PROGRAM TKT
READ (5,1) A,B,C
1 FORMAT (3F8.2)
D=B**2- 4. *A*C
F (D=O) 2,3,4
2 WR TE (6,10)
10 FORMAT (2X,”həlli yoxdur”)
GO TO 11
3 X= - B/(2. *A)
WRITE (6,20) X
20 FORMAT (2X,F10.4)
GO TO 11
4 X1= -B+SQRT (D)
X2= -B+SQRT (D)
WRITE (6,30) X1,X2
30 FORMAT (2X, F10.4 , 5X, F10.4)
11 CONT NUE
END
18. Xə
tti alqoritmlə
r.
EHM- də müxtəlif tipli məsələləri həll edərkən əsasən üç tipli alqoritmlərdən
istifadə olunur: xətti (düz), budaqlanan və dövri.
Ə
gər alqoritmik prosesi əmələ gətirən addımlar bir-birinin ardınca onların
yazılma ardıcıllığı üzrə bir dəfədən çox olmamaqla yerinə yetirilirsə belə
alqoritmlərə xətti alqoritmlər deyilir.Düsturlar üzrə hesablamaların aparılması xətti
alqoritmlərdir.
Xətti alqoritmlər
sadə hesablama prosesini ifadə edən bir neçə ardıcıl
ə
məliyyatlardan ibarət olur və onlar yazıldığı ardıcıllıqla da icra olunur.
Misal 1. kiməchullu birdərəcəli iki tənlik sisteminin həlli alqoritminin blok-
sxemini tərtib etməli.
=
+
=
+
2
2
2
1
1
1
,
c
y
b
x
a
c
y
b
x
a
Kramer qaydasına görə D=
1
2
2
1
b
a
b
a
−
,
D
b
c
b
c
x
1
2
2
1
−
=
,
D
c
a
c
a
y
1
2
2
1
−
=
olur.
19. Budaqlanan alqoritmlə
r.
EHM- də müxtəlif tipli məsələləri həll edərkən əsasən üç tipli alqoritmlərdən
istifadə olunur: xətti (düz), budaqlanan və dövri.
Ə
ksər hallarda budaqlanan sturukturlu alqoritmlərə baxmaq zərurəti meydana
gəlir.Bu cür alqoritmlərdə hesablama prosesinin gedişi bu və ya digər şərtdən asılı
olaraq müxtəlif istiqamətdə ola bilər.
Budaqlanma alqoritmlə
rin
tərkibində bir və ya bir neçə məntiq mərhələsi olur.
Bu mərhələdə müəyyən kəmiyyətlərin hər hansı bir şərti ödəyib-ödəmədiyi
yoxlanılır və ona uyğun olaraq sonrakı gedişin istiqaməti seçilir. Yəni nəzərdə
tutulan şərt ödənilirsə, bir istiqamətə, həmin şərt ödənilmirsə, başqa istiqamətə
doğru hərəkət edilir. Beləliklə, alqoritmdə budaqlanma baş verir.
Misal 2.
0
2
=
+
+
c
bx
x
a
tam kvadrat t
ə
nliyin h
ə
ll alqoritminin blok-sxemini
qurun.
son
x və y-in qiymətlərinin çap
edilməsi
D
c
b
b
c
x
2
1
2
1
−
=
,
D
c
a
c
a
y
1
2
2
1
−
=
1
2
2
1
b
a
b
a
D
−
=
a
1,
a
2,
b
1
,b
2
,c
1
,c
2
-daxil
olunması
2
3
4
5
6
Xətti strukturlu alqoritmin blok-sxemi. ( kiməchullu birdərəcəli
iki tənlik sisteminin həlli alqoritminin blok-sxemi).
Başlanğıc
20. Dövrü alqoritmlə
r.
EHM- də müxtəlif tipli məsələləri həll edərkən əsasən üç tipli alqoritmlərdən
istifadə olunur: xətti (düz), budaqlanan və dövri.
Bir çox alqoritmlər vardır ki, burada alqoritmik prosesi əmələ gətirən
addımların bəziləri (biri və ya bir neçəsi) sonlu sayda təkrarlanır.Belə alqoritmlərə
dövrü alqoritmlər
deyilir
Proqramlaşdırmada tez-tez eyni əməliyyatlar qrupunun çoxlu sayda təkrar
olunması lazım gəlir. Bu halda dövr alqoritmindən istifadə olunur. Dövrlər sadə və
mürəkkəb olur. Sadə dövrlü alqoritmin bir dövrü olur. Əgər hər hansı bir
alqoritmdə bir neçə daxili dövr iştirak edirsə, onda belə dövrlərə mürəkkəb dövr
deyilir. Mürəkkəb dövrləri əmələ gətirən sadə dövrlər kəsişə bilməz.
Misal 3.
20
2
1
....
x
x
x
S
+
+
+
=
cəmini hesablayan alqoritmin blok-sxemini
qurmalı.
Başlanğıc
a,b,c
ə
msallarının
ac
b
D
4
2
−
=
D > 0
0
0
0
D= 0
Çap etməli: “Tənliyin həlli
yoxdur”
a
b
x
2
/
−
=
a
D
b
x
a
D
b
x
2
,
2
2
1
−
−
=
+
−
=
Son
X
1
və X
2
-nin qiymətlərinin
çap edilməsi
X
-in qiymətlərinin çap edilməsi
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
h
h
yox
yox