Microsoft Word Cihaz elem haz texn. 2007. doc
Yüklə 4,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
Şəкil 1.28. Tiкişli qаynаğın sхemi: 1-diyircəк eleкtrodlаr; 2-qаynаq edilən təbəqələr; 3-trаns formаtor Diyircəklərin periodik fırlanması ilə fasiləli qaynaqda sabit qüvvə ilə sıxılma hаlı təmin olunur. Diyircəklərin dayanma anında isə qaynaq dövrəsi qapanır (addımlı qaynaq). Bu üsulla qaynaq nöqtələri yaxşı formаlаnır və yüкsəк keyfiyyətli tikişlər alınır. Bununla yanaşı bu proses qaynaq maşınının konstruksiyasının mürəkkəb və məhsuldarlığının aşаğı olması ilə fərqlənir. Diyircəklərin fasiləsiz fırlanması ilə fasiləli qaynaq üsulu daha geniş istifadə edilir. Bu üsul ilə müxtəlif rezervuarlar və tutumların tikişləri, həmçinin təbəqə metallı konstruksiyalarda tikişlər yerinə yetirilir. Azkarbonlu və nazik paslanmayan poladlar (X18H9 tipli) tikişli qaynaqla yaxşı qaynaq edilir. Azkarbonlu poladdan ümumi qalınlığı 2 mm-ə qədər olan təbəqələr kontakt səthinin eni 6 mm olan diyircəklərlə qaynaq edilir. Bu halda sıxma qüvvəsi 4 kH-a qədər, qaynaq dövrəsində cərəyanın impuls müddəti 0,04 0,06 s, onlar arasındakı fasilə 0,02 0,04 s həddində, qaynaq cərəyanı 8 16 kA və qaynaq sürəti ~2 m/dəq olur. Paslanmayan poladı qaynaq etdikdə qaynaq cərəyanı göstərilən normadan 35 40% az götürülür. Alüminium və onun ərintilərindən təbəqələr qaynaq edildikdə qaynaq cərəyanı 22 40 kA, qaynaq sürəti 1 m/dəq-dən az, sıxma qüvvəsi 2,5 5,4 kH, qaynaq cərəyanı impluslarının müddəti bir tsikl müddətinin 15 30%-ni təşkil edir. Tikişli uc-uca qaynaq ilə üst-üstə qoyulub qaynaq edilən təbəqələrin, diyircəkli elektrodların cərəyanla yüklənmiş vəziyyətində sabit qüvvə ilə sıxılması və bütöv kontakt səthləri üzrə birləşdirilməsi aparılır. Diyircəklərin fasiləsiz fırlanması ilə fasiləli qaynaq daimi qüvvə altında sıxılma ilə aparılan (şəkil 1.29) tikişli kontakt qaynaq üsuludur. Əvvəlcə qaynaq üçün lazımi ölçüyə malik, yayılma ilə alınmış polad lentdən diyircəklər vasitəsilə formаlаşdırılmış boruvari pəstah 3 hazırlanır və uc-uca qаynаq səthləri 4 üstdə yerləşmiş vəziyyətdə olmaqla transformatordan 1 qaynaq cərəyanı ilə yüklənmiş diyircəklər 2 arasında sıxılmaqla qaynaq aparılır və fasiləsiz tikişli üst-üstə qaynaq ilə boru pəstahı alınır. Sonra tikişli boru kalibrləyici yayma valları arasından keçirilir. Tikişin çıxıntılı metalı kəsilir, kəsiyin ölçüləri və formаsı düzləndirilir və onlar lazımi boru ölçüsündə kəsilir. Bu üsul ilə divarının qalınlığı 0,5 12,5 mm və diametri 14 400 mm olan tikişli borular hazırlanır. Qaynaq sürəti 10 15 mm/dəq-ə qədər olur. Şəкil 1.29. Borunun tiкişli uc-ucа qаynаq edilmə sхemi 1.20. İmpulslu (kondensatorlu) qaynaq Bu yeni mütərəqqi kontaktlı qaynaq üsulunda proses enerji akkumuləedici qurğuda toplanmış enerji hesabına aparılır. Toplanmış enerji ilə kontaktlı qaynaq dörd üsul ilə fərqlənir: kondensatorlu, elektrik–maqnit, inersiyalı və akkumlyatorlu. Hazırda yalnız kondensatorlu kontaktlı qaynaq üsulu sənayedə geniş tətbiq olunur. Kondensatorlu qaynaqda qidalandırıcı elektrik şəbəkəsindən enerji kondensatorun batаreyasında toplanır, sonra isə ehtiyat enerji bütövlükdə və ya onun bir hissəsi ani müddətdə qaynağa sərf olunur. Kondensatorlu qaynağın iki tipi vardır: kondensatorun bilavasitə qaynaq edilən metala boşalması və kondensatorun qaynaq transformatorunun birinci dolağına boşalması ilə qaynaq. Birinci tip qurğunun sxemi şəkil 1.30-dа göstərilib. Kondensatorun tutqacları bilavasitə qaynaq edilən hissələrə 2 və 3 birləşdirilib. Bu hissələrdən biri sərt bərkidilib, o biri isə istiqamətləndiricilər 5 üzrə hərəkət etdirilir. Mütəhərrik hissəni 2 saxlayan cəftəni 4 açdıqda yayın 1 təsiri ilə bu hissə 2 sürətlə tərpənməz hissə 3 tərəfə hərəkət edir. Hissələr bir-birinə dəydikdə kondensatorun ehtiyat enerjisi hesabına güclü elektrik boşalması əmələ gəlir. Bu zaman hər iki hissənin qаynаq səthləri üzrə metal əriyir və qaynaq birləşməsi əmələ gəlir. İmpulsun qısa müddətli olması müxtəlif en kəsikli çubuqların qaynaq edilməsi üçün real imkan yaradır. Şəкil 1.30. Кondensаtorlu qаynаğın sхemi: C-кondensаtorun bаtаreyаsı; B-düzləndirici Kondensatorun yükünün qaynaq transformatorunun birinci dolağına boşalması ilə qaynaq, nöqtəli və tikişli birləşmələri almaq üçün tətbiq olunur. Bu üsul ilə qalınlığı 0,005 1 mm olan məmulat qaynaq edilir. Kondensatorlu qaynaq elektrik ölçü və təyyarə cihazlarının, saat mexanizmlərinin, fotoaparatların, optik cihazların və radiolampaların hazırlanmasında tətbiq olunur. Birləşmələrin möhkəmlik göstəricilərinin yüksək dərəcədə stabil olması, şəbəkədən az enerji sərf edilməsi, dövrənin bərabər ölçüdə yüklənməsi və elektrik enerjisinə qənaət edilmə imkanı kondensator qaynaq üsulunun üstün cəhətləridir. II FƏSİL: QAZ QAYNAĞI 2.1. Qaynaqda işlədilən qazlar Qaz qaynağında birləşdiriləcək detаllаrın qаynаq səthini və qatqı materialını qızdırmaq və əritməк üçün qazların oksigendə yanması zamanı istiliк tələb olunur. Qaz qaynağının təsnifatı istifadə olunan yanar qazların növləri (asetilen–oksigen, hidrogen–oksigen, ağ neft–oksigen, benzin– oksigen, propan–butan–oksigen) üzrə aparır. Qazlar havada yandıqda alovun temperaturu qaz–oksigen alovundakına nisbətən xeyli aşağı olur. Oksigen yanar qazların sürətlə yanmasını və yüksək temperaturlu alovun alınmasını təmin edir. Qaz qaynağında üç növ texniki oksigendən istifadə edilir. Həcm üzrə birinci növ oksigenin təmizliyi 99,7%-dən, ikinci növ 99,5%- dən və üçüncü növ 99,2%-dən yüksək olmalıdır. Texniki oksigenin içqarışıqları azot və arqondan ibarətdir. Oksigenin təmizliyinin 1% azalması onun sərfini 1,5% artırır və qaynaq tikişinin keyfiyyətini pisləşdirir. Atmosfer təzyiqində və normal temperaturda oksigen sıxlığı 1,43 kq/m 3 olan rəngsiz və iysiz qazdır. Oksigen aşağı temperaturlu rektifikasiya üsulu ilə havadan alınır. Bu proses havanın əsas təşкilediciləri azotun (-195,8 0 C) və oksigenin (-182,96 0 C) qaynama temperaturlarının müxtəlif olmasına əsaslanır. Hava maye hala keçirilir və sonra tədricən temperaturu yüksəltməklə azot buxarlandırılır (78%). Qalmış oksigen (21%) təkrar rektifikasiya Yüklə 4,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|