər üzrə
əməliyyatların dövlət xəzinədarlığı vasitəsilə həyata keçirilməsindən imtina edə
bilərlər.
37.4. Yerli büdcələrin icrası prosesində bələdiyyələr büdcənin dəqiqləşdirilməsi
barədə qərar verə və dövlət büdcəsindən alınmış məqsədli vəsait istisna olmaqla,
mədaxil və məxaric maddələrində büdcə təsnifatı üzrə təsdiq edilmiş təxsisat
həddində dəyişikliklər apara bilərlər.
37.5. Yerli büdcələrin icrası zamanı qəbul edilmiş öhdəliklər üzrə əməliyyatlar
büdcə ili qurtardıqda başa çatır və istifadə olunmayan vəsait bələdiyyələrin
sərəncamında qalır.
37.6. Bələdiyyələr maliyyə əməliyyatları apararkən bütün maliyyə qaydalarına
riayət edilməsinə və maliyyə vəsaitindən təyinatı üzrə istifadə olunmasına görə
məsuliyyət daşıyırlar.
37.7. Yerli büdcənin icrası haqqında illik hesabat bələdiyyələrin nizamnaməsində
müəyyən edilmiş qaydada təsdiq edilir və bu barədə bələdiyyənin ərazisində
yaşayan əhaliyə məlumat verilir.
Maddə 38. Yerli büdcənin tarazlaşdırılması
Yerli büdcələrin icrası prosesində mədaxil mənbələri üzrə daxil olan vəsait
azalarsa və bu, büdcə kəsrinin son həddini aşmasına səbəb olarsa, müdafiə olunan
xərc maddələri istisna olmaqla, digər xərclərə sekvestr tətbiq edilir.
Maddə 39. Yerli büdcənin icrasına nəzarət
39.1. Yerli büdcənin icrasına, o cümlədən sərf edilən vəsaitin təsdiq edilmiş büdcə
göstəricilərinə uyğunluğuna bələdiyyə nəzarət edir və bu məqsədlə ildə bir dəfədən
az olmayaraq müstəqil auditorları cəlb edir.
39.2. Qanunvericilik və icra hakimiyyəti orqanlarının bələdiyyələrə verdikləri
səlahiyyətlərin yerinə yetirilməsi üçün ayırdıqları maliyyə vəsaitinin istifadəsinə
nəzarəti həmin orqanlar həyata keçirirlər.
Maddə 40. Yekun müddəalar
40.1. Bu Qanun 2003-cü il yanvarın 1-dən qüvvəyə minir.
40.2. Bu Qanun qüvvəyə mindiyi gündən "Büdcə sistemi haqqında" Azərbaycan
Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Məlumatı, 1992-
ci il, № 23, maddə 998), "Büdcə sistemi haqqında" Azərbaycan Respublikasının
Qanununun qüvvəyə minməsi qaydası barəsində Azərbaycan Respublikası Milli
Məclisinin Qərarı (Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Məlumatı, 1992-ci il,
№ 23, maddə 999), "Dövlət büdcəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının
Qanunu (Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik toplusu, 1999-cu il, № 7,
maddə 391) qüvvədən düşmüş hesab edilir.
Heydər ƏLİYEV,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 2 iyul 2002-ci il
№ 358-IIQ
Dostları ilə paylaş: |