Maddə 28.
Əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək şəxslərin əməyini
tətbiq edən müəssisələr üçün üstünlüklər və güzəştlər
[60]
İşləyənlərin ümumi sayının azı 30 faizinin əlillərdən və sağlamlıq imkanları məhdud 18
yaşınadək şəxslərdən ibarət olduğu müəssisələr, idarələr və təşkilatlar güzəştli maliyyələşdirmə
və maddi-texniki təminat hüququna malikdirlər.
(çıxarılıb)
[61]
Əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək şəxslərin əməyini tətbiq və təmin
edən müəssisələrdən, idarələrdən və təşkilatlardan vergi tutulmasının, onların
maliyyələşdirilməsinin və maddi-texniki təminatının qaydası və şərtləri Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
[62]
Müəyyən çeşiddə məhsulların əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək
şəxslərin ictimai təşkilatlarının müəssisələrində istehsal olunmasına müstəsna üstünlük verilir.
Mülkiyyət növündən asılı olmayaraq başqa idarələrin, müəssisələrin, təşkilatların və
kooperativlərin həmin məhsulları istehsal etməsinə icazə verilmir, müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək şəxslərin ictimai təşkilatlarının
rəyini nəzərə alaraq belə məhsulların siyahısını müəyyənləşdirib təsdiq edir.
[63]
Maddə 29. Əlillərin, sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək işçilərin əmək şəraiti
Müəssisələrdə, idarələrdə və təşkilatlarda işləyən əlillər, sağlamlıq imkanları məhdud 18
yaşınadək işçilər üçün fərdi reabilitasiya proqramına müvafiq surətdə lazımi iş şəraiti yaradılır.
Kollektiv və ya fərdi əmək müqaviləsində müəyyən edilən əmək şəraiti, o cümlədən əmək
haqqı, iş və istirahət vaxtı rejimi, illik və əlavə məzuniyyətlərin müddəti başqa işçilərə nisbətən
əlillərin, sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək işçilərin vəziyyətini pisləşdirə və ya
hüquqlarını məhdudlaşdıra bilməz.
Müəssisə, təşkilat müdiriyyətinin ixtiyarı var ki, əlillərin, sağlamlıq imkanları məhdud 18
yaşınadək işçilərin səhhətindən asılı olaraq onların əmək normalarını azaltsın və əməyini
artırılmış qiymətlərlə ödəsin.
[64]
Əlillərin iş vaxtından artıq işlərə, gecə vaxtı, istirahət, səsvermə, iş günü hesab edilməyən
bayram günləri və ümumxalq hüzn günü işləməyə cəlb edilməsinə yalnız onların razılığı ilə və
bu şərtlə yol verilir ki, belə işlər tibbi tövsiyələrdə qadağan edilməsin.
[65]
Əlillərə (əlillik qruplarından və səbəblərindən asılı olmayaraq), sağlamlıq imkanları
məhdud 18 yaşınadək işçilərə illik məzuniyyətlər mövcud qanunvericiliklə müəyyən edilmiş
minimum məzuniyyət müddətinin iki mislindən az olmayaraq verilir.
Əlillərə (əlillik qruplarından və səbəblərindən asılı olma-yaraq), sağlamlıq imkanları
məhdud 18 yaşınadək işçilərə Azərbaycan Respublikasının əmək qanunvericiliyinə uyğun
olaraq ödənişsiz məzuniyyət verilir.
[66]
I və II qrup əlillər və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək işçilər üçün həftədə 36
saatdan çox olmayan qısaldılmış iş vaxtı müəyyən edilir.
[67]
İşçilərin sayı və ya ştatı ixtisar edilərkən, ixtisas dərəcəsi eyni olduqda, həmin müəssisədə,
idarədə, təşkilatda əmək şikəstliyi almış və ya peşə xəstəliyi nəticəsində əlil, 18 yaşınadək
sağlamlıq imkanları məhdud olmuş işçilərin işdə saxlanmaq üçün üstünlük hüququ vardır.
[68]
Əmək vəzifələrini yerinə yetirərkən xəsarət alıb şikəst olmuş və bu səbəbdən əmək
qabiliyyətini itirmiş I və II qrup əlillərin və ya sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək
şəxslərin işləmədiyi müddət onların ümumi və fasiləsiz iş stajına daxil edilir.
[69]
Maddə 30. Əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək şəxslərin evdə əməyi
və sahibkarlıq fəaliyyəti
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanları qeyri-yaşayış otaqlarını vermək, habelə xammal əldə
edilməsində və məhsulun satışında kömək göstərmək yolu ilə əlillərin
və sağlamlıq imkanları
məhdud 18 yaşınadək şəxslərin evdə əməyinin və sahibkarlıq fəaliyyətinin təşkili üçün lazımi
şərait yaradırlar.
[70]
Maddə 30-1. Təsərrüfat subyektlərinin məsuliyyəti
Əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək şəxslərin işə düzəldilməsi üzrə
tədbirlər görməyən mülkiyyət formasından asılı olmayaraq bütün təsərrüfat subyektlərinin
vəzifəli şəxsləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində müəyyən olunmuş qaydada
məsuliyyət daşıyırlar.
[71]
V. SOSİAL İNFRASTRUKTURUN ƏLİLLƏRƏ VƏ SAĞLAMLIQ İMKANLARI MƏHDUD
UŞAQLARA MANEƏSİZ MÜYƏSSƏR OLMASI ÜÇÜN ŞƏRAİT YARADILMASI
Maddə 31. Sosial infrastruktur obyektləri barəsində dövlət siyasəti
Azərbaycan Respublikasının icra hakimiyyəti orqanları, müəssisələri (birlikləri), idarələri
və təşkilatları (mülkiyyət və təsərrüfatçılıq formalarından asılı olmayaraq) sosial infrastruktur
obyektlərinin, mənzillərin, ictimai, istehsal binalarının və qurğularının əlillərə və sağlamlıq
imkanları məhdud uşaqlara maneəsiz müyəssər olması, ictimai nəqliyyatdan və nəqliyyat
kommunikasiyalarından, rabitə və informasiya vasitələrindən, istirahət və asudə vaxt
yerlərindən onların sərbəst istifadə etməsi üçün lazımi şəraiti təmin edirlər.
[72]
Maddə 32. Sosial infrastruktur obyektlərinin layihələşdirilməsi və tikintisi zamanı
əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların tələbatının nəzərə alınması
Əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların müyəssər olması və istifadə etməsi
üçün uyğunlaşdırılmadan yaşayış məntəqələrinin layihələşdirilməsinə, tikilməsinə, yaşayış
rayonlarının formalaşdırılmasına, binaların, qurğuların, o cümlədən aeroportların, dəmir yolu
vağzallarının, komplekslərinin və kommunikasiyalarının tikilməsinə və yenidən qurulmasına
yol verilmir. Bu məsələlərin həllində əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların ictimai
təşkilatlarının iştirakı və razılığı olmalıdır.
Maddə 33. İstifadədə olan sosial infrastruktur obyektlərinin əlillərin və sağlamlıq
imkanları məhdud uşaqların istifadəsi üçün uyğunlaşdırılması
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanları, müəssisələr və təşkilatlar tabeliklərində olan
nəqliyyat, rabitə, informasiya, mədəni-tamaşa və digər sosial infrastruktur qurğularını və
obyektlərini öz vəsaitləri hesabına əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların istifadəsi
üçün uyğunlaşdırırlar.
[73]
Göstərilən obyektləri əlillərə və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara müyəssər olmaq
üçün uyğunlaşdırmaq mümkün olmadıqda, müvafiq müəssisələr, idarələr və təşkilatlar
əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların tələbatının ödənilməsini təmin edən lazımi
tədbirlər hazırlayıb həyata keçirməlidirlər.
Maddə
34.
Yaşayış
binalarının
əlillərin,
sağlamlıq
imkanları
məhdud
uşaqların müyəssər olması və istifadə etməsi üçün uyğunlaşdırılması
[74]