49
1193.7 milyon manat, elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatının
xüsusi çəkisi 40.2% və ya 871.3 milyon manat, su təchizatı, tullantıların təmizlənməsinin
xüsusi çəkisi isə 3.2% və ya 69.5 milyon manat təşkil etmişdir.
Şə
kil 2.3. Qeyri-neft sənayesində yaradılmış əlavə dəyərin strukturu
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi (
www.stat.gov.az
)
2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında qeyri-neft sənayesində 5633.8 milyon manatlıq
məhsul istehsal edilmiş və əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 10.2% artmışdır. Qeyd
olunan dövrdə qeyri-neft sənayesində istehsal edilən məhsulun ölkə üzrə bütün sənaye
məhsullarında xüsusi çəkisi əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 7.8 faiz bəndi artmış
və 28.6%-ni təşkil etmiş, sənayenin 2.1%-lik artımı tamamilə qeyri-neft sənayesinin hesabına
baş vermişdir. Hesabat dövründə qeyri-neft emal sənayesinin alt sahələri üzrə sənayenin
artımına ən çox artırıcı təsiri maşın və avadanlıqların quraşdırılması və təmiri (0.9 faiz bəndi),
kimya sənayesi (0.8 faiz bəndi), qida məhsullarının istehsalı (0.3 faiz bəndi), hazır metal
məmulatlarının istehsalı (0.2 faiz bəndi), tikinti materiallarının istehsalı (0.2 faiz bəndi) və
elektrik avadanlıqları istehsalı (0.1 faiz bəndi) sahələri göstərmişdir. Hesablamalara görə,
yanvar-sentyabr ayları ərzində qeyri-neft sənayesinin artımına qeyri-neft emal sənayesi 10.6
faiz bəndi, elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı sahəsi 0.6 faiz
bəndi, su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı sahəsi 0.1 faiz bəndi müsbət töhfə
50
vermişdir. Hesabat dövründə qeyri-neft sənayesinin artımına ən çox müsbət töhfə verən
qeyri-neft emal sahələri maşın və avadanlıqların quraşdırılması və təmiri (4.1 faiz bəndi),
kimya sənayesi (4.0 faiz bəndi), qida məhsullarının istehsalı (1.3 faiz bəndi), hazır metal
məmulatlarının istehsalı (1.0 faiz bəndi), tikinti materiallarının istehsalı (0.8 faiz bəndi),
kompüter və digər elektron avadanlıqların istehsalı (0.6 faiz bəndi), elektrik avadanlıqları
istehsalı (0.5 faiz bəndi) sahələri olmuşdur.
Qeyri-neft sənayesinin məhsul istehsalında mədənçıxarma sənayesinin payı 1.7% və ya
96.5 milyon manat, emal sənayesinin xüsusi çəkisi 70.5% və ya 3969.4 milyon manat,
elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatının payı 24.8% və ya
1396.3 milyon manat, su təchizatı, tullantıların təmizlənməsinin payı isə 3.0% və ya 171.6
milyon manat təşkil etmişdir.
Hesablamalara görə, 2014-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2015-ci ilin yanvar-
sentyabr ayları ərzində qeyri-neft sənayesinin məhsul buraxılışında emal sənayesinin xüsusi
çəkisi 0.5 faiz bəndi artmışdır.
Şə
kil 2.4. Qeyri-neft sənayesinin ümumi buraxılışının strukturu
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi (
www.stat.gov.az
)
51
2015-ci ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində qeyri-neft sənayesinin ümumi buraxılışının
artım tempi 2014-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4.2 faiz bəndi artmışdır. Artım
tempinin yüksəlməsinə emal sənayesinin bir çox aparıcı sahələrinin (qida məhsullarının
istehsalı, tikinti materiallarının istehsalı, kimya sənayesi, maşın və avadanlıqların
quraşdırılması və təmiri, metallurgiya sənayesi, hazır metal məmulatların istehsalı, elektrik
avadanlıqlarının istehsalı, kompüter, elektron və optik məhsulların istehsalı və s.) artım
templərinin yüksəlməsi təsir etmişdir.
2015-ci ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində məhsul istehsalı qeyri-neft emal sənayesinin
ə
ksər bölmələrində, o cümlədən qida məhsulları istehsalında (3.6%), maşın və avadanlıqların
quraşdırılması və təmiri sahəsində (2.1 dəfə), tikinti materiallarının istehsalında (12.2%),
kimya sənayesində (97.2%), metallurgiya sənayesində (5.1%), hazır metal məmulatlarının
istehsalında (62.0%), elektrik avadanlıqları istehsalında (20.8%), kompüter, elektron və optik
məhsulların istehsalında (71.9%), mebel istehsalında (5.2%), dəri və dəri məmulatların,
ayaqqabıların istehsalında (74.1%), poliqrafiya fəaliyyətində (76.3%), ağac emalı və ağacdan
məmulatların istehsalında (37.0%) və s. sahələrdə artmışdır.
2015-ci ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində iqtisadiyyatda əsas kapitala qoyulmuş cəmi
investisiyaların 54.8%-i və ya 6479.7 milyon manatı qeyri-neft sektoruna yönləndirilmişdir.
Ə
sas kapitala qoyulmuş investisiyaların 7.5%-i, qeyri-neft sektoruna yönləndirilən
investisiyaların isə 13.8%-i və ya 891.3 milyon manatı qeyri-neft sənayesi bölməsinin
inkişafında istifadə edilmişdir.
Göründüyü kimi, Hazırda ölkənin regionlarında qeyri-neft sənayesinin inkişaf
etdirilməsi üçün güclü potensial yaradılır. Ötən ilin sonlarında Prezident lham Əliyev
tərəfindən təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında sənayenin inkişafına dair 2015-2020-
ci illər üçün Dövlət Proqramı”, heç şübhəsiz, qarşıdakı illərdə qeyri-neft sənayesinin sürətli
inkişafına təkan verəcəkdir. Yanvarın 27-də regionların 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi
inkişafı Dövlət Proqramının icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransda ölkə
Prezidenti lham Əliyev bu barədə demişdir: “Keçən il Azərbaycanda “Sənaye ili” elan