Microsoft Word Elmi Mecmue 28

Modal verbs in modern English
 
 
83
7. Allen C. (1975). “Old English Modals”. UMass Occasional Papers in 
Linguistics.  
8. Auwera J., Plungian V. (1998). “Modality’s semantic map”. Linguistic 
Typology. 
9. Biber D., Stig J., Conrad S., and Finegan E. ( 1999). “The Longman grammar 
of spoken and written English”. London: Pearson Education.  
10. Bybee J. (1985). “Morphology: A Study of the Relation Between Meaning 
and Form”. Amsterdam: Benjamins.  
11. Bybee J., Fleischman S. (1995). “Modality in grammar and discourse”: An 
introductory essay. In Bybee J., Fleischman S.(Eds) “Modality in Grammar and 
Discourse”. Benjamins, Amsterdam.  
12. Bybee J., Pagliuca W., Perkins R.D. (1991). “Back to the Future.” 
Approaches to Grammaticalization. Vol. II: Focus on Types of Grammatical Markers. 
Eds. 
 
IN RUSSIAN 
13.  Агаева  Ф.А.  Модальность  как  лингвистическая  категория,  Ащхабад: 
Ылым, 1990, 304с. 
 
 
 

---

Yeganə Qaraşova
 
 
84
 
SUMMER 
 
In the article special attention was payed to the history of modal verbs in English. 
At the same time possibilities of modal verbs in old and modern English was 
compared. This modality usually has a large variety of meanings and its means of 
expression is different. 
 
XÜLASƏ 
 
Məqalədə çoxəsrli tarixə malik olan modal fellərin keçdiyi yola xüsusi diqqət 
yetirilmişdir. Eyni zamanda qədim və müasir ingilis dilində modal feilin ifadə 
imkanları müqayisə edilmişdir. Bu modallıq adətən olduqca geniş mənaya malik olur 
və onun ifadə vasitələri də olduqca rəngarəngdir. 
 
РЕЗЮМЕ 
 
B cтатье  особое  внимание  уделено  модальным  глаголам,  имеющие 
многовековую  историю.  В  то  же  время  проведено  сравнение  возможностей 
выражения  модального  глагола  в  современном  английском  языке.  Эта 
модальность  обычно  обладает  очень  широким  смыслом  и  его  способы 
выражения очень разнообразны. 
 
 
Çapa tövsiyə etdi: 
 
dos. A.Abbasov 
 

---

İbn Dokmak’ın hayatı ve “Nazmü'l-Cümân Fî Tabakâti Ashabı İmâmına En-Nu'mân” isimli eseri
 
 
85
 
 
İBN DOKMAK’IN HAYATI VE “NAZMÜ'L-CÜMÂN FÎ TABAKÂTİ ASHABI 
İMÂMINA EN-NU'MÂN” İSİMLİ ESERİ 
 
Osman Aydınlı
1
 – Samir Fattah Abbas
2
  
 
 
ÖZ 
 
Memlûkler döneminde yaşayan Hanefi âlimi Sârimuddîn İbrahim b. Muhammed 
b. Aydemir b. Dokmak Mısır’da doğup büyümüş ve hayatının büyük bölümünü 
Kahire’de geçirmiştir (doğumu:750/1439, ölümü:809/1407). O dönemde Kahire ilmi 
anlamda altın çağını yaşamış olup ilim adamlarının uğrak yeri ve bir çekim merkezi 
haline gelmiştir. Bu çalışma  İbn Dokmak’ın hayatı ve ismi geçen eseri ile birlikte 
yaşadığı Memlûkler dönemi Kâhire’sinin ilmi ve kültürel hayatına bir nebze olsun 
ışık tutacaktır.  
İbn Dokmâk genel anlamıyla İslam tarihçilerinin önemli simalarından biri olup 
özelde Mısır tarihçiliği ile meşhur olmuş ve Tabakât alanında da eserler vermiştir. 
Tabakât kitapları İslam tarihi alanında çok önemli bir yere sahip olup İbn Dokmak’ın 
“Nazmu’l-cümân fî tabakâti eshâbı İmâmına en-Nuʽmân” adlı 3 ciltlik eseri Hanefi 
mezhebi uleması hakkında yazılmış, ancak gün yüzüne çıkmamış ve halen ilim ehlinin 
istifadesine sunulmayı bekleyen ender bir eserdir. Hanefi âlimlerin biyoğrafilerini ele 
alan ve aynı zamanda Ebû Hanife’nin hayatı hakkında yazılmış en hacimli eser olan 
bu eserde İbn Dokmâk, Ebû Hanife hakkında yapılan eleştirilere cevap vermiş ve bu 
eleştirilere cevap veren âlimlerin görüşlerini de zikretmiştir.  
 
SUMMARY 
 
The Hanafi scholar Sarim al-Din Ibrahim ibn Muhammad Ibn Aydamir Ibn Duqmaq, 
who lived in the Mamluk Period, was born and raised in Egypt and spent a large part of 
his life in Cairo (born in 750/1439, died in 809/1407). At that time, Cairo was in its 
“Golden Age” and became the centre of attraction for many scholars. This article 
illuminates, to some extent, the life and above-mentioned work of Ibn Duqmaq as well as 
the academic and cultural life of the Cairo of the Mamluk period where he lived.  
Ibn Duqmaq, who was one of the outstanding Islamic historians, became famous 
in particular for his works on Egyptian history. He also wrote many books on Tabaqat. 
Tabaqat books have an important place in the field of Islamic history. Ibn Duqmaq`s 
three-volumed Nazm al- juman fi tabaqati ashabi imamina al-Nu'man, which is one 
                                                 
1
 Yrd. Doç. Dr. / Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi / İstanbul-Türkiye 
2
 Dr. / Araştırmacı- Yazar / Kerkük-Irak 

---

Samir Fattah Abbas – Osman Aydınlı
 
 
86
of the exceptional books written on Hanafi scholars, has not yet been brought to light 
and is still waiting for being published. In this work, which is the most voluminous 
work written on the autobiography of Abu Hanifa and Hanafi scholars, Ibn Duqmaq 
answered the criticisms against Abu Hanifa and mentioned the views of the scholars 
who had answered those criticisms. 
 
GİRİŞ 
 
VIII/ XIV. asırda Mısır’da yaşayan  İbn Dokmak’ın içinde yaşadığı zaman 
Memlûkler dönemidir (648-922/1250-1517). Eyyûbi sultanları, özellikle Mısır 
Eyyûbi sultanı Necmeddin Eyyûb tarafından Eyyûbi ordusuna alınan, elde ettikleri 
başarılar ile her geçen gün ünleri artan memlûkler (köle-esir Türk askerleri) tarafından 
Mısır’da kurulan
3
, İslâm âlemini kasıp kavuran Moğolları Gazze yakınlarındaki Ayn 
Câlut’da Memlûk sultanı Seyfettin Kutuz’un yenmesi
4
 ile Şam ve Haleb bölgelerini 
de topraklarına katan, ardından Haremeyn bölgesini de kendilerine bağlayan 
Memlûkler Devleti
5
  İslâm âleminin en önemli ve stratejik bölgesinde 3 asra yakın 
hüküm sürmüşlerdir. Memâlik-i Bahriyye (Memâlik-i Türkiyye), (hicri 648-784/ 
miladi 1250-1382) ve Memâlik-i Burciyye (Memâlik-i Çerkeziyye) (hicri 784-923 
miladi 1382-1517) şeklinde siyasi hayatları iki devreye ayrılan
6
 Memlûkler 
döneminde Mısır ve Şâm ilim adına gayet önemli iki bölge haline gelmiş ve yaklaşık 
üç asır boyunca İslâm âleminin merkezi konumuna yükselmiştir. Memlûkler'in 
ulaşmış olduğu siyasî, askerî ve iktisadî güç sebebiyle hayatın her alanında bir 
kalkınma görülmüştür
7
. Nitekim bu dönemde başta tarih ve biyografi alanında 
yazılmış ve şu an kütüphane raflarında yerini almış yüzlerce eser, ilmî ve fikrî alanda 
ne denli bir ilerlemenin
8
 kaydedildiğini gözler önüne sermektedir. Suyûtî’nin de 
dediği gibi
9
  Mısır o dönemde ilim ehlinin karargâhı ve fazilet ehli insanların 
konakladığı bir yer haline gelmiş, ilim adına yola çıkanların kıblesi olmuştur. 
                                                 
3
 İbn-i Tağriberdî, en-Nücûmu’z-Zâhira, thk. Dâru’l-Kütüb, I-XII, Kâhire 1936, VI, 10-11. Geniş bilgi 
için bkz. İsmail Yiğit, Memlûkler, Kayıhan Yayınları: İstanbul 2008, s. 15-20. 
4
 Kalkaşandî,  Meâsirü'l-inâfe fî me’âlimi’l-Hilâfe,, thk: Abdüssettar Ahmed Ferrâc , Kuveyt 1963, s. 
106;.Muhyiddin İbn Abdi’z-zâhir, Tefsirü’l-eyyemi ve’l-‘usûr fî Sireti’l-Meliki Mansur, Kâhire 1961, s. 44. 
5
 İsmail Yiğit, “Memlûkler”, DİA, XXIX, , İstanbul 2004, s. 90-91. 
6
 Yiğit, “Memlûkler”, DİA, XXIX, 90. Ancak her ne kadar Memlûk Devleti ile ilgili sultanların kökenine 
Türk veya Çerkez diye işaret eden böyle bir sınıflandırma söz konusu olsa da dönemin tarihçileri bu 
devleti genellikle ed-Devletü’t-Türkiyye veya ed-Devletü’l-Etrâk/Devletü’t-Türk olarak 
isimlendirmişlerdir. (Fatih Yahya Ayaz, Memlûkler (1250-1517), İSAM Yayınları: İstanbul 2015, s. 25) 
7
 Mustafa Nadiye, El-Asru'l-Memlûkî min tasfiyeti'l-vücûdi'l-Moğoli ilâ bidâyeti'l-hecmeti'l-Ûrubbiye es-
sâniye, el-Ma'hedu'l-Âlemî li'l-Fikri'l-İslâmî, Kâhire 1996, s. 8-12. 
8
 Ammar Ahmed Nehar, "ed-Dirasatü’n-Nazariyyetü’l-Cedîde fî asri’l-Memâliki’l-Bahriyye", 
Mecelletun Dirâsâtun Târihiyye, sayı:2, Dımaşk 2012, s. 246. 
9
 Suyûtî, Hüsnü’l-Muhâdara fi târihi Mısr ve’l-Kâhire, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Dâru’l-
Fikri’l-Arabî, Kâhire 1988, II, 81. 

---