Microsoft Word Cor 5 2col doc
Yüklə 3,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. Zamanlama
- V. Bölüm: Alıkonulan ki ilerin, makul bir süre içinde en kısa sürede bir yargı yetkilisi huzuruna ve
- 1. Yetkili yasal merciin özellikleri
88 kimsenin bulunabilmesi imkânı oldu u için, bir sorun da te kil etmemelidir. 144 4. Zamanlama Sözle menin 5. Madde 2. Paragrafında, sebeplerin “derhal” de il, “en kısa zamanda” bildirilmesi gerekti i belirtilmektedir. Mümkün olmasına ra men yeterli bir açıklama yapılmaması, özgürlükten mahrumiyetin 5. Madde uyarınca keyfî ve hukuka aykırı addedilmesi için ba lı ba ına bir sebep olabilir. lk yakalanma ve yeterli açıklamanın yapılması arasında geçen süre, o davaya özgü ko ullara çok ba lıdır. üphelinin sorgulanmasının özgürlü ünden mahrumiyet 144 Bkz. Delcourt-Belçika davası, Ba vuru No: 2689/65, 10 YB 238 (1967). Bu davada, anadili Fransızca olan bir ki i hakkındaki tutuklama emri Flamanca dilinde yazılmı , ancak daha sonra ki inin sorgulaması Fransızca dilinde yapılmı tır. sebebini anlamasına yeterli oldu u tespit edilen durumlarda A HM, bu sürenin iki ilâ on dokuz saat arasında olmasına itiraz etmemi tir. ki saatlik süre Murray-Birle ik Krallık davasında, on dokuz saatlik süre ise Dikme-Türkiye davasında 145 söz konusu olmu tur. Ancak, bu davalarda ve di er davalarda A HM, bu sürenin yalnızca birkaç saat oldu unu vurgulamı tır. 146 Bir günden uzun bir süre geçmesi pek çok davada artık kabul edilmemektedir. Ancak, derhal bir tercüman bulunamaması gibi ileti imi etkileyen pratik zorlukların bulunması halinde daha uzun sürelerin kabul edilebilmesi de mümkündür. Yine de cezaî süreç dı ında “en kısa sürede” ifadesinin yorumlanmasına daha fazla müsamaha gösterilece ini varsaymamak gerekir. Örne in, Van der Leer-Hollanda davasında, akıl hastanesine kapatılan ki iye bu alıkoyulmanın sebebinin ancak on gün sonra açıklanmı olması, 145 11 Temmuz 2000. 146 Bkz. Fox, Campbell ve Hartley davası (yedibuçuk saat) ve Kerr-Birle ik Krallık davası (ba vurunun kabul edili ine dair karar). 89 ba tan kabul edilemez bulunmu tur. Elbette, bir ki inin özgürlükten mahrum edilme sebeplerini ö renmesi, cezaî yargılama söz konusu olmasa da çok önemlidir ve bu tür bir alıkoyma tedbirinin yasallı ına itiraz etme hakkı burada da geçerlidir. Ancak, özgürlü ünden mahrum edilen ki inin ne sebeple olursa olsun, kendisine bir açıklama yapılmasını imkânsız kıldı ı hallerde de ileti im kurmak için hiçbir özel çaba sarf edilmesi gerekli de ildir. Örne in, Keus- Hollanda davasında, 147 5. Madde 2. Paragraf ihlâline rastlanmamı tır. Bu davada, aklî dengesi bozuk bir ki i, kendisine hastaneye kapatılaca ı kararı tebli edilmeden kaçmı tır. Ki i söz konusu hastaneyi telefonla aradı ında da kendisine hastaneye kapatılma sebeplerinin yeterli ölçüde anlatıldı ı tespit edilmi ve bu çerçevede yetkililerin ayrıca ki inin avukatına önceden bu kararla ilgili bildirimde bulunma görevlerinin olmadı ı kararına varılmı tır. 147 25 Ekim 1990. 90 V. Bölüm: Alıkonulan ki ilerin, makul bir süre içinde en kısa sürede bir yargı yetkilisi huzuruna ve mahkeme önüne getirilmesi ya da salıverilmesi görevi Sözle menin 5. Madde 3. Paragrafında, özgürlükten mahrumiyetin özgürlük kaidesi çerçevesinde istisnaî bir uygulama olmasını ve yakalama ve alıkoyma hallerinin yargı gözetimine tâbi olmasını sa lamak için, bir dizi önemli teminat yer almaktadır. Bu paragraf yalnızca, 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrası uyarınca alıkonulan ki iler hakkındadır. Sözle menin 5. Madde 3. Paragrafına göre, yakalama ve alıkoyma hallerinde geçerli olacak yargı gözetimi üç unsurdan olu ur: bu gözetimi gerçekle tirecek yetkilinin özellikleri; alıkoyma halini sona erdirme yetkisi, bir ba ka deyi le, söz konusu ki iyi salıvermek; ve bu gözetimin zamanında gerçekle tirilmesi. 1. Yetkili yasal merciin özellikleri Sözle menin 5. Madde 3. Paragrafına göre öncelikle, 1. Paragraf (c) fıkrası uyarınca yakalanan ya da alıkonulan bir ki inin en kısa süre içinde bir hâkim ya da kanunen yargı yetkisini haiz bir yetkili huzuruna çıkarılması gerekir. “Hâkim” kelimesi herhangi bir istifhama yol açmazken, “kanunen yargı yetkisini haiz yetkili” ifadesi, A HM’yi hâkim olmayan bu tür bir “yetkilinin” kim oldu unu belirlemek zorunda bırakmı tır. Ku kusuz, Sözle me ilk onaylandı ında pek çok ki i bu “yetkilinin” bir savcı 91 olabilece ini dü ünmü tür. Bu durum zaten bazı Avrupa Konseyi üyesi ülkelerdeki uygulamadır; bu durumda da savcının 5. Madde 3. Paragrafta belirtilen kriterleri yerine getirmesine, yani savcının “yargı yetkisi kullanma yetkisini haiz” bir ki i olmasına dikkat edilmi tir. Savcılık makamının da tıpkı bir hâkim gibi idareden ba ımsız olması gere i özellikle vurgulanmı tır. Ancak uygulamada, savcıların Sözle mede öngörülen artlara uygun bir ekilde bu görevi üstlenmelerinin olanaksız oldu u da görülmü tür. “Yetkilinin” yargı yetkisini haiz olması artı, söz konusu “yetkilinin” hem idareden ba ımsız hem de tarafsız olması anlamına gelmektedir. Bu yakla ım A HM’yi, bir savcıya, bir üphelinin yargılanma öncesi alıkoyulmasına devam edilip edilmemesine karar verme yetkisi verilmesinin 5. Madde 3. Paragraf hükümlerine uygun olmadı ını tespit etmeye yöneltmi tir. Bu problem her zaman, savcının – alıkoymaya karar veren – daha sonra söz konusu ki inin yargılanmasını da gerçekle tirmesi ihtimalinin olmasıyla ortaya çıkmı tır. A HM’nin görü üne göre, soru turma ve yargılamaya ait bu iki i lev aynı merci tarafından yürütülmemelidir. Asıl sorun, savcının yargılamayı gerçekle tiren taraf olması ve bu görevi üstlenen bir ki inin de aynı davada yargı i levini yerine getirirken tarafsız olmasının beklenememesidir. Üzerinde önemle durulması gereken konu, savcının daha sonra davanın yargı a amasında yer alma imkânının bulunup bulunmadı ıdır. Bu durum, Huber- sviçre davasında tespit edilmi ve A HM, Zürih savcısının 5. Madde 3. Paragrafta öngörülen artları yerine getirmedi i kararına varmı tır. Benzer bir ekilde, Brincat- talya davasında, 148 5. Madde 3. Paragraf hükümlerinin ihlâl edildi i tespit edilmi tir. Bu davada suçlanan ki inin alıkoyulması savcı tarafından onaylanmı ve daha sonra aynı savcı yetkisizlik kararı vererek davayı bir ba ka bölge savcılı ına devretmi tir. A HM, görüldü ü üzere ilk savcının daha sonra yargılamada görev alabilece i çerçevesinde alıkoyulmaya onay vermesinin 148 26 Kasım 1992. Yüklə 3,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|