Microsoft Word Design Glo Kongre doc

Caucasus and Central Asia in the Globalization Process
 
 
330 
-  Demokratik  sürecin  vazgeçilmez  kurumları 
olan NGO'ların kurumsallaşması ve özellikle çevre 
konusunda  faaliyet  gösteren  NGO'ların  çalışma-
larının desteklenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda 
çevre  ile  ilgili  ulusal  NGO'ların  ulusal  çevre  ku-
rumlarının  ortaklarından  (yönetişim)  biri  olarak 
algılanması sağlanmalıdır. Öte yandan söz konusu 
NGO'ların  uluslar  arası  kuruluşlar  ve  NGO'lar  ile 
işbirliğine girmeleri desteklenmelidir. 
-   Kurumsal ve toplumsal düzeyde çevre bilinci-
nin oluşturulmasına yardımcı olunmalıdır. 
-  Yerli  ve  yabancı  yatırımlara  ilişkin  ulusal 
ÇED gerçekleştirilmelidir. Bu konuda uluslar arası 
çevre  kurumlarından  teknik  bilgi  ve  destek  alın-
malıdır. 
-  Ulusal  ve  ÇUŞ'in  yatırımlarında  belirleyici 
olacak  çevresel  standardizasyon  süreci  başlatıl-
malı, tamamlanmalı ve uygulanmalıdır. 
-  Bütün  Hazar  ülkelerinde  petrol  ve  doğalgazın 
çıkarılması  ve  taşınmasında  çevreye  verilebilecek 
zararları önlemek üzere bir sigorta sistemi oluştu-
rulmalıdır. 
-  Ekonomik  sorunların  giderilmesine  yönelik 
kaynak  arayışlarında  çevreye  duyarlı  yatırımlar 
aranmalı ve desteklenmelidir. Alternatif yatırımlar 
konusunda uluslar arası ve bölgesel işbirliğini sağ-
layacak yasal önlemler alınmalıdır. 
Bölgesel Ölçekte; 
-  Hazarın  statüsüne  ilişkin  sorun  uzlaşma  ile 
çözümlenmelidir. Bu konuda BM destekli girişim-
lere ağırlık verilmelidir. 
-  Bölgesel çevresel güvenlik konularında ortak-
laşa  önlemler alınmalıdır. Bölge  devletleri  arasın-
daki  çevresel  sorunların  çözümleri  desteklen-
melidir. 
-  Bölge ülkeleri arasında çevresel düzenlemele-
rin  iç  hukuka  aktarılması  konusunda  benzer/para-
lel çalışmalar gerçekleştirilmelidir. (ÇED, Polluter 
pays  vb)  Yasal  eksikliklerin  tamamlanması  konu-
sunda eşgüdüm sağlanmalıdır.  . 
-  Hazar’a  kıyıdaş  olan  ülkelerde  biyoçeşitliliği 
ve  balık  türlerini  korumaya  yönelik  bir  ortak  dü-
zenleme yapılmalıdır. 
Uluslararası Ölçekte; 
-  Hazar'ın  statüsü  sorununun  çözümünde  ulus-
lararası  kuruluşlar  etkin  arabulucu  rolü  oynama-
lıdır,  bu  konuda  uluslararası  çevre  kuruluşları  ile 
ulusal ve uluslar arası NGO'ların rol almaları sağ-
lanmalıdır. 
-  Bölge  ülkelerinde  demokratikleşme  sürecinin 
işlevsel  olmasına  yönelik  teşvik  edici  önlemler 
alınmalıdır. 
-  Uluslararası  kuruluşlar,  bölgede  yatırımları 
olan  ÇUŞ'lerin  çevre ihlallerine  yönelik  yaptırım-
ları gündemlerine almalıdır. 
KAYNAKÇA 
− 
Altan.  Türker.,  (1995),  "Tükenmiş  Bir  Çevresel  Miras 
Orta  Asyada  Sınırötesi  Çevre  Sorunları  ve  Doğal 
Kaynakların Tahribi", Avrasya Etüdleri, TĐKA, C.2, S.l, 
Đlkbahar 1995.Ankara. 
− 
Altıntaş,  Hakan,  (2004),  “Ortak  Mallar  Trajedisi: 
Karadeniz ve Hazar Denizlerindeki Kirlilik” Editörler : : 
Mehmet  C.  Marin,  Uğur  Yıldırım,  “ÇEVRE  SORUN-
LARINA  ÇAĞDAŞ  YAKLAŞIMLAR-Ekolojik,  Eko-
nomik,  Politik  ve  Yönetimsel  Perspektifler”  Đstanbul, 
Beta Yayınları, (2004, ISBN 975-295-372-7), 205-248 
− 
Aminmansour,Morteza,  “Ecosystem  and  environment 
Caspian  Sea”,  http://www.parstimes.com/environment/ 
caspian_ecosystem.html, Erişim Tarihi:29.03.2007 
− 
Aras,  Osman  Nuri,  (2001)  Azerbaycan'ın  Hazar 
Ekonomisi ve Stratejisi, Der Yayınları, Đstanbul 
− 
Aras,  Osman  Nuri,  “Yaşanan  Yeni  Süreçte  Avrasya 
Enerji  Kaynaklarının  Yeri  Ve  Önemi”,  http://ona.sayt. 
ws/makale4.html, Erişim Tarihi:29.03.2007 
− 
Aras, Osman Nuri, Azerbaycan Ekonomisi Ve Dönüşüm 
Süreci, http://ona.sayt.ws/akademik-1.doc, Erişim tarihi: 
29.03.2007  
− 
Aras, Osman Nuri,”Azerbaycan’ın Ekonomik Yapısı Ve 
Enerji Kaynaklarının Ekonomik Önemi” 
− 
Http://Ona.Sayt.Ws/2023-2.Doc, Erişim Tarihi: 30.03.2007 
− 
Aras,  Osman  Nuri,  “Bakü-Tiflis-Ceyhan  Boru  Hatti 
Tüm  Bölgenin  Yararina  Olacak“,  http://ona.sayt.ws 
/btc.doc, Erişim Tarihi:30.03.2007 
− 
Aras,  Osman  Nuri,  “Petrol  Üretiminin  Deniz  Kirliliğine 
Etkisi  Ve  Kontrolü”,  http://ona.sayt.ws/DenizPetrol.doc, 
Erişim Tarihi:30.03.2007 
− 
Aras,  Osman  Nuri,  “Dünya  Savaşları  Ve  Azerbaycan 
Petrolü”,  http://ona.sayt.ws/SavasPetrol.doc,  Erişim 
Tarihi: 29.03.2007 
− 
Aras, Osman Nuri, “Hazar'da Oluşan Zararlı Dışsallıklar 
Ve  Çözüm  Önerileri”,  http://ona.sayt.ws/sem1.html, 
Erişim Tarihi: 30.03.2007 
− 
Aslanlı,  Araz,  “Paylaşılamayan  Hazar”,  http://www. 
tusam.net/makaleler.asp?id=129&sayfa=34, 
Erişim 
Tarihi: 15.03.2007 
− 
Barannik,Valeriy,  Borysova,  Olena  and  Stolberg,  Felix 
“The Caspian Sea Region: 
− 
Environmental Change” http://www.giwa.net/ 
publications/articles/ambio/article_6.pdf, Erişim 
Tarihi:29.03.2007 
− 
Biliouri,  Daphane,  (2001)  "Orta  Asya'da  Çevre  Sorun-
ları:  Retorik  Ve  Eylem  Arasındaki  Farklılıkları  Gider-
mek”,  Avrasya  Etüdleri  -  TĐKA,    Đlkbahar  –  Yaz  2001, 
Ankara 
− 
Çelik,  Kenan  -  Kalaycı,  Cemalettin,  (1999),  "Azeri 
Petrolünün Dünü ve Bugünü"; Avrasya  
− 
Etüdleri- TĐKA, Sonbahar-Kış, Ankara. 
− 
Çomak,  Hasret,  “Türkiye’nin  Enerji  Güvenliği” 
http://www.konrad.org.tr/Enerji/08COMAK.pdf,  Erişim 
Tarihi:29.03.2007 
− 
DPT , (2000), “Küreselleşme Özel Đhtisas Komisyonu 
Raporu”, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT: 
2544. ÖĐK: 560, Ankara, 
http://ekutup.dpt.gov.tr/dunya/oik560.pdf, Erişim Tarihi 
10.03.2007 
 

---