56
Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Kənd Tə-
sərrüfatı Kreditləri üzrə Dövlət Agentliyi ölkə prezidentinin «Aqrar bölmədə ida-
rəetmənin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında» 2004-cü il 23 oktyabr tarixli sə-
rəncamına əsasən yaradılmışdır. Dövlət Agentliyinin əsas vəzifələri aşağıdakılar-
dır:
1. kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı, emalı, meliorasiya, su təsərrüfatı və
aqrar bölmənin digər sahələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektləri üçün
kreditlər cəlb etmək;
2. beynəlxalq təşkilatlarla və maliyyə qurumları ilə bağlanmış sazişlər çərçivə-
sində layihələrin həyata keçirilməsini öz səlahiyyətləri daxilində təmin etmək;
3. aqrar bölməyə cəlb edilən kreditlərin təyinatı üzrə istifadəsini öz səlahiyyətlə-
ri daxilində təmin etmək;
4. kənd ərazilərinin inkişafına yönəldilmiş dövlət proqramlarının hazırlanma-
sında və həyata keçirilməsində iştirak etmək;
5. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər vəzifələri yerinə yetirmək.
Kənd Təsərrüfatı Kreditləri üzrə Dövlət Agentliyinin vəsaitləri layihə və proq-
ramların həyata keçirilməsində iştirak üçün seçiləcək müvəkkil kredit təşkilatlan
(banklar və bank olmayan kredit təşkilatları) tərəfindən öz adlarına və öz riskləri he-
sabına yerləşdirilir. Müvəkkil kredit təşkilatlan agentlik qarşısında borcalanların öz
öhdəliklərini icra edib-etməməsindən asılı olmayaraq məsuliyyət daşıyırlar. Kənd
təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı layihələrin və proqramların Agentliyin vəsaitləri
hesabına maliyyələşdirilməsi istiqamətləri aşağıdakılardır:
- kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalı;suvarılan torpaqların meliorasi-
yasının, onların meliorasiya və irriqasiya avadanlığı ilə təchizatının yaxşılaşdırılması;
- yeyinti məhsulları sektorunun (anbarlar da daxil olmaqla) modernləşdiril-məsi
və inkişafı;
- kənd təsərrüfatı texnikasının və kimyəvi maddələrin alınması;
- Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Pilot Layihələri;
- özəl damazlıq təsərrüfatlarının yaradılması və inkişafı, heyvandarlıqda süni
mayalanma tədbirlərinin həyata keçirilməsi və aqrar sektorun digər sahələri.
57
Agentliyin vəsaitlərinin istifadə istiqamətləri, müddəti və şərtləri müəyyən
olunmuş qaydada müvəkkil kredit təşkilatları ilə Agentlik arasında bağlanan müqa-
viləyə əsasən tənzimlənir. Hər bir müvəkkil kredit təşkilatı üçün 1 mln. manat həc-
mini aşmamaq şərtilə ilkin kredit xətti müəyyən edilir. lkin və növbəti kredit
xəttinin həcmi müvəkkil kredit təşkilatının sifarişi əsasında Müsabiqə Komissi-
yası tərəfindən müəyyən edilir. Müvəkkil kredit təşkilatları Agentliyin vəsaitlərini
öz adlarından və öz riskləri hesabına yerləşdirirlər.
Beləliklə, aparılmış təhlil göstərir ki, son illərdə ölkədə qeyri-neft sektorunun
inkişafı üçün müxtəlif stimullaşdırma mexanizmləri, inkişaf instututları yaradılmış,
zəruri investisiya mühiti formalaşdırılmışdır.
58
FƏS L 3.
AZƏ
RBAYCANDA QEYR -NEFT SEKTORUNUN NKIŞ
AFININ
PERSPEKT V ST QAMƏ
TLƏ
R
3.1. Qeyri-neft sektorunun inkiş
af imkanları və
prioritetlə
ri
Ölkənin iqtisadi inkişafının prioritet istiqamətlərinin müəyyən olunması haq-
qında qərarın verilməsi kompleks təhlil və ciddi qiymətləndirmələr əsasında qəbul
edilir. Çünki, ayrı-ayrı dövürlərdə iqtisadi inkişafın prioritet istiqamətləri bir-birindən
fərqlənir. Adətən, inkişafın aşağı səviyyələrində iqtisadiyyatın ixtisaslaşması onun
təbii üstünlüklərinə əsaslanır. Belə üstünlüklərin mövcudluğu iqtisadi inkişaf üçün
ə
lverişli şərait yaradır. Lakin elmi-texniki tərəqqinin sürətli inkişafı və ictimai
tələbatların dəyişməsi belə üstünlüklərin uzunmüddətli təsirini məhdudlaşdırır. Bu
baxımdan, qeyri-neft sektorunun inkişaf imkanları və perspektivlərinin müəyyən
edilməsinin mühüm əhəmiyyəti vardır.
“Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” nkişaf Konsepsiyasında məqsədyönlü şə-
kildə iqtisadiyyatın strukturunun təkmilləşdirilməsi əsas vəzifələrdən biri kimi müəy-
yən edilmişdir. Bu konsepsiyaya əsasən neft-qaz sektoru və neft-kimya sənayesinin
modernləşdirilməsi, qeyri-neft sənayesinin şaxələndirilməsi və inkişaf etdirilməsi,
alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə imkanlarının genişləndiril-
məsi, aqrar sektorun inkişafı və ərzaq təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi, ticarət və
xidmət fəaliyyəti növlərinin genişləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi, xarici ticarətin
və investisiyaların strukturunun təkmilləşdirilməsi əsas prioritet istiqamətlərdir.
Azərbaycanda 2020-ci ilə kimi qarşıda duran əsas vəzifə kimi iqtisadiyyatın şaxələn-
dirilməsini sürətləndirmək, neft gəlirlərinin səviyyəsindən asılı olmayaraq qeyri-neft
sektorunun yüksək inkişaf tempini qoruyub saxlamaq və onun ixrac imkanlarını
genişləndirmək üçün köklü tədirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Ölkədə infrastruktur və əlaqədar sahələrin inkişafı səviyyəsi, ixtisaslı kadrların
mövcud olması və s. amillər sənayenin inkişafını müəyyən edir. Çünki sənaye ölkə-
nin təsərrüfat sisteminin yalnız bir hissəsidir, bu sahə kənd təsərrüfatı, istehsala
xidmət və s. sahələr ilə sıx əlaqədardır. Bu baxımdan, istehsal və xidmət sahə-