Microsoft Word Design Hukuk Sempozyum last doc
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Özel Hukuk” Uluslararası Sempozyum
87 işləri öhdəlikçisi kimi anlayışlar Almaniya Ticarət Qanunundan istifadə edilərək, layihədə tənzim- ləndi.
V. Dəniz Ticarəti Kitabı Layihənin dəniz ticarəti kitabında əsaslı dəyi- şikliklər edildi. Bu dəyişikliklər ilə bir tərəfdən mövcud məfhumlar və normalar yeniləşdirildi. Digər tərəfdən də, çağdaş məfhumlar və normalar əlavə edildi. Bundan başqa bu dəyişikliklər ilə, köhnə normalar təsbit edildi və funksiyası qalma- yan məfhumlar ləğv edildi. Dəniz ticarətindəki yenilikləri aşağıdakı kimi göstərmək olar. A. Beynəlxalq Sazişlə rə Uyğunlaşdırılmanın Tə min Edilməsi Layihənin dəniz ticarətinə dair kitabının beynəl- xalq sazişlərə uyğunlaşdırılmasını təmin etmək, aparılan dəyişkliklərin əsas məqsədi idi. Bu məq- sədlə, 1968-ci ildəki Visby qaydaları, məhdud məsuliyyəti tənzimləyən 1976-cı ildəki London Sazişi, girov haqqındakı 1993-cü il tarixli Cenevrə Sazişi, neft kirliliyi haqqındakı London Sazişi, müştərək avaryaya dair 1964-cü il tarixli York- Anverp qaydaları, gəmilərin üzərinə həbs qoyul- masına dair 1999-cu il tarixli Cenevrə Sazişi, 2000-ci il tarixli sərnişinlərin daşınmasına dair Afina Sazişi Layihə tənzimlənərkən nəzərə alındı. T ürkiyə dəniz ticarətinə dair bəzi sazişlərə qo- şulub. Məsələn, T ürkiyə, Konsementlərə Dair 1924-cü il tarixli Brüssel Sazişinə, Dövlət Gə- milərinin Azadlığı (sərbəstliyi) və Girovlar Haq- qındakı 1926-cı il tarixli Brüssel Sazişinə, T oq- quşma və Xilas E dilməyə Dair 1910-cu il tarixli Brüssel Sazişinə qoşulub. Bu sazişlərin bir çox norması, 6762 sayılı Qanunda tənzimlənir. Lakin, milli qanunvericiliyin bəhs edilən sazişlərə uyğun- laşdırılması məsləsi, Almaniya T icarət Qanunun 4-cü kitabındakı mövzu ilə əlaqə dar normaların alınması ilə təmin edildi. Almaniyadan alınan normalar ilə, bu sazişlərdə tənzimlənən normalar arasında da ahəng yoxdu. Xüsusilə əmlak daşınmasına, girovlara və toqquş- maya dair beynəlxalq sistem ilə milli sistem bir birindən fərqli idi. Hətta ziddiyətlər var idi. Bunun səbəbi, beynəlxalq sazişlərdəki bu normaları, milli qanunvericilikdə tənzimləyərkən Almaniya Qa- nunvericilik Orqanının çox sərbəst hərəkət etmə- sidir.
Qeyd edilən Sazişlər ilə, 6762 sayılı Qanunun arasında fərqlərin olması, tətbiqatda həmişə prob- lem oldu. Bu ahəngsizlik, iddia müddətləri kimi mühüm mövzularda belə ortaya çıxırdı. Layihə belə fərqlilikləri və ziddiyətləri ortadan qaldırdı. gibi). Bu anlaşmaların birçok hükmü, ayrıca 6762 sayılı Kanun'da da yer almaktadır. An- cak sözkonusu anlaşmalarla uyum Alman T icaret Kanunu’nun 4 üncü kitabından ilgili hükümlerin iktibası yolu ile sağlanmıştı. Almanya’dan alınan hükümlerle bu anlaşma- larda yer alan hükümler arasında ise uyum- suzluklar bulunmaktaydı. Özellikle, eşya taşı- maya, rehinlere ve çatmaya ilişkin uluslar- arası düzen ile ulusal düzen arasında farklılık- lar, hatta çelişkiler mevcuttu. Bunun sebebi, uluslararası anlaşmalardaki bu kuralları iç hukukuna taşırken -koyduğu geniş kapsamlı çekinceler sebebiyle- Alman kanunkoyucu- nun çok özgür hareket etmiş olmasıydı. An- laşma ile 6762 sayılı Kanun arasında fark- lılıklar bulunması, uygulamayı sürekli rahat- sız etmiştir. Bu uyumsuzluklar, zamanaşımı süreleri gibi önemli konularda bile ortaya çıkmaktadır. T asarı'da bu türden uyumsuzluk ve çelişkiler giderilmiştir. B. Hükümle rin Sistematize Edilmesi 6762 sayılı Kanun'un dördüncü kitabı, çeşitli Alman kanunlarından alınmış hükümlerden oluşan bir derleme niteliğindeydi. Alman Ti- caret Kanununun 4 üncü kitabı ile birlikte, gemilerde aynî haklara ilişkin iki kanun ve bir tüzük, eşya taşımaları hakkındaki bir kanun ve iki tüzük ve 1950 tarihli York-Antwerp kuralları, 6762 sayılı Kanun'un esasını oluş- turmuştu. 1861 tarihli Alman Umumi T icaret Kanunnamesi’nden aynen alınan bu hükümle- rin düzenlenme tarzı sistematik değildi. T asa- rı'da beşinci kitabın tümü bilimsel bir siste- matiğe bağlanmıştır. C .Eskimiş Hükümle rin Ayıklanması 6762 sayılı Kanun'a 1861 tarihli Alman Umu- mi T icaret Kanunnamesinden alınmış bulu- nan çok sayıda hüküm, günümüz deniz tica- retine yabancıdır. Kaptanla kurulan hizmet sözleşmesine, kaptanla gemide bulunanların ilişkilerine, bunlar arasında kaptanın disiplin yetkisine, gemi adamlarının bilgi verme ve emirlere uymalarına, yurt dışında suç işlen- mesine ve özellikle deniz ödüncüne ve 1940'- ların INCOT ERMS katalogundan alınmış de- niz aşırı satışlara ilişkin hükümler gibi. Bun- lar ve işlevini tamamlamış birçok hüküm T asarı'ya alınmamıştır
“Mülki hüquq” beynəlx alq simpozium
88 B. Normaların Sistemlə şdirilməsi 6762 sayılı Qanunun 4-cü kitabı, Almaniyanın müxtəlif qanunları əsasında hazırlanıb. Almaniya T icarət Qanunun 4-cü kitabı ilə birlikdə, gəmilərin üzərində əşya hüquqlarına dair iki qanun və bir nizamnamə, əmlak daşımaları haqqındakı qanun və iki nizamnamə və 1950-ci il tarixli York- Atverp qaydaları 6762 saylı Qanunun hazırlanma- sında nəzərə alındı. 1861-ci il tarixli Almaniya Ümumi T icarət Qa- nunnaməsindən eyni şəkildə alınan bu normalar, 6762 saylı Qanunda sistematik bir şəkildə tənzim- lənməyib. Layihə bu problemi həll etdi və beşinci kitabında normaları elmi baxımdan sistematik ola- raq tənzimlədi. C . Köhnə Normaların Təsbit Edilməsi və Ləğvi 6762 sayılı Qanunda, 1861-ci il tarixli Almaniya Ümumi T icarət Qanunnaməsindən alınaraq tən- zimlənən bir çox norma, çağdaş dəniz ticarəti hüququna yad idi. Belə normalara örnək olaraq, gəmi komandiri ilə bağlanan əmlak müqaviləsini, gəmi komandiri ilə gəmidə olan digər şəxslər ara- sındakı münasibətləri, gəmi komandirinin nizam- intizam səlahiyyətini, gəmi personalının məlumat vermək və təlimatlara əməl etmək vəzifəsini, xa- ricdə işlənən cinayətlərə dair məsuliyyəti və xüsu- silə dəniz hüququ ödəncini (pul borcunu) tənzim- ləyən normaları və dəniz asırı satışlara dair olan 1940-cı il tarixli ĐNCOT ERMS kataloqundan alı- nan normaları göstərmək mümkündür. NƏTĐC Ə Məlum olduğu kimi, Yeni T ürk T icarət Qanunu çox mühüm yeniliklər və dəyişikliklərĐ tənzim- ləyən və T ürkiyənin 21-ci əsrdəki ehtiyac-larına cavab verən bir qanundur. Lakin, qeyd etmək lazımdır ki, ən mükəmməl surətdə hazırlanan qa- nunu belə, qəbul e dildikdən sonra 30-40 illik müddət ərzində dəyişiklik və əlavə edilmədən tətbiq etmək mümkün deyildir. Çünki, meydana gələn və gətiriləcək olan yeniliklər səbəbi ilə qa- nunların tez-tez dəyişdirilməsi və onlara əlavələr edilməsi lazımdır. Bu ümümi qayda T ürk T icarət Qanununa da aid- dir. Başqa bir ifadə ilə, bundan sonra davamlı olaraq həyata keçirilən qanun hazırlanma və qəbul edilmə prosesi başlanacaqdır.
_______________________________________ [1]
Karayalçın, Y., Ticaret Hukuku, I. Giriş, Ticari Đşletme, 3. Baskı, Ankara 1968, s.99. SO NUÇ Görüldüğü üzere, yeni TTK Tasarısı çok önemli yenilikler getirmekte ve değişiklikler içermektedir, T ürkiye’nin 21. yüzyıldaki ihti- yaçlarını giderebilecek nitelik taşımaktadır. Ancak, şunu ifade etmek gerekir ki, artık eski Kanunda olduğu gibi 30-40 yıl süreyle deği- şiklik geçirmeden yürürlükte kalacak Kanun dönemleri sona ermiştir. Meydana gelen ve gelecek gelişmeler bundan sonra kanunların ve bu arada T ürk T icaret Kanunun sık sık değiştirilmesini gündeme getirecektir. Diğer bir deyişle, bundan sonra devamlılık arzeden bir kanunlaştırma süreci yaşanacaktır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Cin, Halil/Akgündüz, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, C.II, Özel Hukuk, Konya 1989.
Ekinci, Yusuf, Ahilik, 4. Baskı, Ankara 1993. Türk Ticaret Kanunu Gerekçesi.
Karayalçın, Yaşar, Ticaret Hukuku, I. Giriş, Ticari Đşletme, 3. Baskı, Ankara 1968.
Mimaroğlu, Sait Kemal, Ticaret Hukuku, C.I, Đşletme Hukuku, 3. Baskı, Ankara 1978.
Seviğ, Vasfi Reşat., Ticaret Kanunu Şerhi, C.I, Đstanbul 1934
___________________________________________________________________ [1] Karayalçın, Y., Ticaret Hukuku, I. Giriş, Ticari Đşletme, 3. Baskı, Ankara 1968, s.99.
Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|