Microsoft Word fiz-9 mv az capa docx

85 
 
Tövsiyə 1. Təlim nəticələri yüksək olan siniflərdə qruplara cərəyanlı sarğacın da maqnit 
spektrinin mənzərəsinin alınma eksperimentini icra etmək tapşırila bilər. Şagirdlər cərəyanlı 
sarğacın maqnit spektrinin mənzərəsinin sabit düz 
maqnitin induksiya xətlərinə oxşar olduğunu “kəşf” 
edirlər.  
2. Cərəyanlı sarğacın maqnit sahəsinin induksiya 
vektorunun istiqaməti – maqnit sahəsinin qütbləri məf-
til dolaq, akkumulyator, açar və maqnit əqrəbindən 
ibarət cihaz dəsti ilə müəyyənləşdirilə bilər (şəkil 2.1). 
Araşdırmanın müzakirəsi zamanı  şagirdlərə  dərslikdə-
ki, yaxud əlavə suallarla müraciət edilə bilər:  
– Cərəyanlı dolaqların sayı artdıqca onun maqnit təsiri 
necə dəyişir? 
– Dairəvi naqildə cərəyan şiddətinin artması ilə onun maqnit təsiri necə dəyişir? 
– Sarğacın maqnit sahəsinin induksiya vektorunun istiqamətini hansı üsulla təyin etmək 
əlverişlidir? – və s.  
Diferensial təlim. Təlim nəticələri zəif və sağlamlıq imkanları məhdud olan şagirdlərin 
aktiv iştirakını təmin etmək üçün müəllim onları daha fəal şagirdlərlə bir qrupa daxil edə bi-
lər. Suallara verilən cavablar müzakirə olunduqdan sonra qruplara dərsliyin  C blokundakı 
nəzəri dərs materialını oxuyub aşağıdakı müddəalar  əsasında təqdimat hazırlamaq tapşırıla 
bilər: 
 Dairəvi cərəyanın maqnit sahəsi. 
 Dairəvi cərəyan üçün sağ əl qaydası. 
 Dairəvi cərəyan üçün sağ yivli burğu qaydası. 
 Cərəyanlı sarğacın maqnit sahəsi. 
 Cərəyanlı sarğac üçün sağ əl qaydası. 
 Cərəyanlı sarğac üçün sağ yivli burğu qaydası. 
Qrup liderlərinin təqdimatları dinlənildikdən sonra növbəti mərhələyə “Yaradıcı tətbiqetmə” 
mərhələsinə başlanılır. Bu zaman D blokunda verilən tapşırıqda  şagirdlər sxem üzərində 
dərs boyunca öyrəndiklərini tətbiq edirlər. 
Tövsiyə. Təlim nəticələri yüksək olan siniflərdə “Yaradıcı  tətbiqetmə” mərhələsini cərəyanlı 
sarğacın maqnit sahəsinin xassələrinin nümayişi ilə icra etmək olar: 
1. Cərəyanlı sarğacın mismar yığınını cəzb etməsi (şəkil 2.2).  
2.  Ştativdən asılan cərəyanlı sarğacla sabit düz maqnitin qarşılıqlı  təsiri (şəkil 2.3). Bu 
təcrübə sarğacdakı  cərəyanın istiqaməti və  cərəyan  şiddəti dəyişdirilməklə icra edildikdə 
təlim baxımından daha effektli olur. 
 
 
 
 
Şəkil 2.3. 
Şəkil 2.2. 
Şəkil 2.1. 

---

 
Tə
Də
Ve
mü
“Ö
El
1. 
2. 
 
Qi
mü
M
Də
 
 
 
 
 
əklif olunan cədv
ərsin “Nə öyrəndi
erilən tapşırığa  ə
üəyyənləşdirirlər.
Öyrəndiklərinizi y
ektron resurslar
https://www.yout
https://www.yout
iymətləndirmə. 
üəyyən etmək ola
M-lar 
I
səvi
Nümayi
şetm
ə 
Dairəvi cər
cərəyanlı 
maqnit sahə
və  xətlərin
rəsini – ma
trini sadə t
müəllimin 
nümayiş ed
T
əyin
etm
ə 
Dairəvi cər
cərəyanlı sa
maqnit sahə
induksiya x
istiqamətin
üsullarla təy
etməkdə çə
çəkir. 
ərsin sonunda iş v
C
n
s
vəllər. 
iniz” bölməsində
əsasən  şagirdlər 
. 
yoxlayın” hissəsin
r: 
tube.com/watch?
tube.com/watch?
Aşağıdakı meya
ar.  
I 
iyyə 
rəyanın və 
sarğacın 
əsinin qüv-
nin  mənzə-
aqnit spek-
əcrübələrlə 
köməyi ilə 
dir. 
Dairəv
cərəya
maqni
qüvvə
zərəsin
spektr
bələrlə
yol ve
mayiş 
əyanın və 
arğacın 
əsinin 
xətlərinin 
i əlverişli 
yin 
ətinlik 
Dairəv
cərəya
maqni
induks
istiqam
üsullar
çəkmə
vərəqləri yığılır v
Cərəyanlı düz 
naqilin maqnit 
sahəsi
86 
ə ümumiləşdirmə
təklif olunan sx
ndə verilmiş tapş
?v=OWzYafri_ZA
?v=CgEmIroaKF
arlar  əsasında təl
II 
səviyyə 
vi cərəyanın və 
anlı sarğacın 
it sahəsinin 
ə xətlərinin mən-
ni – maqnit 
rini sadə təcrü-
ə az səhvlərə 
erməklə nü-
edir. 
D
c
m
q
z
s
b
n
vi cərəyanın və 
anlı sarğacın 
it sahəsinin 
siya xətlərinin 
mətini əlverişli 
rla az çətinlik 
əklə təyin edir. 
D
c
m
in
is
ü
e
və şagirdlərin por
 
 
Cə
aparılır. 
xemi iş  vərəqinə
şırıqlar yerinə yet
A 
FQ 
lim  məqsədlərinə
III 
səviyyə 
Dairəvi cərəyanın v
cərəyanlı sarğacın 
maqnit sahəsinin 
qüvvə xətlərinin mə
zərəsini – maqnit 
pektrini sadə təcrü
bələrlə əsasən doğru
nümayiş edir. 
Dairəvi cərəyanın v
cərəyanlı sarğacın 
maqnit sahəsinin 
nduksiya xətlərinin
stiqamətini əlverişl
üsullarla qismən təy
edir. 
rtfoliosuna əlavə 
ərəyanlı dairəvi
naqilin maqnit
sahəsi
ə  çəkir və doğru
 
tirilir.  
 
ə nail olmaq də
IV 
səviyyə
və 
ən-
ü-
u 
Dairəvi cərəya
cərəyanlı sarğa
maqnit sahəsin
qüvvə xətlərin
zərəsini – maq
spektrini sadə 
bələrlə düzgün
nümayiş edir. 
və 
n 
li 
yin 
Dairəvi cərəya
cərəyanlı sarğa
maqnit sahəsin
induksiya xətlə
istiqamətini əl
üsullarla dəqiq
təyin edir. 
olunur. 
i 
t 
i
u cavabı 
ərəcəsini 
ə 
anın və 
acın 
nin 
nin mən-
qnit 
təcrü-
n 
anın və 
acın 
nin 
ərinin 
verişli 
q və tam 

---