__________________________________________
478
qadağan edir. Buna baxmayaraq istər Bill Klinton, istərsə də ondan sonra
ABŞ prezidenti seçilən Corc Buş administrasiyası bu düzəlişin reallığı nəzərə
almadığını təsdiq edərək onun ləğv edilməsi təklifini müdafiə etmişlər. C.Buş
hökuməti 2002-ci ildə bu düzəlişin fəaliyyəfdən düşdüyünü qərara almışdır. -
352, 446.
168. Soros Corc (d.1930) - məşhur amerikan maliyyəçisi, xeyriyyəçisi.
1966-cı ildən bizneslə məşğuldur. Dünyanın 25 ölkəsində onun xeyriyyəçi
fondları fəaliyyət göstərir. Bu fondlar ancaq mədəniyyət və maarifə xidmət
edir. Sorosun köməyilə Budapeştdə, Praqada. Varşavada, Mərkəzi Avropa
universitetləri açılmışdır. - 353.
169. Maqne Bondevik - (d.1947) - 1997-2000-ci və 2001-2005-ci illərdə
Norveçin Baş naziri olmuşdur. Hazırda Norveçdə «Sülh və insan hüquqları»
mərkəzinin prezidentidir. - 356-357.
170. Tur Heyerdal (1914-2002) - Norveç etnoqrafi və arxeoloqu. Köhnə
dünya (Asiya, Avropa, Afrika) və Yeni Dünya (Amerika) arasında xalqların
transogean miqrasiyasının mümkünlüyünü tədqiq etmişdir. 1969 və 1970-ci
illərdə papirusdan hazırlanmış «Ra» və «Ra-2» qayıqlarında Afrikadan
Amerikaya. 1977-78-ci illərdə qamışdan qayrılmış «Tiqris» qayığında
Əlkürna (İraq) - Cibuti marşrutu ilə ekspedisiyalar təşkil etmişdir. 2 dəfə
Azərbaycanda olmuş, Qobustan qaya təsvirlərinə, qədim Şabran şəhərinin
qalıqlarına baxmış, bu abidələr barədə qiymətli mülahizələr söyləmişdir. -
357.
171. «Şevron» - dünyanın ən iri beynəlxalq enerji və kimya şirkətlərindən
biri. Baş ofisi Kaliforniyanın San-Fransisko şəhərində yerləşir. Neft və kimya
sənayeninin bütün sabələrində iş görən «Şevron»un dünyanın 100-ə qədər
ölkəsində 450 filialı və birgə müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Dünyanın müxtəlif
ölkələrində 41000 işçisi var. 1879-cu ildə «Pasifik Kosl Oyi Kompani» adı
ilə fəaliyyətə başlamışdır - 358, 359, 371.
172. Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) -1994-cü ilin
axırlarında yaradılmışdır. «Xəzərin Azərbaycan sektorunda neft yataqlarının
müştərək işlədilməsi və istifadəyə verilməsi haqqında Azərbaycan
Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin və dünyanın bir neçə böyük neft
şirkətləri ilə imzalanmış müqavilənin payçıları adından onun şərtlərini həyata
keçirmək məqsədilə yaradılmış əməliyyat şirkətidir. Buraya 7 ölkəni
__________________________________________
479
(B.Britaniya, Yaponiya, Norveç, Rusiya, Türkiyə və Səudiyyə Ərabistanı)
təmsil edən 11 iri neft şirkəti daxildir. - 360.
173. İordaniya, İ o r d a n i y a H a ş i m i l ə r K r a l l ı ğ ı - Qərbi Asiyada
dövlət. Sahəsi 89,4 min km2, əhalisi 4,3 milyon nəfərdir. İnzibati ərazisi 8
əyalətə bölünür. Dövlət başçısı kral, qanunveri orqanı ikipalatalı
parlamentdir. Paytaxtı Ammandır. - 365-366.
174. Hüseyn Bin Talal (1935-1999) - 1952-99-cu illərdə İordaniya kralı. -
365-366.
175. «Britiş Petroleum», «Bi-Pi» - dünyanın ən iri neft şirkətlərindən biri.
1909-cu ildən bir çox ölkələrdə neftin kəşfiyyatı, çıxarılması, emalı və satışı
ilə məşğuldur. Bi-Pi 1994-cü ildən Azərbaycanda fəaliyyət göstərir. Hazırda
ABƏŞ-in əsas operatorudur. - 367, 371.
176. Con Braun (d.1948) - «Britis Petroleum» şirkətinin prezidenti. 1969-
83-cü illərdə Alyaskada. Nyu-Yorkda, Londonda neft və qazı çıxarılmasında
və kəşfiyyatında müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır.
Bütün tapşırıqları əla yerinə yetirdiyinə görə 36 yaşında «Bi-Pi»
qrupunun xəzinədən və «Bi-Pi» şirkətinin Finance İnternationalının Baş
direktoru təyin edilir. 1987-ci ildən isə Standard Oil of Ohio «Bi-Pi» ilə iş
birliyindən «Bi-Pi» Amerika təmsilçisi üzrə maliyyə üzrə vitse prezidenti və
Standard Oil of Ohiyonun başçısı təyin edilir. - 367, 371.
177. Oktyabr inqilabı, Böyük Oktyabr sosialist inqilabı - müasir
tarixşünaslıqda Oktyabr çevrilişi də adlanır. 1917-ci il oktyabrın 24-dən 25-
nə (noyabrın 6-dan 7-nə) keçən gecə V.İ.Leninin başçılığı ilə bolşeviklər
silahlı üsyan edərək Müvəqqəti hökuməti devirdilər. Bunun nəticəsində,
V.İ.Lenin başda olmaqla, Rusiyada Sovet hökuməti - Xalq Komissarları
Soveti yarandı. - 368.
178. Məmməd Əmin Rəsulzadə (1884-1955) - Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin qurucularından biri. Görkəmli ictimai-siyasi xadim,
publisist, «Müsavat» partiyasının yaradıcılarından biri. 1922-ci ildən
mühacirətdə yaşamış, 1955-ci ildə Ankarada vəfat etmişdir. -369.
179. Əlimərdan bəy Topçubaşov (1865-1934) - Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin qurucularından biri. Görkəmli hüquqşünas, ictimai-
__________________________________________
480
siyasi və dövlət xadimi, diplomat. 1917-1920-cı illərdə Bakı Müsəlman
Şurası Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin sədri, Azərbaycan parlamentinin
sədri Paris (Versal) sülh konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin
başçısı olmuşdur. 1934-cü ildə Parisdə vəfat etmişdir. - 369.
180. Fətəli Xan Xoyski (1875-1920) - Azərbaycanın görkəmli siyasi və
dövlət xadimi. 1918-20-ci illərdə Azarbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər
Şurasının sədri, daxili işlər, ədliyyə və xarici işlər naziri olmuşdur. 1920-ci
ildə Tiflis şəhərində erməni terrorçuları tərəfindən xaincəsinə qətlə
yetirilmışdir. - 369.
181. Nəsib bəy Yusifbəyli, U s u b b ə y o v N ə s i b b ə y Y u s i f o ğ l u
(1881-1920) - Azərbaycanın görkəmli dövlət və siyasi xadimi. Azərbaycan
Xalq Cümhuriyyətinin banilərindən biri. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyatinin
4-cü və 5-ci hökumət kabinələrinə başçılıq etmişdir.
Bakının On birinci ordu tərəfindən işğalından sonra təqibdən yaxa
qurtarmaq məqsədilə şəhəri tərk edan N.B.Usubbəyli yolda faciali surətdə
qətlə yetirilir. - 369.
182. SSRİ, S o v e t S o v i a l i s t R e s p u b l i k a l a rı İ t t i f a q ı-
1922-1991 cı illərdə dünyanın ən böyük və qüdrətli dövlətlərindən biri.
Tərkibində 15 müttəfiq respublika, 20 muxtar respublika, 8 muxtar vilayət
olmuşdur. - 369, 391, 392, 427.
183. Baltikyanı ölkələr - bura Latviya, Litvə və Estoniya aiddir. - 369.
184. Novruz bayramı - qədim xalq bayramı. Şimal yarımkürəsində
astronomik yazın başlandığı gecə-gündüz bərabərliyi günündə (martın 21-22-
də) keçirilir. Qədim zamanlardan başlayaraq İran, Azərbaycan, Əfqanıstan,
Tacikistan, Özbəkistan və bəzi Şərq ölkəri baharın - yeni ilin galişini
şənliklərlə qarşılayırlar. Respublikamız nıüstəqillik qazanandan sonra Novruz
bayramı rəsmi ümumxalq bayramı vs istirahət günü elan edilmişdir. – 373.
185. İsfəndiyar Vahabzadə, İ s f ə n d i y a r B ə x t i y a r o ğ l u (d.1954)
- filologiya elmləri doktoru, professor, diplomat. 1994-cü ildən bir çox məsul
dövlət vəzifələrində çalışmışdır. Hazırda Azərbaycan Respublikasını
Moldovada səlahiyyətli və fövqəladə səfiridır. - 374.
Dostları ilə paylaş: |