Qanunların səәməәrəәli icrasına nail omaq istiqaməәtindəә dövləәtin islahat təәdbirləәri daha da
nəәticəәli etməәk üçün hesab edirik ki, hüquqi bazanın davamlı qaydada təәkmilləәşdirilməәsi vəә əәlilləәrin
vəәziyyəәtinin yaxşılaşdırılmasına real təәminat yaradan qanunların vəә işləәk mexanizmləәrin
formalaşdırılmasına kəәskin ehtiyac vardır.
Son zamanlar əәlilliyin müəәyyəәn edilməәsi vəә rəәsmiləәşdirilməәsi prosesləәrinin ASAN xidməәtin
elektron sisteminəә keçirilməәsi kimi mütəәrəәqqi adımlar atılmaqdadır vəә bu təәdbirləәr korrupsiya vəә
rüşvəәtxorluq kimi neqativ halların qarşısının alınmasına yönəәlib. Beləә ki, bu ilin əәvvəәlindəә, TSEK-
ləәrdəә əәlillikləә bağlı müraciəәtləәrin vəә əәlillik statusu barəәdəә arayışların ASAN xidməәtin elektron
sistemi vasitəәsiləә verilməәsi barəәdəә qəәrar qəәbul olunaraq, qanunların icrasının şəәffaflaşdırılması
istiqaməәtindəә yeni addımlar atılıb vəә cəәmiyyəәt təәrəәfindəәn müsbəәt qarşılanır.
Lakin, nəәzəәrəә almaq vacibdir ki, əәsas problemləәr: əәliləәrin sosial müdafiəәsinin əәhəәmiyyəәtli
dəәrəәcəәdəә yaxşılaşdırılması üçün təәləәb olunan resursların əәldəә olunması vəә eyni zamanda, əәlilliyi
yaradan amilləәrin aradan qaldırılması istiqaməәtindəә görülməәli işləәrdir. Bu sahəәyəә dair hüquqi baza,
xüsusiləә dəә qeyd olunan iki istiqaməәt üzrəә, daha da təәkmilləәşdirilməәlidir.
Azəәrbaycan Respublikasında əәlillik məәsəәləәləәrinəә dair mövcud qanunvericilik bazası əәsasəәn
aşağıdakı səәnəәdləәrdəә öz əәksini tapır:
• Azəәrbaycan RespublikasınınKonstitusiyası, 12 noyabr, 1995,
http://www.azerbaijan.az/portal/General/Constitution/constitution_01_a.html
• "ƏӘlilliyin qarşısının alınması, əәlilləәrin reabilitasiyası vəә sosial müdafiəәsi haqqında" vəә
"Veteranlar haqqında" Azəәrbaycan Respublikasının qanunlarına dəәyişiklikləәr vəә əәlavəәləәr
edilməәsi barəәdəә Azəәrbaycan Respublikasinin Qanunu, Bakı şəәhəәri, 25 avqust 1992-ci il, №
284, https://sosialish.wordpress.com/2011/03/28/%C9%99lilliyin-qarsisinin-alinmasi-
%C9%99lill%C9%99rin-reabilitasiyasi-v%C9%99-sosial-mudafi%C9%99si-haqqinda-
az%C9%99rbaycan-respublikasinin-qanunu/
• "ƏӘlilliyin vəә sağlamlıq imkanlarının məәhdudluğunun müəәyyəәn olunması meyarlarına dair
ƏӘsasnaməә", Azəәrbaycan Respublikasinin Nazirləәr Kabinetinin Qəәrarı № 413, Bakı şəәhəәri, 30
dekabr 2015-ci il, http://www.cabmin.gov.az/?/az/pressreliz/view/1802/
• ƏӘməәk pensiyaları haqqında Azəәrbaycan Respublikasının Qanunu, № 54-IIIQ, Bakı şəәhəәri, 7
fevral 2006-cı il http://ses.gov.az/upload-files/news/old/file/emek_pensiyalari_qanun.doc
• Uşaq hüquqları haqqında Azəәrbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı şəәhəәri, 19 may 1998-ci
il, № 499-IQ
http://www.migration.gov.az/images/pdf/b0f981770beec0db231b06f409df3e65.pdf
• ƏӘhalinin sağlamlığının qorunması haqqında Azəәrbaycan Respublikasinin qanunu, Bakı
şəәhəәri, 26 iyun 1997-ci il,
№ 360-IQ, http://sehiyye.gov.az/ehalinin_saqlamliqi_qorunmasi_haqqinda_qanun.html
• Tibbi sığorta haqqında Azəәrbaycan Respublikasinin Qanunu, Bakı şəәhəәri, 28 oktyabr 1999-cu
il, № 725-IQ http://www.maliyye.gov.az/sites/default/files/store/7/3.2.1.5_tibbi_sigorta.pdf
• Psixiatriya yardımı haqqında Azəәrbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı şəәhəәri, 12 iyun
2001-ci il, № 142-IIQ
http://www.genprosecutor.gov.az/files/uploader/Psixiatriya_yardimi_haqqinda.doc
• ƏӘlilliyin vəә uşaqların sağlamlıq imkanları məәhdudluğunun qarşısının alınması, əәlilləәrin vəә
sağlamlıq imkanları məәhdud uşaqların reabilitasiyası vəә sosial müdafiəәsi haqqında AR
Qanunu, Bakı şəәhəәri, 25 avqust 1992-ci il, № 284 , http://ses.gov.az/upload-
files/news/old/file/eliller_qanunu.doc
•
ƏӘlilliyi olan şəәxsləәrin hüquqlarının müdafiəәsinəә dair Milli Fəәaliyyəәt Proqramı (2014-2018-ci
illəәr) http://www.mlspp.gov.az/az/pages/280
• İnsan hüquq vəә azadlıqlarının müdafiəәsi sahəәsindəә Milli Fəәaliyyəәt Proqramı, 28 dekabr 2006-
cı il, http://www.ombudsman.gov.az/upload/file/mfp yeni maqala-son.doc
• Həәrbi qulluqçuların dövləәt icbari şəәxsi sığortası haqqında Azəәrbaycan Respublđkasinin
Qanunu, Bakı şəәhəәri, 20 may 1997-ci il, № 296-IQ
http://www.maliyye.gov.az/sites/default/files/store/7/3.2.1.7_herbi_qulluqchular.pdf
• "ƏӘlilləәrin hüquqları haqqında" Konvensiyanın Fakültativ Protokoluna qoşulmaq barəәsindəә
Azəәrbaycan Respublikasinin Qanunu, Bakı şəәhəәri, 2 oktyabr 2008-ci il, No. 686-IIIQ
http://www.justice.gov.az/view_hr.php?id=19
• ƏӘlilləәrin hüquqları haqqında Konvensiyanın Fakültativ Protokoluna qoşulmaq barəәsindəә AR-
nın qanunu, 02abr 2008-ci il, № 687 - III Q, http://anacan.az/index.php?newsid=242
• Şəәhəәrsalmanın əәsasları haqqında Azəәrbaycan Respublikasının Qanunu № 684, Bakı şəәhəәri,
11 iyun 1999-cu il, http://www.fhn.gov.az/?aze/orgAndRD/182
• Azəәrbaycan Respublikasının Cinayəәt-Prosessual Məәcəәlləәsi, 14 iyul 2000-ci il tarixli, № 907-
IQ http://www.legalforum.az/?cat=legislation&id=81
• Azəәrbaycan Respublikasinin Ailəә Məәcəәlləәsi, 28 dekabr 1999-cu il tarixli, № 781-IQ
http://www.e-qanun.az/code/10
• Sağlamlıq imkanları məәhdud şəәxsləәrin təәhsili (xüsusi təәhsil) haqqında Azəәrbaycan
Respublikasinin Qanunu, Bakı şəәhəәri, 5 iyun 2001-ci il, № 136-IIQ, http://www.e-
qanun.az/framework/4353
• Təәk Ahil Vəәtəәndaşlara vəә ƏӘlilləәrəә Evləәrindəә Sosial Məәişəәt Xidməәtinin Göstəәrilməәsinəә Dair
Təәlimat, 25 aprel 1997-ci il, № 45, http://www.e-qanun.az/framework/1034
• Sosial müavinəәtləәr haqqında AR Qanunu, Bakı şəәhəәri, 7 fevral 2006-cı il, № 55-IIIQ,
http://www.e-qanun.az/framework/11508
• Azəәrbaycanda əәlil uşaqların təәhsili iləә bağlı Dövləәt Proqramı, Bakı şəәhəәri, 28 fevral 2012-ci
il, http://az.trend.az/azerbaijan/society/1997772.html,
http://www.unicef.org/azerbaijan/Final_Edu_CWD_Report_AZE.pdf
• Azəәrbaycan Respublikasında dövləәt uşaq müəәssisəәləәrindəәn uşaqların ailəәləәrəә verilməәsi (De-
institusionalizasiya) vəә alternativ qayğı Dövləәt Proqramı (2006-2015-ci illəәr),
http://edu.gov.az/az/page/83/1377
• Sosial müdafiəәyəә xüsusi ehtiyacı olan vəә işəә düzəәlməәkdəә çəәtinlik çəәkəәn vəәtəәndaşlar üçün
kvota təәtbiq edilməәsi Qaydası, Bakı şəәhəәri, 22 noyabr 2005-ci il, № 213, http://www.e-
qanun.az/alpidata/framework/data/11/f_11456.htm
• Məәşğulluq haqqında Azəәrbaycan Respublikasinin Qanunu, Bakı şəәhəәri, 2 iyul 2001-ci il, №
170-IIQ, http://ses.gov.az/upload-files/news/old/file/meshqulluq qanunu.doc
• “Tibbi-sosial ekspert komissiyaları haqqında” ƏӘsasnaməә, Bakı şəәhəәri, 19 avqust 1997-ci il,
№ 93, http://www.udpo.az/read.php?lang=1&content=982
• Yaşayış minimumu haqqında Azəәrbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı şəәhəәri, 5 oktyabr
2004-cü il, № 768-IIQ, http://www.maliyye.gov.az/sites/default/files/Ya_ay__ minimumu
haqq_nda AR Qanununu.doc
• Azəәrbaycan Respublikasının Məәşğulluq Strategiyasının həәyata keçirilməәsi üzrəә 2011-2015-ci
illəәr üçün Dövləәt Proqramı, 2011-ci il 15 noyabr tarixli AR Prezidentinin Səәrəәncamı,
http://www.president.az/articles/3565
• AR-nın ƏӘməәk Məәcəәlləәsi, 1 fevral 1999-cu il, № 618-IQ,
http://www.genprosecutor.gov.az/files/uploader/AR-in_emek_mecellesi.doc