Microsoft Word Hazir kitab docx
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
17 tədris, milli təbəqələrin fənlərdən və sənətlərdən istifadəsi o millətin öz dilində olsun. Onda millət möhkəm, sabit və əbədi ömür sürə bilər, millətin əsas gözə görünən səadət və xoşbəxtliyi kimi əlamətlər onun bütün üzvlərinə nəsib olar... Əksinə, elmlər və fənlər yad bir dildə tədris olunarsa xalqın dili az bir zaman ərzində dəyişib başqası ilə əvəz olunar, cüzi bir təbəddülat nəticəsində məhv olub sıradan çıxar... Millətin öz dilində fay- dalı elmlər mövcud olmasa o millət daim yaşaya bilməz” (11, 184). Ş.C.Əfqani islam dinini milli vəhdət üçün ikinci ən mühüm şərt hesab edirdi. O yazırdı ki, dinlər hansı adları daşıyırsa daşısın, hamısı bir-birinə bənzəyir, “insana inam və inanc təlqin edir. Elmə və mədəniyyətə ən yaxın və ən doğma din islam dinidir, elm və maarifin inkişafı ilə islam qanunları arasında heç bir ziddiyyət yoxdur... Qərb dünyası azadlıq maskası taxaraq müsəlman Şərqindəki dini təəssübü pisləyir, çünki avropalılar müsəlmanların dini etiqadlarını onların arasında ən möhkəm peyvənd kimi tanıyırlar, ona görə də dini təəssübə qarşı müxtəlif ad altında bu peyvəndi və bağı süstləş- dirməyə çalışırlar, halbuki avropalılar özləri... dini təəssübə daha çox mübtəla olublar. İslam elm dinidir, cihad və mübarizə dinidir, yaxşı işlərə dəvət və pis işlərdən çəkindirmək dinidir, izzət dini və zilləti qəbul etməyən dindir, məsuliyyət dinidir” (11, 184). Göründüyü kimi, qərblilərin bütün vasitələrlə məhv etməyə, qarşısını almağa çalışdığı, burada ən ümumi xətlərini bəlirlədiyimiz ideologiya əslində bəşəri dəyərlərə əsaslanan, Şərq xalqlarına müstəmləkə əsarətindən 18 qurtuluş yolunu göstərən mütərəqqi bir düşüncə sistemi idi. Buna görə də başqa sümürgəçilər kimi kommunistlər də həmin sistemin ən qatı düşməni olaraq onu kökündən qazıb məhv etmək üçün bütün güclərini sərf edirdilər. Onlar Sovetlər Birliyində cəsarətlə “Türkəm” və “müsəl- manam” deyən hər kəsi özlərinin sümürücü hakimiy- yətinə düşmən sayır və gedərgəlməzə göndərirdi. Çıxışlarının birində Stalin demişdi ki, xarici imperialist dövlətlərin tərkibindən qopub ayrılmaq uğrunda aparılan mübarizə inqilabdırsa SSRİ-nin tərkibindən ayrılmaq üçün edilən hər hansı bir cəhd əksinqilabdır. SSRİ-də Türk xalqlarının yaşadığı ərazilərdə pantür- kizmin güclənməsindən rahatsız olan Bağırov da öz ağasının dediklərini daha da konkretləşdirərək bildir- mişdi: “Kamalçı Türkiyə yeganə müstəqil Türk dövləti olduğundan burjua-millətçi ünsürlər əksinqilabi təbliğat apararaq SSRİ-də yaşayan Şərq, Türk-tatar xalqlarını Türkiyədən nümunə götü- rərək Sovet İttifaqından ayrılmağa və Türkiyənin rəhbərliyi altında qüdrətli Türk-tatar dövləti yaratmağa çağırırlar. Pan- türkist və panislamist əhval-ruhiyyəsi yaradılması ilə bağlı bütün işlər SSRİ əleyhinə müharibəyə hazırlaşmaq vəzifəsinə tabe edilmişdir” (29, 90). Bu ittihamla hər bir şəxsi əksinqilabi fəaliyyətdə suçlayaraq məhv etmək mümkündü. Məsələn, Xalq Daxili İşlər Komissarlığının böyük şairimiz Hüseyn Cavid haqqında topladığı məlumatlarda bildirilirdi: “...İranda, Dağıstanda, Ermənistanda, Gürcüstanda olan bütün Azərbay- 19 can torpaqlarını birləşdirib, burjua təmayüllü müstəqil Azərba- ycan dövləti yaratmaq uğrunda gizli fəaliyyət göstərən pan- türkist əksinqilabçı təşkilatın üzvləri arasında 9-cu adam Hüseyn Caviddir...” (10, 138). Artıq bu gün məktəblilərə də bəllidir ki, kommu- nistlərin qanlı qırğınlarının ən dəhşətli dönəmi 1937-1938- ci illərə düşür. ÜİK(b)P MK-nın 28 fevral 1937-ci il plenu- munda Bağırovun çıxışı Azərbaycanda hakimiyyətin cəza orqanlarının tam gücüylə işə düşməsinə çağırış oldu. Yarandığı gündən milyonlarca insanı məkv etmiş Fövqə- ladə Komissiya (“ÇK”) və Dövlət Siyasi İdarəsinin (“QPU”) övladı olan Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (XDİK/”NKVD”) milli ziyalılara qarşı “pantürkist” və “panislamist” ittihamlarını kütləvi tətbiqə başladı. Doğ- rudur, bəzi hallarda “millətçi”, “müsavatçı” kimi “xırda” ittihamlar da irəli sürülürdü, ancaq son nəticədə məhbusların hamısı sovet hakimiyyətini silahlı yolla devirmək məqsədiylə yaradılmış gizli əksinqilabçı təşki- latın üzvü olmaqda suçlanır və üçnəfərlik “troyka”nın keçirdiyi 15 dəqiqəlik qapalı, vəkilsiz “məhkəmə”də ölümə (eyni zamanda əmlakının müsadirə edilməsinə), yaxud bütün vətəndaş hüquqları alınmaqla çoxillik gedərgəlməz sürgünə (katorqaya) məhkum edilir, bundan sonra onların ailə üzvləri də tarixdə görünməmiş vəhşiliklə küçələrə atılır, körpə uşaqlarının hərəsi bir yetim evinə verilir, ailənin işləyənləri işdən, oxuyanları məktəbdən qovulur, onlara nəinki maddi-mənəvi yardım 20 etmək istəyənlər, hətta salam verənlər də “xalq düşməni” adlandırılaraq cəzalandırılırdı... Stalinin tezliklə ehkama çevrilən saxta tezisləri sovet- kommunist imperiyasının hər yerində olduğu kimi Azərbaycanda da cəmiyyətin böyük bir savadsız kəsimini inandırmışdı. Ancaq ağıl, düşüncə, məntiq yiyəsi olan aydınlarımız bu saxta “ellər atası”nın əslində amansız ellər cəlladı olduğunu görür və onun fəzilət kimi qələmə verdiyi rəzalətlərə qarşı ciddi mübarizə aparırdılar. Əlinizdəki bu kitabın baş qəhrəmanı olan həkim Əliabbas Əli oğlu Qədimov (1883-28.9.1937) da həmin minlərcə dəyərli ziyalımızdan biridir. Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|