www.uemu.birolmali.com
Urmu Kitabxanasi
59
qalan här käs üçün söz – qanundur. Bu tipli adamlar öz prinsiplärini, vädlärini häyata keçirmäk üçün, hätta ölümdän
belä çäkinmirlär. Dediyi sözä ämäl etmäk onlar üçün här şeydän üstündür. Bu isä ondan ötrüdür ki, dediyi sözü bir neçä
däfä häyata keçirmäsä, onun sözü başqalarının näzärindä öz ecazkar täsir qüvväsini itirär, däyärsizläşär. Gäläcäkdä
onun hädäsi başqaları üçün real tählükäni deyil, boş çäränçiliyi xatırladar, vädäsi möhürlü sänäd yox, nisyä cäfängiyyat,
baş aldatmaq aläti äväzindä qäbul edilär. Bu säbäbdän, sözünü geri götürmämäk vä dediyini yeritmäk üçün här an här
cür qurban vermäyä, hätta münasibäti korlamağa vä s. hazır olmaq, bu tipli adamlar üçün gäläcäkdä digär qalanlara da,
täsir göstärmäyin äsas alätlärindän biridir (burada o da, näzärä alınmalıdır ki, arada olan münasibäti
gärginläşdirmäkdän, hätta käsmäkdän sanksiya vasitäsi kimi istifadä etmäk här an fayda vermir. Mäsälä burasındadır
ki, bu metod yalnız sizin onun üçün böyük däyär käsb etdiyiniz mäqamlar üçün effektlidir, äks halda, yox).
Qeyd olunmalıdır ki, täässüratı köhnälmäyä qoymamaq vä äqidänizdä sabitqädäm olduğunuzu nümayiş etdirmäk,
başqalarına därs vermäk, onları prinsipiallığınıza värdiş etdirmäk üçün härdän-birdän xırda mäsälälärlä bağlı bu cür şou
sähnälär yaratmaq, güzäşt qoparana qädär täkidinizi gücländirmäk, hätta qarşı täräfin geri çäkilmädiyi halda
münasibätin korlanmasına qädär väziyyäti gärginläşdirmäk vä s. xüsusi ähämiyyätlidir.
* * *
♣ Beşinci tipli üstünlüyü äldä etmäk üçün özgälärin, älälxüsus äksäriyyätin marağına zidd olan söz danışıb,
häräkät etmämäli, täşäbbüslärdä öz şäxsi marağının seçilmäsinä imkan vermämäli, äksinä, täräfdaşın, dostun,
yaxud söhbät qrupdan, kollektivdän gedirsä, çoxluğun marağının ifadäçisi mövqeyindän çıxış etmäli, bu yolda
özünün statusunu, marağını, mövqeyini, malını, bir sözlä, här şeyini qurban vermäkdän çäkinmämäli (çünki
onlar, baränizdä äfsanälär, miflär yaratmaq, xäyallarında heykälinizi ucaltmaq yolu ilä bunun äväzini
qaytaracaq), onlara hörmät etmäli, özünü onlardan üstün tutmamalı, tävazökar olmalı vä s. (mäs., kriminal
dünyada belä bir paradoks mäşhurdur: ağır mäqamda än alçaldıcı, iyränc, yaxud riskli işi därhal qrupun lideri
yerinä yetirir – fäqät o, özünü qurban vermäklä yoldaşlarının mänliyini, şäxsiyyätini, häyatını vä s. xilas etmiş
olur).
Bununla belä Allahın, yaxud bändälärin sizi hamıya bärabär tutmadığı mäqamları qabarıqlaşdırmağa cähd
etmäli – o cümlädän, ätrafdakıların sizi vacib, möhtäräm adamların sırasında tez-tez görmäsinä çalışmalı, yaxud
onlarla olan münasibätdän tez-tez misallar çäkmäklä, belä münasibätlärinizin olmasına diqqäti cälb etdirmäli
(«adamın gäräk adamı olsun»), ätrafdakıların sizi yalnız qalib mäqamlarda görmäsinä çalışmalı, yaxud belä
epizodlardan söhbät açmalı, mäğlubiyyätlärinizi ört-basdır etmäli, dinä bağlılığınızı gizlätmämäli, eläcä dä,
bununla spekulyasiya etmäyä dä çalışmamalı, bir sözlä, här bir vächlä, özünün ätrafdakılar üçün ali hesab edilän
täbäqäyä, irqä, irsä, cinsä, dinä, sinfä vä s. aidliyini qabarıqlaşdırmalı
Qızları tovlayan oğlanların ilk tanış olduğu qıza ‘‘basıb-bağlaması’’ ki, bäs atam ‘‘ministr’’ müavini işläyir, özüm
prokuror kömäkçisiyäm, iki-üç xarici maşınım var (täbii ki, indi ‘‘tärslikdän’’ biri tämirdä olmuş olur, digärini ämioğlu
harasa aparıb) vä s. hamısı bu kateqoriya fändlärdändir.
* * *
Täräfdaşı ayıqkän hipnoz väziyyätinä salıb, onun iradäsini blokirovkalayan vä ona lazımi fikri tälqin edä
bilmäyä imkan verän iradi metodlardan daha birisi – onun etimadını qazanmaqdır. Arada olan etimad –
skeptikliyi neytrallaşdıraraq, çox äksär fikrin räqib täräfindän heç bir şübhä oyanmadan qäbul edilmäsinä säbäb
olasıdır.
Etimada äsaslanan tälqin metodunun xüsusi növü «qrup favoriti» deyilän effektdä meydana çıxır. Bu
effektinsä mäzmunu ondan ibarätdir ki:
Digär bärabär şärtlär çärçiväsindä insanlar öz qrupundan olan, onunla arasında daha çox
ümumilik olan şäxslärin fikrinä, mövqeyinä, räyinä daha çox üstünlük verir, etimad bäsläyir, etibar
edirlär.
Bu baxımdan, (1) täräfdaşın etimad etdiyi adamlardan bäzilärini älä almaq, (2) fikri ona öz qrupundan,
millätindän vä s. olan, ona här hansı formadasa yaxın olan, etimad etdiyi adamların dilindän çatdırmaq, (3) öz
adamlarından hansılarınsa onun än yaxın adamlarından birinä çevrilmäsinä nail olmaq vä s. istänilän fikri ona
qäbul etdirmäyin çox effektiv vasitälärindändir.
Hämin säbäbdän, özgä dövlätlärin ärazisindä yayımlanan (belä demäk mümkündürsä – transmilli) radiostansiyaların
verilişläri, yerli xalqların qavrayış stereotipinä maksimum adaptasiya etdiriläräk, başdan-ayağa yerli xalqın milli
koloriti ilä, o cümlädän, milli musiqisi ilä bäzädilir, verilişläri aksenti olmayan yerli xalq nümayändäläri aparır vä s. –
baxmayaraq ki, onun hazırlanması prosesi tam şäkildä onu yayımlayan dövlätin xüsusi idaräläri täräfindän häyata
keçirilir (söhbät, äsasän siyasi yönümlü radiostansiyalardan gedir). Adät etdiyi dil, etiket, adät-änänä, poliqrafik
tärtibat vä s. normalarında olan bu informasiyalarsa, hämin xalq nümayändälärinin daha az şüur müqavimätini, tänqidi
reaksiyasını, analizini doğurub onlar täräfindän, äsasän problemsiz qäbul olunur;
Ümumiyyätcä isä, arada olan distansiya ilä manipulyasiya edib öz yaxınlığının uzaq, uzaqlığınınsa yaxın
olduğunu anlatmağa, onların täsävvüründä adi vä qeyri-adiliyin sintezindän ibarät öz obrazını yaratmağa
çalışmalı. Monotonluq, heç vaxt qeyri-adi vä gözäl görünmür. Gözällik – dinamiklik vä rängaränglikdädir.
Münasibät, stil vä maneraları vaxtaşırı yeniläşdirmäklä, hämçinin özündä eyni bir zamanda bir neçä äks obraz,
düşüncä tärzi vä xarakter çalarını ehtiva etdirmäklä, daim başqaları üçün älçatmaz zirvä olmaq, onlar üzärindä
Dostları ilə paylaş: |