Microsoft Word Dizayn?n ?saslar? cavab az doc

9 

 

konstruktiv  elementlərin    muxtariyyəti  mövcuddur:  binanın  eyni  konstruktiv  gövdəsinə 

müxtəlif  materiallardan  hazırlanmış  müxtəlif  dekorlu  zahiri      qılafını  və  hissələrin  

konstruktiv  həllini  seçmək  olar.  Və  yaxud  əksinə,  zahiri  qilafın  quruluş  və 

konstruksiyasını saxlayaraq, onun daxili məkanı strukturunu və konstruksiyasını dəyişmək 

mmükündür.  Bu  üsuladan,  bu  gün    zəngin  tarixi  fasadlı  (bunanın  üz  tərəfi)  olan    şəhər 

tikilillərinin yenidən qurulmasında, memarlar tərəfindən geniş istifadə olunur.  

Dizayn    formadada  bütün  bu  konstruktiv  elemtlər  mövcuddur,  lakin  onlar  maşın 

istehsalının  texnologiyasının  məntiqinə  tabe    olaraq,  məmulatın  vahid  quruluşunda 

qarışırlar. Bununla bərabər formanın  konstruktiv möhkəmliyini təmin edən elementlər, bir 

qayda    olaraq  nəinki  gizlədilmir,  əksinə  məmulatın  ümumi    quruluşunun  özünəməxsus 

dekorativ elementi kimi tətbiq edilir (məişət cihazlarının   büzməli və qıranlı səthi, müasir 

mebel və cihazda til və torun  sərtliyi). 

 

13. Dizaynda konstruksiyaların mövcudluğu 

Kütləvi sənaye istehsalının texnologiyasının göstərişlərinə (diktat) əsasən məmulatın 

forma  müxtəlifliyi  və  onun    konstruktiv  həllərini  əldə  etmək  üçün,  dizaynerlər 

layihələndirmə  prosesində  funksional    tələblərə  və  şarait    şərtlərinə  uyğun  olan  müxtəlif 

kompozisiyaları  yığmaq  imaknı  verən  uşaq    konstruksiyalarında  olduğu  kimi  formanın 

elementlərinin modulluğuna əsaslanan dəyişkənlik pribnsiplərindən geniş istifadə edirlər.  

Bu  gün,  dəyişkənlik  əməli  olaraq  dizaynın    böyük    tirajlarla  bağlı  olan  bütün  

sahələrində  əsasən  də  uzun  müddət  istifadə  olunan  bahalı    məmulatlarda  aydın  tətbiq 

edilir.Avtomobili  əldə  edərkən,  sifarişçiyə  rəng  komplektasiyası,  salonun  bəzənmə  və 

təchizatını  seçmə  imkanı  verilir.    Yükəsk    keyfiyyətli  radioapapratura  da  bir  sıra  

dəyişdirilə  biləcək  bloklardan:    səsləndirmə  cihazı,    maqnitafon,  tüner,  səs  gücləndirici 

akustik  sistem  və    s.  ibarətdir.  Eyni  ilə  mebel  və  geyim  dizaynında    da  mövcuddur. 

Konstruktiv  elementlərin modulluğu  müasir dizaynın səciyəvi xüsusiyyətdir.  

Dəyişkənlik  məişət  əməkalətlərində    böyük    vüsət  alır.  Bu    vintaçan  dəstdən  və 

ucluğu  dəyişdirilən açarlardan başlayaraq  universal elektrik ötürücünü elektirk rəndəyə, 

elektrik  mişara,  elektrik  lobzikə  (naxış  kəsmək  üçün  nazik  mişar)    yonma    dairəsinə, 

perforatora  (çuxur  qazmaq  üçün  mexaniki  burğu)  xarrat  və  frezer  mini  dəzgahına 

---

10 

 

çevrilməyə  imkan    verən  qızmağadək,  bir  neçə  müxtəlif  bloklardan  ibarət    olan  çox 

funksiyalaı kompakt yığılan qurğular və mexanizmlərdir.  

 

14.Müharibədən sonrakı cətinliklərə baxmayaraq yeni 

 tipli məktəbin yaradılması 

Biz  bir  yerdə,  hər  şeyi  vahid  obrazda  birləşən  gələcəyin  yeni  binasını  yaradıb 

ucaltmalıyıq.  

  Bu  proqrama  əsasən,  müharibədən  sonrakı  çətinliklərə  baxmayaraq  yeni  tipli 

məktəbin  yaradılmasına  başlandı.  Müvafiq  pedaqoji  kadrlar  dəvət  olundu,  emalatxanalar 

yaradıldı  və  tədris  proqramları  inkişaf  etməyə  başladılar.  lk  illər  pedaqoji  və  təsviri 

axtarışlar və təcrübələr ili oldular.  

  Bauhauzda tədris, hazırlıq kursundan başlayırdı. Burada tələbələrə material, forma, 

rənglə  işləməyi  öyrədirdilər.  Bu  hazırlıq  kursu  hamı  üçün  məcburi  idi  və  yalnız  onun 

müvəffəqiyyətlə  bitirənlər  mebel,  keramika,  metal,  tekstil,  divar  təsviri,  səhnə 

dekorasiyası,  qrafik  və  foto  incəsənətinin  emalatxanalarında  xüsusi  fənlərin  tədrisinə 

başlayırdılar.  

  Hazırlıq  kursunu  Valter  Qropius,  gənc  rəssam  ohanes  ttenə  həvalə  etmişdi. 

Vyanadakı pedaqoji fəaliyyəti dövründə  tteün rəng, məkan və kompozisiyanın dərketmə 

sahəsində  tamamilə yeni üsul yaratmışdı. Bu qeyri-adi üsul, Buahauzun mövcud olduğu 

dövrdə meşşanları qəzəbləndirirdi.  ttenlə bərabər, Bauhauzda alman heykəltəraş Gerhara 

Marks  və  Layonel  Fayningerd  işləyirdilər.  1921-ci  ildə  bu  qrupa  rəssam  Paul  kecyedə 

qoşuldu. 1921-ci ildə öncə Oskar Şlemmer.  

  Sonra  1922-ci  ildə    Vasili  kadinski,  1923-cü  ildə  isə  Moqoli-Nad  kimi  bir  çoxları 

abstroksionist  qruplaşmalardan  Bauhauza  qoşulurdular.  Bu  rəssamların  əməkdaşlığı 

mücərrəd  (asbtrakt)  incəsənətə  güclü  meyllə  ifadə  edilir  və  Bauhauzun  keçdiyi  inkişaf 

mərhələlərini əks etdirir.  

 

15. Konstruksiyalar və bionika 

Dizayner  formayaratması  bu  gün  çox   ideyaları,  faydaları  və yığcam  (lakonik)  olan  

hər  şeyi    bizi  əhatə  edən  təbiətdən  alır.  Fin  dizayneri  Alvar  Aultonun  qeyd    edir  ki, 

“Təbiətin əsərlərində -formalar onların daxili konstruksiyasından yaranır”.  

---

11 

 

 Bambukun  gövdəsi  çox  hündür  və  son  dərəcə  kiçik    diametrinə  görə  möhkəm 

davamlılığa  malikdir.  Boruvari  kəsinin    birləşdirilmiş  içi  boş    elemetlərinin  cərgəsi  bu 

konstruksiyanı çox yüngül edir, birləşdirilən yerlərdəki yoğunluqlar və  membranalar onun 

möhkəmliyini  təmin  edirlər.  Təbiət  tərəfindən  yaradılan  bu  orijinal  konstruksiya  müasir 

teleskopik  antenlərə  spininqlərə,  masanın  istənilən  sahəsinə,    uzana  bilən  müasir  masa 

lampalarına nümunə oldu.  

Minik avtomobillərinin kuzoru (gövdəsi)  məişət texnikasının monolit koppusu kimi 

müxtəlif  müasir  şatmplanmış konstruksiyalara, qalınlığı  dəyişərək sərtliyi təmin edilən  

gül  ləcəkləri,  nümunə  ola    bilərlər.  Sərt    konstruksiyanın  aydın  nümunəsi    minimal 

materila sərf olunan adı toyuq  yumurtasının  qabığıdır. “Üstü örtülən məkanın “ ölçüsü və 

qabığın öz  qalınlığının nisbəti 1000:1.Bu müşahidə iri aşırımlı məkanı konstruksiyalardan 

yuxarıda  adı  şəkilən    məişət  texnikalarından  korpuslarınadək  memarlıqda  və    dizaynda 

müxtəlif qilafların formayaratmasının  əsasını təşkil edir.  

Təbiətdəki  minimal  səthi  sahəsi  və  müqaviməti  olan  damcıvarı  formanın  hərəkəti 

uçan  aparatların və sürətli nəqliyyat vasitələrinin –avtomobillərin, dəmir yolu qatarının və 

s. formayaratmasının əsasına qoyulub.  

 

16. Ali bədii-texniki emalatxanalarının (ABTEE) layihələndirmənin maket 

üsullarının daxil edilməsi 

VXUTEMAS-a  layihələndirmənin  maket  üsulu  daxil  edilmişdi.  Onun  müəllifi 

N.Ladovski  hesab  edirdi  ki,  gələcək  memar  həcmi-məkan  kompozisiya  ilə  düşünməyi 

öyrənməlidi,  kağızda  deyil,  həcmdə  eskiz  yaratmalıdı  və  yalnız  ondan  sonra,  həcmdə 

işlənmiş kompozisiyanı kağıza köçürməlidi. Belə üsul ifadəetmə vasitələrini hazırlayarkən 

fantaziyaya sərbəstlik verməyə kömək edirdi.  

  Ağac  və  metal  emalı  fakültəsində  A.Rodçenko,  El  Lisitski,  V.Ttalin  və  stehsalat 

incəsənətinin başqa nümayəndələri dərs deyirdilər. Onların əsas iş prinsipləri: materialların 

və  konstruksiyaların  əlverişliliyi,  məkanın  səmərəli  istifadəsi  məmulatların  çox 

funksionallığı və mobilliyi idi. Səthi bəzədilmələr qəti surətdə qəbul edilmirdi. Əşyaların 

gigiyenikliyinə  böyük  diqqət  yetirilirdi.  Onlar  prinsiplərindən  çoxu  sonralar  dizaynın 

qaydalarına çevrildilər.  

---