Microsoft Word diplomatiya az doc
Yüklə 4,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.uemu.birolmali.com Urmu Kitabxanasi 88 mükämmäl vä äyani täsävvür oluna bilän bir növü olması säbäbindän, hämçinin, assosiativ olaraq, bütün digär növ texniki diversiya növläri barädä dä täsävvür äldä etmäyä vä näticä çıxarmağa imkan vermäsi säbäbindän, bu diversiya növü barädä daha ätraflı mälumat vermäyi vä texniki diversiya fändinin mexanizmini hämin bu diversiya növü timsalında izah etmäyi mäqsädäuyğun hesab edirik Digär täräfdän dä, kitab ümumiyyätlä, müxtälif növlü diversiya formalarının mexanizmini açmaq vä onlardan müdafiänin yollarını araşdırmaq mövzusuna häsr olunduğundan, bir diversiya forması kimi, kompüter viruslarından söhbät açmaq da, bu kitabın ümumi mäzmunu ilä uyğundur. Beläliklä, kompüter virusları, onların iş prinsipi, mexanizmi, täsir metodları barädä. lk ävväl fikrimizi müxtälif növlü kompüter viruslarını ayrı-ayrı parametrlär üzrä täsnif etmäklä aydınlaşdırırıq (kompüter viruslarının aşağıda verilän täsnifatının vä onların xarakteristikaları ilä älaqädar deyilänlärin müällifliyi tam şäkildä bizä mäxsusdur). Mäqsädinä görä: Müxtälif növlü kompüter virusları müxtälif fiziki vä hüquqi şäxslär täräfindän äsasän aşağıdakı mäqsädlär üçün yazılır: 1. Bir-birinä räqib olan digär istänilän profilli nähäng firmaların, şirkätlärin bir-birinin şäbäkäsinä daxil edib, bir-birinin fäaliyyätini blokirovka etmäk, kompüterlärini, lazımi informasiyalarını sıradan çıxarmaqla işini tormozlamaq mäqsädilä; 2. Ayrı-ayrı firma, şirkät vä ya maraqlı olan adi fiziki şäxslärin, konkret hansısa ünvanın informasiya bankından lazımi informasiyanı oğurlaması mäqsädilä; 3. Ayrı-ayrı färdi proqramçıların häm virus vä häm dä ardıyca onun müalicäsini yazıb, pul qazanması mäqsädilä; 4. Älälxüsus, ABŞ dövlätinin räqibi olan müxtälif dövlätlärin (mäs., öz dövründä SSR vä Ç N), qurumların, şäbäkälärin (mäs., bir sıra terrorist şäbäkälärin), häräkatların (mäs., anti-qlobalizm nümayändälärinin) vä b. ABŞ dövlätini çökdürmäk mäqsädilä (ABŞ-ın hegemonluğunun vä fövqälsürätli täräqqisinin başlıca säbäblärindän birinin dä mähz «internet» olması heç kimä sirr deyil); 5. Kompüter vä ya proqram istehsalçısı vä ya yayıcısı olan bir sıra fiziki vä hüquqi şäxslärin öz mähsullarının satışaqädärki yüksäk texniki göstäricilärini, satışdan sonra qat-qat aşağı salaraq, bazarda daim täläbatı yuxarı qaldırmaq mäqsädilä; 6. Bir-birinä räqib olan kompüter vä ya proqram istehsalçısı vä ya yayıcısı olan ayrı-ayrı fiziki vä hüquqi şäxslärin öz räqiblärinin mähsullarının zäifliklärinä hesabladıqları viruslarla onlara qarşı mänfi räy formalaşdırıb, öz mähsullarına qarşı täläbatı yuxarı qaldırmaq mäqsädilä; 7. Yaxud da buna bänzär bir başqa mäqsädlärlä yazılıb dövriyyäyä buraxılır. Destruktiv imkanlarına görä viruslar täsnif oluna bilär: 1. Ziyansız: yäni, kompüterin işinä heç cür mane olmayan (yalnız öz yayılması ilä diskdä azad yeri azaldan); 2. Tählükäsiz: täsiri yalnız diskdä azad yeri azaltmaq, vä bir sıra lazımsız qrafik, säs vä s. effektläri yaratmaqla mähdudlaşan; 3. Tählükäli: kompüterin işinä ciddi ziyan vuran; 4. Çox tählükäli: yaddaşın sistem oblastına yazılmış kompüterin normal işi üçün lazım olan informasiyaları, proqramı, materialları vä s. pozan, kompüterin işindä ciddi pozuntular yaradan, onun normal işini destabilizä edän vä s. viruslar. Mäskunlaşma yerinä görä virusların aşağıdakı növläri bir-birindän färqländirilä bilär: 1. Operativ yaddaşda (DOS, XMS, EMS...); 2. Sistem sektorunda, o cümlädän, vinçesterin sistem yükläyicisini özündä ehtiva edän sektorda (Master Boot Record), yükläyici sektorda (Boot-sector) vä diskin bölüşdürücü cädvälindä (Partition Table); 3. Fayllarda, o cümlädän, arxiv vä qablaşdırılmış fayllarda (RAR, ZIP, BZip, GZip, ARJ, LHA, ACE, CAB, JAR, AIN, UC2, HA, LZH, TAR, Z[Unix], InstallShield vä s.-dä); 4. Vä bunların müxtälif formalı kombinasiyası formasında mäskunlaşan viruslar. Yayılma kanallarına görä viruslar: Bärk, lokal, şäbäkä vä CD-ROM diskläri vasitäsilä yayılan növlärinä bölünä bilär. şä düşmä mexanizminä görä viruslar: 1. Hansısa komanda ilä; vä ya, 2. Hansısa klavişa vä ya klavişa kombinasiyası ilä assosiasiyada olan növlärä malikdir; Alqoritm xüsusiyyätlärinä görä virusların aşağıdakı növläri bir-birindän färqlänir: 1. Virus-kompanyonlar («companion» viruslar); www.uemu.birolmali.com Urmu Kitabxanasi 89 2. «Qırmızıtoxmaq» viruslar («worm»-lar); 3. Polimorf vä ya öz-özünü şifräläyän viruslar («häyulä»-viruslar vä ya «polymorphic»lär); 4. Stels-viruslar vä ya gözägörünmäz-viruslar («stealth» viruslar); Dilinä görä: 1. Kompüterin baza proqramının (DOS, Windows, Macintosh, Novell NetWare, OS/2, Alpha, Linux, Unix vä s.) dilindä yazılan viruslar; 2. Materialın emalı sisteminin (mätn redaktorlarının, elektron cädvällärin vä s.) dilindä yazılan viruslar mälumdur. Bunlar ümumi mälumatlar idi. Ümumän virusun necä işlädiyini bilmäk üçün bunlardan konkret olaraq birini – än geniş yayılmış olan sonuncunu götürüb ümumi mexanizmi onun timsalında izah edirik. Bugünkü gündä hämin kateqoriyadan, Microsoft Office proqramlarının (Word, Excel, PowerPoint, Access, Project...) äsasında duran VBA (Visual Basic for Applications) makro-dilindä yazılan viruslar xüsusilä geniş yayılıb. Bu dildä yazılan viruslar Microsoft Office-in öz proqramları daxilindä destruktiv fäaliyyät göstärmäklä yanaşı, kompüterin än ağlagälmäz resurslarına qädär här yerä müdaxilä edib, komponentlärin normal iş ahänginä täsir göstärä bilirlär. Bu virus növlärinin dä mexanizmini konkret täsnifatla açmağa çalışırıq. Ümumi olaraq VBA (Visual Basic for Applications) dilindä yazılmış virusları öz ämäliyyat sektorlarına görä aşağıdakı kimi täsnif etmäk mümkündür (mötärizä daxilindäki dırnaqların arasında virus täräfindän deyilän ämäliyyatı häyata keçirän komandaların adı yazılır): 1) Proqramın özü ilä ämäliyyatlar 1.a) Makrokomanda (WB (WordBasic) vä ya VBA (Visual Basic for Application) dilindä olan komandalar) ämäliyyatları 1. Virus modula daxil olub, konkret makrokomandaları däyişir vä bununla da proseduraların iş istiqamätini başqa istiqamätä yönäldir «Execute Find» 1.b) Prosedura (vähdätdä icra olunan mäntiqi ardıcıl makro-komandalar) ämäliyyatları 1. Virus yeni proseduralar yaradır «VBProject.VBComponents.Item(n).Code module.CreateEventProc» 1.c) Makros (proseduralar toplusu vä ya operatorun komandası, yaxud da hansısa hadisänin täsiri ilä işä düşän VBA-nın proqram kodu) ämäliyyatları: 1. Makrosa yeni sätir älavä edir «VBProject.VBComponents.Item(n). Codemodule.AddFromString» vä ya «VBProject.VBComnpoents.Item(n). Codemodule.InsertLines» 1.1. h o cümlädän, fayldan götürüb yeni sätir artırır «VBProject.VBComponents.Item(n). Codemodule.AddFromFile» 2. Olan sätirläri pozur «VBProject.VBComponents.Item(n). Codemodule.DeleteLines» 3. Olan sätirläri däyişir «VBProject.VBComponents.Item(n). Codemodule.ReplaceLine» 1.d) Modul (däyişän vä prosedura mätnlärinin toplusu) ämäliyyatları: 1. Modulları: mport edir «VBProject.VBComponents.Import» 2. Eksport edir «VBProject.VBComponents.Item(n).Export» 3. Surätini çıxarır «Organizer Copy» vä ya «VB.MacroCopy» 4. Pozur «VBProject.VBComponents.Item(n).Remove» vä Yüklə 4,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|