Microsoft Word disserta isi docx
Yüklə 471,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
48
alınır. Yalnız qəbul olunmuş öhdəliklər çərçivəsində reallaşdırılmış kreditor borclarına qarşı kassa xərci aparılır. Öhdəliklərin tətbiqi gününə qədər büdcə təşkilatları tərəfindən yaradılmış kreditor borcları (əmək haqqı və ondan Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna ayırmalar istisna olmaqla) köhnə borclar adlanır. Köhnə borclar üzrə yeni öhdəliklər qəbul edilə bilməz. Köhnə borcların ödənişi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyənləşdirdiyi xüsusi hallarda Xəzinədarlıqlar tərəfindən həyata keçirilə bilər. Köhnə borcların tərkibində əməyin ödənilməsi və Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna ayırmalar üzrə borclara yeni öhdəliklər qəbul olunur, Xəzinə Hesab Kitablarında uçota alınır və kassa xərci aparılır. Hər hansı xərc maddəsi üzrə yeni öhdəliyin təklif olunan məbləği öhdəlik həddindən artıq olarsa, bu məbləğ yerli xəzinədarlıq orqanı tərəfindən qəbul oluna bilməz. Lakin xərcin əhəmiyyətindən və gəlirlərin səviyyəsindən asılı olaraq Maliyyə Nazirliyi tərəfindən yerli xəzinədarlıq orqanının müraciəti əsasında öhdəlik həddi ilə proqnoz arasındakı fərq qədər əlavə öhdəlik götürülə bilər. Maliyyə Nazirliyi tərəfindən qəbul olunan əlavə öhdəlik “Öhdəlik Sənədi” ndə xüsusi qrafada göstərilir. Bu cür öhdəliklər Baş Dövlət Xəzinədarlığında müvafiq reyestrlərdə uçota alınır. Öhdəliklər büdcə təşkilatlarının müraciəti əsasında ləğv edilə bilər. Bu zaman büdcə təşkilatı “Öhdəlik Sənədi”ni təqdim edir və ləğv olunması təklif olunan öhdəlik məbləğlərini mənfi işarəsi ilə göstərir. Ləğv olunması təklif edilən məbləği mal (iş və xidmətlərin) alışı ilə faktiki reallaşdırılmışdırsa, onda bu cür öhdəliklərin ləğvi Xəzinədarlıq tərəfindən qəbul olunmur. lin sonuna mal (iş və xidmətlərin) alışı ilə reallaşdırılmamış öhdəliklər Xəzinədarlıq tərəfindən birtərəfli qaydada ləğv edilir. Ləğv edilmiş öhdəliklər Xəzinə Hesab Kitablarında mənfi işarə ilə uçota alınır. Öhdəlik qalığı xərc maddələri üzrə hər hansı bir tarixə artan yekunla qəbul edilmiş öhdəliklərlə bu öhdəliklərə qarşı aparılmış kassa xərcləri arasında yaranan fərqdir. lin sonuna öhdəlik qalığının mal (iş və xidmətlərin) alışları ilə reallaşdırılmamış hissəsi ləğv edilir. Öhdəlik qalığının ilin sonuna mal (iş və xidmətlərin) alışları üzrə yaranan kreditor borclarına bərabər olan hissəsi isə yeni 49
büdcə ilinə keçirilir və yeni Xəzinə Hesab Kitablarında ilin əvvəlinə ilkin öhdəlik qalığı kimi göstərilir. Ə vvəlcədən razılaşdırılmış və Xəzinədarlıq tərəfindən qəbul edilmiş öhdəliklər Xərc Xəzinə Hesab Kitablarına qeyd edilməlidir. Bununla əlaqədar olaraq, əvvəlki mərhələdə istifadə olunan Xərc Xəzinə Hesab Kitablarının formaları yeni “Öhdəlik” sütunu əlavə edilməklə dəyişdirilir. Mərkəzləşdirilmiş və yerli xərclərin icrası haqqında yerli Maliyyə orqanları tərəfindən Maliyyə Nazirliyinə təqdim edilən dövri aylıq hesabatların ikinci hissəsində (xərclər və xalis maliyyələşmə) yeni “Öhdəliklər” üzrə qrafa əlavə edilməklə həmin formalar dəyişdirilir. Bu qrafa xərcləri göstərən hər bir xərc maddəsinə qarşı öhdəlikləri göstərir. Maliyyə Nazirliyi, həmçinin, aylıq hesabat formasında hesabatların icmallaşdırılması zamanı hər bir xərc maddəsinə qarşı köhnə və yeni öhdəlikləri göstərən iki qrafanı əlavə etməlidir. Cari ay ərzində qəbul edilmiş aylıq öhdəliklər hesabatlarda göstərilməklə Maliyyə Nazirliyinə təqdim edilir.
Büdcə təşkilatları tərəfindən malların (iş və
xidmətlərin) alışınınXəzinədarlıqlarda uçotunun təşkili, istifadəsi 1 avqust 2000-ci il tarixindən Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində həyata keçirilir. Bu mərhələ həyata keçirildikdən sonra büdcə təşkilatlarında malların alınması, iş və xidmətlərin qəbul olunması, yəni alışlar haqqında hazırlanmış “Malların (iş və xidmətlərin) alışı sənədi” Xəzinədarlıq tərəfindən qəbul edilməmiş və uçota alınmamış heç bir xərc maddəsi üzrə kassa icrası aparıla bilməz. Qeyd etmək lazımdır ki, “Malların (iş və xidmətlərin) alışı sənədi” həmin xərc üzrə öncə hazırlanan və qəbul olunmuş “Öhdəlik sənədi”nə əsasən hazırlana bilər, yəni qəbul olunmuş öhdəlikdən artıq büdcə təşkilatı mal, iş və xidmətlərlə təchiz oluna bilməz, əks halda bu cür alışlar Xəzinədarlıq tərəfindən uçota alınmır və kassa uçotu aparılmır. Beləliklə, büdcə təşkilatı kassa xərci üçün vərdişi bundan əvvəl qəbul olunmuş öhdəlik və bu çərçivədə həyata keçirilmiş malların (iş və xidmətlərin) alışı nəticəsində yaranmış kreditor borcları üzrə hazırlaya bilər. 50
Xəzinə Orqanları “Malların (iş və xidmətlərin) alınan sənədi”nin düzgün tərtib edilməsinə, alış sənədində göstərilən məbləğin qəbul edilmiş öhdəlik limitinə uyğunluğunun təmin edilməsinə məsuliyyət daşıyır. Büdcə təşkilatları isə alınmış mal-material dəyərlilərinin, görülmüş iş və xidmətlərin təqdim edilmiş ilkin sənəd formalarında göstərildiyi kimi və mövcud qaydalara tam riayət etməklə mədaxil (qəbul) olunmasına, onların təyinatı üzrə istifadə edilməsinə, həmçinin uçotunun və hərəkətinin düzgün qurulmasına birbaşa məsuliyyət daşıyır. Öhdəliklərin qəbulunda olduğu kimi malların (iş və xidmətin) alışının uçotu da hər bir xərc maddəsi üzrə ayrı-ayrılıqda aparılmalıdır. “Malların (iş və xidmətlərin) alışısənədi”nin hazırlanması və Xəzinədarlıq tərəfindən uçota alınması aşağıdakı ardıcıllıqla həyata keçirilir: Büdcə təşkilatı qabaqcadan Xəzinədarlıq tərəfindən qeydiyyata alınmış öhdəliklərə uyğun (yəni ondan çox olmamaqla) qəbul etdiyi mal, iş və xidmətlərə görə əməliyyatın baş verdiyi ay daxilində “Malların (iş və xidmətlərin) alışısənədi”ni hazırlayır və təsdiqedici sənədlərlə birlikdə Xəzinədarlığa təqdim edir. Bundan başqa, göstərilən şərtlərdə istisna hallar da nəzərdə tutulur. Mövcud reallıqları nəzərə alaraq ilkin mərhələdə malların (iş və xidmətlərin) alışı olmadan qabaqcadan ödəniş aparıla bilər. Mal alınmasına, iş və xidmət göstərilməsinə dair tərəflər arasında bağlanmış müqavilənin şə rtlərinə görə qabaqcadan ödəniş halları nəzərdə tutularsa, bu ödənişlər “Malların (iş və xidmətlərin) alışı sənədi” hazırlanmadan həyata keçirilir. Qabaqcadan ödənilmiş vəsaitə görə büdcə təşkilatına təhvil verilən dəyərlilər “Malların (iş və xidmətlərin) alışısənədi”ndə xüsusi qrafada göstərilir və Xəzinə Hesab Kitablarına müvafiq qaydada işlənilir. “Malların (iş və xidmətlərin) alışı sənədi” yoxlanılaraq uçota alınmaq üçün təsdiqedici sənədlərlə birlikdə Xəzinədarlığa təhvil verilir. Təsdiqedici sənədlər Xəzinədarlıqda yoxlanılır və “Xəzinədarlıq” ştampı ilə təsdiqlənərək geri qaytarılır. Bu halda şübhə doğuran məsələlər üzrə Xəzinədarlıq tərəfindən əlavə yoxlama təşkil edilə bilər. cra olunmamış öhdəlik qalığından çox olmayan məbləğ və bu qaydaların bütün tələblərinə uyğun hazırlanmış “Malların (iş və xidmətlərin) Yüklə 471,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|