Èëéàñ ßôÿíäèéåâ
432
böyük xidmətləri var.
Ötən ilin dekabrında Bakıda qeyri-maddi sərvətlərin mühafi-
zəsi üzrə Hökumətlərarası Komitənin təşkil olunması Azərbayca-
nın ümumbəşəri sərvətlərin mühafizəsi naminə götürdüyü öhdə-
liklərin dərinliyini əks etdirir.
Mən Daimi nümayəndəliyə mədəni tədbirlərin təşkilində
göstərdiyi fəallıq, o cümlədən bu axşamkı zəngin mədəniyyət
hadisəsi üçün öz təşəkkürümü bildirirəm. İnstrumental musiqi,
xalq mahnıları, rəqs və fotoşəkillər hamısı, İlyas Əfəndiyevin
şərəfinə nümayiş etdirilir və bu, bizim birlikdə fərəhlə seyr
etdiyimiz mədəni müxtəlifliyin bariz nümunəsidir.
Təşəkkür edirəm!
Áèáëèîãðàôèéà
433
Əlavə 3
İlyas Əfəndiyevin əsərlərinin
səhnə tarixindən
1944-cü il dekabr ayının 29-da teatrda Mehdi Hüseynlə İlyas
Əfəndiyevin
“İntizar” pyesinin tamaşası oynanıldı. Bununla da
İlyas Əfəndiyevin Akademik Milli Dram Teatrı ilə 52 illik
yaradıcılıq əlaqəsinin təməli qoyuldu.
Quruluşçu rejissor - Səftər Turabov;
Rəssam - Bədurə Əfqanlı;
Bəstəkar - Səid Rüstəmov.
R o l l a r d a: Alxas bəy - Sidqi Ruhulla və Ağasadıq
Gəraybəyli; Cövhər xanım - Əminə Sultanova və Qəmər
Topuriya; Gülyaz - Sona Hacıyeva və Mirvari Novruzova; Zeyniş
- Mirzəağa Əliyev və Məmmədəli Vəlixanlı; Qambay - Süleyman
Tağızadə və İsmayıl Dağıstanlı; Cəfər - Mustafa Mərdanov və
Məmməd Sadıqov; Fərrux Haşımzadə - Əli Qurbanov və İsmayıl
Osmanlı; Tofiq - Əjdər Sultanov və Məcid Şamxalov; Sürəyya -
Hökumə Qurbanova və Məhluqə Sadıqova; Xaspolad - Sadıq
Saleh və Ramiz Mustafayev; Şərbətalı - Qafar Həqqi; Şəfqət
bacısı - Zəhra Rəhimova; Yaralı əsgər - H.Əzizov.
1947-ci ildə “İşıqlı yollar” dramı tamaşaya qoyuldu. Tama-
şanın quruluşçu rejissoru Ədil İsgəndərov pyesdəki təzəlik
nəfəsini tamaşada ustalıqla saxlaya bilmişdi. “İşıqlı yollar”
tamaşası ilə Akademik teatr realist psixoloji üslubun açıq
formasının başlıca prinsiplərini bəyan etdi. Bu üslub altmışıncı
illərdə təşəkkül tapan lirik-psixoloji üslubun müəyyən mənada
təməli oldu.
Rəssam - Nüsrət Fətullayev;
Geyim eskizləri - Bədurə Əfqanlı;
Bəstəkar - Fikrət Əmirov.
Èëéàñ ßôÿíäèéåâ
434
R o l l a r d a: Gülarə
- Hökumə Qurbanova; Babadayı -
Mirzəağa Əliyev və Əli Qurbanov; Vasilyev - Ağasadıq
Gəraybəyli; Yelmar - İsmayıl Dağıstanlı; Səlim - Əli Zeynalov;
Lalə - Leyla Bədirbəyli; Cəfərqulu - Möhsün Sənani; Kərim -
Mustafa Mərdanov; Potuş - Qafar Həqqi; Laçın - Fateh Fətulla-
yev; Allahyar - Məmməd Sadıqov; Xudaverdi kişi - Bağır Cab-
barzadə; Məmmədzadə - Əliağa Yusifov.
1948-ci ildə “Bahar suları” dramı psixoloji realizm istiqa-
mətində Ədil İsgəndərovun növbəti uğurdlu addımı oldu.
Quruluşçu rejissor - Ədil İsgəndərov;
Rejissor - Əliheydər Ələkbərov;
Rəssam - Nüsrət Fətullayev;
Geyim eskizləri - Bədurə Əfqanlı;
Bəstəkar - Səid Rüstəmov.
R o l l a r d a: Uğur - İsmayıl Dağıstanlı; Sədəf (Səadət) -
Sona Hacıyeva; Şəfəq - Hökumə Qurbanova; Alxan – Ələsgər
Ələkbərov; Nəcəf - Ağasadıq Gəraybəyli; Qulu - İsmayıl
Osmanlı; Ballı xala - Əminə Sultanova; Xanmurad - Möhsün
Sənani və Atamoğlan Rzayev; Qalmaqal Mədət - Əli Qurbanov;
Turac - Mirvari Novruzova; Narıngül - Yeva Olenskaya; Alı kişi
- Cabbar Əliyev; Niyaz - Ramiz Mustafayev; Kolxozçular -
Ağakərim Hüseynov, Ağarəhim Hüseynov, İslam Əsgərov və Əli
Dadaşov; Qızlar - Sədəf Zülfüqarova, Ədilə Qurbanova, Şəkər
Abışova və Xanım Vahabova.
Dramaturq 1954-cü ildə “Atayevlər ailəsində” (“Atayevlər
ailəsi” kimi də yazılır) psixoloji dramını yazdı.
Quruluşçu rejissor - Tofiq Kazımov;
Rəssam -Sadıq Şərifzadə;
Bəstəkar - Niyazi.
R o l l a r d a: Xosrov Atayev - Əjdər Sultanov; İldırım
Atayev - Əli Zeynalov və Süleyman Tağızadə; Dilşad - Barat
Şəkinskaya; Reyhan - Sofiya Bəsirzadə; Lətafət - Hökumə
Qurbanova; Sadıq - Mustafa Mərdanov və Məmmədəli Vəlixanlı;
Áèáëèîãðàôèéà
435
Mehrican - Leyla Bədirbəyli; Cahangir - Əfrasiyab Məmmədov;
Ziyad Şahsuvarov - Məlik Dadaşov; Zabitə - Məhluqə Sadıqoava;
Xuduş - Məmməd Sadıqov; Ağasəlim - Cabbar Əliyev; Kapitan -
Qafar Həqqi.
“Atayevlər ailəsində” tamaşası Akademik Milli Dram Teatrı-
nın səhnəsində bərpa edilmiş və 1960-cı il dekabrın 4-də yenidən
tamaşaçılara göstərilmişdir.
1964-cü il noyabr ayının 14-də Akademik Milli Dram Teat-
rında
“Sən həmişə mənimləsən” əsərinin ilk tamaşası oldu.
Quruluşçu rejissor - Tofiq Kazımov;
Rəssam - Elçin (Aslanov- tərt.);
Bəstəkar - Fikrət Əmirov.
R o l l a r d a: Həsənzadə - Əli Zeynalov; Xurşid xanım -
Şövkət Rzayeva; Nargilə - Amaliya Pənahova; Nəzakət - Ətayə
Əliyeva; Fərəc - Kamil Qubuşov; Fərəcov - Eldəniz Zeynalov;
Sarısaç qız - Safurə İbrahimova; Birinci oğlan - Nəcəf Həsənza-
də; İkinci oğlan - Elxan Hüseynov; Yaşlı kişi - Abbas Rzayev və
Cabbar Əliyev; Birinci işçi - Məcnun Hacıbəyov; İkinci işçi -Arif
Namazəliyev.
1967-ci il may ayının 5-də “Mənim günahım” pyesinin
premyerası oldu.
Quruluşçu rejissor - Əşrəf Quliyev;
Rəssamı -
Böyükağa Mirzəzadə;
Bəstəkar - Soltan Hacıbəyov.
R o l l a r d a: Nurcahan - Leyla Bədirbəyli və Şəfiqə
Məmmədova; Tahir - İsmayıl Dağıstanlı; Ayqız - Amaliya Pəna-
hova; Sahib - Əli Zeynalov; Xansu - Həsən Turabov; Natəvan -
Safurə İbrahimova; Gözəl - Mirvari Novruzova; Səxavət – İsma-
yıl Osmanlı və Mustafa Mərdanov; Almurad - Ağahüseyn
Cavadov və Arif Namazəliyev; Ceyranzadə - Məcnun Hacıbəyov.
1968-ci il noyabr ayının 1-də “Unuda bilmirəm” pyesinin
ilk tamaşası göstərildi.