Microsoft Word Elmi Mecmue 27
Yüklə 3,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
“Mənzum fiqh” və “Viqayə” əsərlərində nikah məsələləri 383 xadiminə hədiyyə verir. Qadından heç nə gözlənilmir. Kişi qadınına yemək, geyim və yaşamaq üçün yer verməlidir. Qadın ona qulaq asmalı, istəklərinin əksinə getməməlidir. Qadını döyməyə icazə verilmir (3, 77). Qurani-Kərimdə, “əl-Viqayə” və “Mənzum fiqh” əsərlərində bir qisim qadınların adları sadalanır ki, onlarla ailə qurmaq, nikaha daxil olmaq haram sayılır. Bu tip qadınlar iki qismə bölünür: Əbədi olaraq haram olanlar və müvəqqəti olaraq haram buyrulanlar. Əbədi olaraq haram buyrulan, o deməkdir ki, qadın heç vaxt həmin kişiyə ərə gedə bilməz (6, 396). Müvəqqəti olaraq haram buyrulanlar. Bu isə o deməkdir ki, qadın hazırda möv- cud olan müəyyən səbəblərə görə həmin kişiyə ərə gedə bilməz. Əgər mövcud sə- bəblər olmazsa onların evlənmələri halaldır. Əbədi haramlığın səbəbləri bunlardır: Nəsəb, kürəkənlik və süd əlaqəsi. 1. Nəsəb səbəbi ilə evlənməsi haram olanlar o deməkdir ki, o qadın heç vaxt hə- min kişiyə ərə gedə bilməz: Həmin şəxslər bunlardır: analar, qızlar, bacılar, bibilər, xalalar, qardaş və bacı qızları. Quranı-Kərimdə bu barədə belə buyrulur: ْمُكُؤاَبَآ َحَكَن اَم اوُحِكْنَت َلاَو “Atalarınızın evlənmiş olduğu qadınlarla evlənməyin!” (“ən-Nisa” surəsi, 22-ci ayə) ( 1, 68). ُتاﱠمَعَو ْمُكُتاَوَخَأَو ْمُكُتاَنَبَو ْمُكُتاَھﱠمُأ ْمُكْيَلَع ْتَمﱢرُح ْمُك َو ﱠمُأَو ِت ْخُ ْلأا ُتاَنَبَو ِخَ ْلأا ُتاَنَبَو ْمُكُت َلااَخ يِت ﱠلالا ُمُكُتاَھ ُبِئاَبَرَو ْمُكِئاَسِن ُتاَھﱠمُأَو ِةَعاَضﱠرلا َنِم ْمُكُتاَوَخَأَو ْمُكَنْعَض ْرَأ ِت ﱠلالا ُمُكِئاَسِن ْنِم ْمُكِروُجُح يِف يِت ﱠلالا ُمُك ﱠنِھِب ْمُتْلَخَد ي َل ْنِإَف َنْبَأ ُلِئ َلاَحَو ْمُكْيَلَع َحاَنُج َلاَف ﱠنِھِب ْمُتْلَخَد اوُنوُكَت ْم َنْيَب اوُعَمْجَت ْنَأَو ْمُكِب َلاْصَأ ْنِم َنيِذﱠلا ُمُكِئا ْدَق اَم ﱠلاِإ ِنْيَتْخُ ْلأا اًميِحَر اًروُفَغ َناَك َ ﱠﷲ ﱠنِإ َفَلَس “Sizə analarınız, qızlarınız, bacılarınız, bibiləriniz, xalalarınız, qardaş və bacıla- rınızın qızları, süd analarınız, süd bacılarınız, arvadlarınızın anaları və yaxınlıq et- diyiniz qadınlarınızın himayənizdə olan qızları (ögey qızlarınız) ilə evlənmək haram edildi. Cinsi əlaqədə olmadığınız qadınlarınızın qızları ilə evlənmək isə sizin üçün günah deyildir. Öz belinizdən gələn oğullarınızın arvadları ilə evlənmək və iki bacını birlikdə almaq da sizə haramdır. Yalnız keçmişdə (cahiliyyə dövründə) olan bu cür işlər müstəsnadır. Həqiqətən, Allah bağışlayandır, rəhm edəndir!” (“ən-Nisa” surəsi 23-cü ayə)( 1, 69). Cəfəri məzhəbi də yuxarıda sadalanan hallarda evlənməni haram sayır (6,42). “Əl-Viqayə” əsərində yazılır: “Ana, bacı, qızlarınız, qardaşı qızınız, bibiniz (həm öz bibiniz, həm də ata-anasının bibisi), xalanız (həm öz xalası, həm də ata-anasının xalası), əlaqədə olmuş arvadın qızı, arvadın anası ailə qurmaq haram buyrulub” (17, 30a). “Mənzum fiqh” in “Fəsil fil-muhərrəməti” bölümündə yazılıb: Anasını almaq kişi qızın dəxi, Nə qədər irağolursa ey əxi. Dəxi qız qardaşının qızını həm, Qardaşı qızın dəxi ey möhtərəm. Rübabə Bahadır qızı Şirinova 384 Atasının həm dəxi anasının, Yəni qız qardaşların dəxi bunun. Atasının oğlunun avratını, Necədir dinlə bunların hökmünü. Qamu bunlara nikah etmək haram, Batil olur yəni ol olmaz tamam (18, 62a). Müvəqqəti olaraq haram buyrulanlar aşağıdakı növlərə ayrılırlar: Kürəkənlik səbəbi ilə evlənməsi haram olanlar özləri də bir neçə yerə ayrılırlar: a) Arvadın anası (qaynana). Burada evləndiyi qadınla yaxınlıq edib-etməmək şərt deyil. Sadəcə olaraq həmin qadının qızı ilə nikah bağlayarsa, artıq onun anası ilə evlənmək haram olur. b) Cinsi əlaqədə olduğu qadının qızı. Əgər qadınla nikah bağlayıb ona cinsi yaxınlıq etməzsə (qadının başqa kişidən olan) qızı ilə evlənmək ona halal olar. Bu barədə Qurani-Kərimdə “ən-Nisa” surəsi 23-cü ayədə buyrulub: “... Cinsi əlaqədə olmadığınız qadınlarınızın qızları ilə evlənmək isə sizin üçün günah deyildir” (1, 69). c) Oğulun arvadı (gəlin) ilə nikah bağlamaq haram sayılır. d) Atanın arvadı. Atanın nikah bağladığı qadınla oğulun evlənməsi haramdır. 3. Süd əlaqəsi ilə evlənməsi haram olanlar. Süd anaları o şəxslərə deyilir ki, öz övladı olmayan bir uşağı əmizdirirsə o, qadın o uşağa süd anası hesab olunur. Bir qadının südünü əmən iki uşaq bir-birinə süd qardaşı və bacısı hesab olunur. Süd əmmə yolu ilə bu uşaqlar bir-biri ilə ailə qura bilməzlər. Çünki, onlar bir-birinə məhrəm hesab olunurlar. Cahiliyyə dövründə də ərəblər uşaqlarını iki yaşına qədər süd analarının yanında saxlardılar. Qurani-Kərimdə “ən-Nisa” surəsi 23-cü ayədə buyru- lur: ِةَعاَضﱠرلا َنِم ْمُكُتاَوَخَأَو ْمُكَنْعَض ْرَأ يِت ﱠلالا ُمُكُتاَھﱠمُأَو “Süd analarınız, süd bacılarınız, arvadlarınızın anaları və yaxınlıq etdiyiniz qa- dınlarınızın himayənizdə olan qızları (ögey qızlarınız) ilə evlənmək haram edildi”. “Viqayə” əsərinin “Kitəb ər-Riza” bölümündə belə verilir: “Süd analarınız, süd bacılarınız, arvadlarınızın anaları, yəni nəsəbcə haram olanlar süd əmmə yolu ilə də haram sayılırlar” (17,35b). “Mənzum fiqh”in “Bab ər-Riza” bölümündə yazılır: Ki eşid dinlə rizanın halını, Bu Hənifənün nədür bil qalini. Otuz aylıq bir əmər oğlan əgər, Avratun əmcəgini bir kəz əmər. Oğul olur bil rizadan ol ana, Şöylə kim olur nəsəbdən bil ağa. Yüklə 3,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|