Microsoft Word dr tezim orjinal son ornek doc

 
317 
değerlendirmede  kıyas  ve  re’ye  yer  vermesi  onu,  kıyas  ve  re’yi  dahi  reddeden 
zahiriye  ekolünden  ayırmış  ve  lafza  bağlılıkta  ılımlı  bir  yol  izlemesine  neden 
olmuştur. Zira onun nass anlayışı, ictihadı kıyasla sınırlaması, istihsanı reddetmesi ve 
her  şeyin  çözümünü  nasslara  dayandırması  onu  lafızcı  kılarken,  yine  de  re’ye 
başvurması, kıyası kabul etmesi ve de hadîsleri farklı sebep ve saiklerle te’vil etmesi 
onu, lafza bağlı daha katı bir yaklaşım sergilemesine mani olmuştur. Esasen Şâfiî’yi 
lafza bağlı yaklaşımda önemli kılan bir başka yön de, kendisinden sonra Hanbelîler 
ve  Zahirîler  gibi  nassların  lafzına  ve  zahirine  daha  çok  sarılan  ekollerin  doğuşuna 
zemin hazırlamış olmasıdır.  
Ş
âfiî  tarafından  lafza  bağlı  bir  yaklaşımla  ortaya  konan  hüküm  ve 
değerlendirmelerin kendi dönemi ile de yakın bir ilgi ve alakası sözkonusudur. Onun, 
içinde yaşadığı fikrî ve siyâsî yönden hareketli ve çalkantılı dönemde, aklî çabalarve 
keyfî  yorumlar  sonucu  yaşanacak  kaosa  karşı,  bir  tepki  olarak  nass  teorisini  tesis 
ederek,  nassların  lafzî  delâletine  ve  zahirî  anlamına  dayalı  bir  yorum  ve  yaklaşımı 
benimsediği  ve  önerdiği  anlaşılmaktadır.  Dolayısıyla  Şâfiî  tarafından  dile  getirilen 
her bir düşünce ve yaklaşımın arkaplanında o dönemde yaşanan entellektüel siyâsî, 
dinî  ve  kültürel  gelişme  ve  değişmenin  etkisi  ve  izleri  bulunmaktadır.  Bu  arada 
Ş
âfiî’nin bazı meselelerde ilgili nasslara literal yaklaşması kendi döneminin şartları 
dahilinde  uygun  çözümler  olması  da  mümkündür.  Dolayısıyla  araştırmamızda 
Ş
âfiî’nin  lafza  bağlı  yaklaşım  farkına  dikkat  çekilmeye  çalışılmış,  görüşlerinin 
isabetli olup olmadığı amaçlanmamıştır.  
Netice  itibariyle  mam  Şâfiî,  slâm  düşüncesinde  hadîs/sünnet  anlayışının 
ş
ekillenmesinde,  nass  düşüncesinin  otoritesini  kazanması  sürecinde  ve  en  önemlisi 
nassları anlama ve değerlendirmede beyân fikrinin mimarı olarak, nassların lafzından 
hareketle ve lafzî içeriklerine binâen anlaşılması ve yorumlanmasında, bir anlama ve 
yorumlama  usûlünün  oluşturulması  amacıyla,  teorik  anlamda  ve  sistemli  olarak  ilk 
defa  emek  sarfeden  fakîh  ve  usûlcülerden  biri  olarak  tarihte  yerini  almış  olan  ve 
etkisini hala sürdürmeye devam eden ilmî şahsiyetlerden biridir.  

---

 
318 
B BL YOGRAFYA 
ABDULHÂLIK, Abdulganî, Hucciyyetu’s-Sunne, Dâru’l-Vefâ, 1993 
ABDULMECÎD,  Abdulmecîd  Mahmûd,  el-  tticâhâtu’l-  Fıkhıyye  ‘ınde  Ashâbi’l-
Hadîs fi’l-Karni’s-Sâlisi’l- Hicrî, Mektebetu Hancî, Kahire, 1979.  
ABDURRAZZÂK  b.  Hemmam  es-San’ânî,  el-  Musannef,  thk.  Habîburrahman  el-
A’zamî, el-Mektebu’l- slâmî, Beyrût, 1403. I-XI. 
AHMED B. HANBEL, el-Musned, Çağrı Yay.,  stanbul, 1992. I-IV.  
AKTEPE,  shak Emin, Şâfiî Öncesinde ve  mam Şâfiî’de Sünnet, (Yayınlanmamış 
Doktora Tezi), MÜSBE,  stanbul, 2005. 
APAYDIN,  H.  Yunus,  “Nasları  Anlamada  Yetki  ve  Yöntem  Sorunu”  (Genel  Bir 
Tasvir), Marife, yıl:2, sayı:1, Konya 2002, s. 7-24.  
…………., “ ctihad”, D A, TDV Yay.,  stanbul, 2000.  
ARSLAN,  Gıyasettin,  mam  Şâfiî’nin  Kur’an  Okumaları,  Rağbet  Yay.,  stanbul, 
2004.  
ÂŞÛR,  Muhammed  Tâhir  b.,  slâm  Hukuk  Felsefesi,  çev.  Vecdi  Akyüz,  Mehmet 
Erdoğan,  stanbul, 1999.  
AYBAKAN,  Bilal,  “ slâm’da  Dinî  Bilginin  Doğası  ve  Usûl-i  Fıkh’ın  Geliştirdiği 
Yorum Tarzına Genel Bir Yaklaşım”, MÜ FD, sy.18,  stanbul, 2000. 
................., Fıkıh  lminin Oluşum Sürecinde  cmâ,  z yay.,  stanbul, 2003. 
el-AYNÎ,  Bedruddîn  Ebû  Muhammed  Mahmud  b.  Ahmed,  Umdetu’l-Kârî  Şerhu 
Sahîhi’l-Buhârî, Halebî baskısı, Kahire, 1972. I-XX.  
el-BÂCÎ,  Ebu’l-Velîd  Suleyman  b.  Halef,  hkâmu’l-Fusûl  fî  Ahkâmi’l-Usûl,  thk. 
Abdulmecit et-Turkî, Dâru’l-Garbı’l- slâmî, Beyrût, 1986.  
el-BAĞDÂDÎ,  Ebûbekir  Ahmed  b.  Ali  el-Hatîb,  el-Fakîh  ve’l-Mutefakkih,  tsh. 
smâil el-Ensârî), Beyrût, 1975. I-II.  
…………….., Târihu Bağdad, Dâru’l-Kutubi’l- lmiyye, Beyrût, ty., I-XIV.  

---

 
319 
..................,  el-Kifâye  fî  lmi’r-Rivâye,  thk.  brahim  Hamdî,  el-Medenî,  el-
Mektebetu’l- lmiyye, Medîne, ty.  
…………..,  Şerefu  Ashâbi’l-  Hadis,  thk.  Mehmed  Saîd  Hatîboğlu,  D B  Yay., 
Ankara, 1991.  
BAKAR,  Mohd  Daud,  “Bağlam  Teorisi  ( htilâfu’l-Hâleyn)  ve  slâm  Hukuk 
Teorisinde  htilâf  Problemi”,  çev.  Yavuz  Köktaş,  slâm  Hukuku  Araştırmaları 
Dergisi, sy. 3, Konya, 2004.  
BAKKAL, Ali, “ mam Şâfiî’de Nesh Anlayışı”, HÜ FD, sy. 3, Şanlıurfa, 1997. 109-
132.  
BALTACI,  Burhan,  Şâtıbî’nin  Kur’an’ı  Yorumlama  Yöntemi,  (Yayınlanmamış 
Doktora Tezi), AÜSBE, Ankara, 2005.  
BARDAKOĞLU, Ali, “ stihsan”, D A, TDV Yay.,  stanbul, ?  
…………..…….., “Delâlet”, D A, TDV Yay.,  stanbul, 1991.  
BAYINDIR,  Abdulaziz,  “Fıkha  Göre  Nikâh  Sözleşmesinde  Velînin  Yeri”,  Ü FD, 
sy. IV,  stanbul, 2001. 
BED R, Murteza, Fıkıh, Mezhep ve Sünnet, Ensar Neşriyat,  stanbul, 2004. 
el-BEYHAKÎ,  Ebû  Bekr,  Ahmed  b.  El-Huseyn,  Menâkıbu’ş-Şâfiî,  thk.  Seyyid  A. 
Sakr, Mektebetu Dâri’t-Turâs, Kahire, ty. 
…………......,  es-Sunenu’l-Kubrâ,  thk.  M.  Abdulkâdir  Atâ,  Dâru’l-Bâz,  Mekke, 
1994. I-X.  
B LGE, Necip, Hukuk Başlangıcı Dersleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 1994.  
B LMEN,  Ömer  Nasuhî,  Hukûk-ı  slâmiyye  ve  Istılâhât-ı  Fıkhıyye  Kâmusu, 
stanbul, ty. I-VIII.  
el-BUĞÂ,  Mustafa  Dîb,  Eseru’l-Edilleti’l-Muhtelefi  fîhâ  fi’l-Fıkhı’l- slâmî, 
Dâru’l-Kalem, Dımeşk, 1999. 
el-BUHÂRÎ,  Ebû  Abdullah  Muhammed  b.  smâil,  el-Câmiu’s-Sahîh,  Çağrı  yay., 
stanbul, 1992. I-VIII.  
……..….…, et-Tarîhu’l-Kebîr, thk. Hâşim en-Nedvî, Dâru’l-Fikr, ty., I-VIII.   

---