146
bağlı elə şeylər deyir ki, həmin mətləbləri həmin məhbus-
ların özləri çoxdan boyunlarına alıb, ya artıq dünyasını
dəyişmiş və mühakimə olunması mümkünsüz insanların
“günahları”nı söyləyir, ya da hələ çöldəki adamlardan
danışarkən onların siyasətlə maraqlanmadığı təsəvvü-
rünü yaratmağa çalışır.
Millətçilikdə, gizli Müsavat təşkilatına mənsub olmaq-
da, Şəki üsyanının hazırlıq mərhələsində iştirak etməkdə,
xaricdə
fəaliyyət
göstərən
müsavatçılarla
əlaqəyə
girməkdə ittiham edilən Əliabbas Qədimov, təbii ki, ilk
növbədə özünə də bəraət qazandırmaq istəyir, bundan
ötrü özünü hətta ardıcıl marksist də adlandırır, ancaq o,
sadəlövhlüyü ucbatından müstəntiqin tələsinə düşərək
müsavatçılarla bərabər məsuliyyət daşıdığını boynuna
alır və bu zaman bilmir ki, SSRİ rəhbərliyinin müsavatçı-
ların ucdantutma güllələnməsi, yaxud gedərgəlməz
sürgünə göndərilməsi haqqında rəsmi göstərişi var.
Bu izahatı oxuyaraq burada qeyr-adi heç nə görməyən
indiki yurddaşlarımıza, özəlliklə gəncliyə bir şeyi
xatırlatmaq istəyirik – 1936-1938-ci illərdə “NKVD”
zindanına düşmüş dustaqlara elə dəhşətli işgəncələr
verirdilər ki, onlar nəinki özgələrin, hətta özlərinin
əleyhinə ən ləyaqətsiz ifadələr işlədir, ən ağlasığmaz
yalanlar uydurur, müstəntiqin tələb etdiyi istənilən
cümləni, sözü yazır, “sovet hakimiyyətini silahlı üsyan
yoluyla devirməyə çalışan, bunun üçün əksinqilabi gizli
təşkilatda fəaliyyət gösərən” “xalq düşmənləri”nin
siyahısını tələb olunduğu qədər genişləndirirdilər. Bu
147
izahatda isə dediklərimizdən əsər-əlamət belə yoxdur!
Deməli, Əliabbas Qədimov həbsindən xeyli müddət
keçməsinə
baxmayaraq
sındırıla
bilməyib,
ŞƏRə
müqavimət göstərməyi, öz şərəf və ləyaqətini qorumağı
bacarıb! Doğrusu, onun iradəsinə, mətinliyinə heyran
qalmamaq mümkün deyil.
“YENİ ŞƏRAİT YARANDIĞINA GÖRƏ...”
Görünür ki, müstəntiqlər eyni “cinayət” üstündə
tutulmuş bir çoxlarıyla birgə Mədinə xanım Qiyasbəyli və
Əliabbas Qədimovu da “tezbazar” dindirib işi yekunlaş-
dırmağı nəzərdə tutublarmış, ancaq onların gözlənilməz
müqaviməti müstəntiqlərin işini pozub, bu iki azmanın
iradəsini sındırmaq üçün əlavə vaxt qazanmaq istəyiblər.
Aşağıdakı sənəd yalnız bunun üçün tərtib edilib.
“Təsdiq edirəm”
Az. XDİK DTİ-nin 4-cü şöbəsi rəisini
müvəqqəti əvəz edən
Dövlət Təhlükəsizliyi kapitanı
(Sinman)
“16” aprel 1937-ci il
QƏRAR
Bakı şəhəri, 1937-ci il 15 aprel. Mən, Az.XDİK DTİ-nin 4-
cü şöbəsi 2-ci bölməsinin əməliyyat müvəkkili, DT kiçik
leytenantı Sonkin S. bu gün müttəhimlər Qədimov Əliabbas,
Qiyasbəyova Mədinə xanım və başqalarına aid 12288 saylı
istintaq işini gözdən keçirərək
148
AŞKAR ETDİM
ki, bu işlə bağlı yeni gizli “Müsavat” Mərkəzi Komitəsinin və
onların yaratdığı əksinqilabi qrupların üzvləri məsuluyyətə cəlb
olunub və onlarla bağlı istintaq yekunlaşıb.
Müttəhimlər Qədimov Əliabbas və Qiyasbəyova Mədinə
xanımla bağlı istintaqın gedişi prosesində onların Az. SSR-in
rayonlarındakı əksinqilabi üsyançı ünsürlərlə əksinqilabi
əlaqələrini göstərən yeni şərait yarandığına və bu da yeni
təhqiqat tələb etdiyinə görə
QƏRARA ALDIM
Müttəhimlər Qədimov Əliabbas və Qiyasbəyova Mədinə
xanıma aid istintaq materiallarını 12288 saylı istintaq-həbs
işinin materiallarından ayıraraq müstəqil icraata götürməli və
bu haqda DTİ 8-ci şöbəsini və XDİK işlərinə nəzarət edən
prokuroru xəbərdar etməli.
2-ci şöbənin əməliyyat müvəkkili, DT kiçik leytenantı
(Sonkin S.)
2-ci şöbənin rəisi, DT baş leytenantı
(Atakişiyev).
Bəli, Əliabbas həkim bundan sonra da düz 4 ay
“NKVD” ilə, onun bir dəstə qaniçən müstəntiqi ilə kəllə-
kəlləyə gəldi, dirəndi, heç kəsi satmadı, ağzından bir
kəlmə artıq söz qaçırmadı, onların istədiklərini gözlərində
qoydu! Ancaq elə bir hədd var ki, oradan o üzə insan
cismi və ruhu tab gətirə bilmir, insanın iradəsi sınır.
Vampir müstəntiqlər sürüsü Əliabbas Qədimovu yalnız
7 aydan sonra sındıra bildi – 4 gün-4 gecə (hələ rəsmi
149
protokola görə!) ac-susuz, yuxusuz saxlamaqla, normal
insan ağlına sığmayacaq cəza üsulları və alətləriylə
işgəncələr verməklə, konveyer üsulu ilə (müstəntiqlər
hər 3-4 saatdan bir dəyişir, dindirmə fasiləsiz aparılır)
dindirməklə!
Sevimli oxucumuz! Bundan sonra oxuyacaqlarına görə
1937 müttəhimini sən də ittiham etsən həmin
müstəntiqlərdən sənin heç bir fərqin olmayacaq! Sən
müstəntiqlərin uydurduğu ssenari əsasında qurulmuş bu
protokolda yazılanların gerçəkliyiniə inansan bir zaman
vicdanın da səni ittiham edər...
7-8-9 AVQUST DİNDİRMƏSİ
“Sual: Bundan öncəki bütün ifadələrinizdə Siz 1930-cu
ildə Şəki-Zaqatala bölgəsində sovet hakimiyyətinə qarşı
silahlı üsyanın hazırlanması və təşkilində fəal rolunuzu
inadla inkar etmisiniz, halbuki istintaq bunu müəyyən-
ləşdirib və Sizə bir sıra ifşaedici materiallar təqdim
edilib. Siz istintaqa doğru ifadə verməyəcəksinizmi?
Cavab: Boynuma alıram ki, indiyədək istintaqa yanlış
ifadələr vermişəm. İstintaqa hər şeyi olduğu kimi danışmaq
qərarına gəlmişəm. Boynuma almağa məcburam ki, 1937-ci ildə
həbs edildiyim anadək mən əksinqilabi millətçi mövqedə dayan-
mışam
62
.
62
Bu cümlələrin altı qalın karandaşla cızılıb. Cızanın “NKVD”
rəhbərliyi olduğu bəllidir. Onlar məhbusdan “1937-ci ildə həbs
edildiyim anadək mən əksinqilabi millətçi mövqedə dayanmışam”
cümləsini
Dostları ilə paylaş: |