Microsoft Word informatika cavab az docx

Misal 4.   y=

∏

∑

=

=

m

j

ij

n

i

x

1

1

   ifadəsini hesablayan alqoritmin blok-sxemini qurmalı.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Başlanğıc 

X

1

,X

2, 

 ...,X

20

 ədədlərinin  

daxil edilməsi 

S=0 

                     I=1 

S = S + X (I) 

I >20 

S-in qiymətinin  çap 

edilməsi 

Son 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

.  

20

2

1

..... x

x

x

S

+

+

+

=

cəminin hesablanması alqoritminin blok-

sxemi. 

yox 

hə 

I = I + 1 

 

---

 

 

 

 

Başlanğıc 

I=1,     Y=1 

Z=Z

∗

X (I,J) 

            J=1 ,         Z=1 

J = J + 1 

J>m 

I = I + 1 

Y=Y+Z 

J>

>

>

>n 

Y-in qiymətinin çap edilməsi 

                Son 

h

Yox 

h

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

yox 

D

a

xi

li

 

X

a

ri

ci

 

∏

∑

=

=

=

m

j

ij

n

i

x

1

1

y

 ifadəsinin hesablanması alqoritminin blok-sxemi. 

---

21. Fərdi kompüterin quruluşu. Maşindaxili sistem interfeysi. 

V nəsilin bəzi nümayəndələrini çıxmaqla keçmiş və indiki kompüterlərin 

arxitekturasında məşhur amerika alimi Con fon Neyman tərəfindən 40-cı illərdə 

təklif edilən prinsiplər əsas götürülür. Başqa sözlə desək, kompüterlər hələ ki, 

Neyman arxitekturası ilə qurulur. Neyman arxitekturasının əsas prinsipləri 

aşağıdakılardır: 

     1.Kompüter proqramla idarə olunan avtomatdır, yəni kompüterin işləməsi üçün 

proqram lazımdır. Proqram bir tərəfdən kompüterin işini idarə edir, digər tərəfdən 

isə qoyulmuş məsələni həll edir. 

     2. Kompüter ardıcıl ünvanlanan vahid yaddaşa malik olmalıdır. Yaddaş 

birölçülü və xəttidir, yəni sözlər vektoru şəklindədir. Həmin yaddaşda müəyyən 

üsulla kodlaşdırılan həm proqram, həm də verilənlər saxlanılır. 

 

 

 

 

 

 

-Əmrlər sistemi;                     -Kompüterin məntiqi           - əməliyyat sistemi; 

-Verilənlərin formatları;           srtukturu;                         - proqram dilləri; 

- şləmə sürəti;                         - Yaddaşın təşkili;               - tətbiqi proqram təminatı; 

                                      - giriş çıxışın təşkili; 

                                      - darəetmə prinsipləri 

3. Əmrlərlə verilənlər arasında aşkar şəkildə heç bir fərq yoxdur, yəni əmrlərə 

verilənlər kimi baxmaq olar və onlar üzərində əməliyyatlar aparıla bilər. 

4. Verilənlərin təyin edilməsi aparat səviyyəsində yox, proqram səviyyəsində 

aparılır. Məsələn, maşın sözündəki bitlər yığımının hər hansı ədəd və ya simvollar 

sətri olmasını proqram müəyyənləşdirir. 

Neyman arxitekturalı hər bir kompüter iki hissədən-mərkəzi və periferiya (xarici) – 

ibarət olur. Mərkəzi hissə hesab-məntiq qurğusundan (HMQ), idarəetmə 

qurğusundan ( Q) və daxili yaddaş qurğusundan (DYQ) ibarətdir. Müasir 

kompüterlərdə HMQ və  Q prosessor adlanan bir qurğuda birləşdirilir. Periferiya 

hissəsinə xarici yaddaş qurğuları (XYQ), daxiletmə-xaricetmə qurğuları (DXQ) və 

idarə pultu ( P) daxildir. Köhnə kompüterlərdə (I və II nəsil) mərkəzi hissə ilə 

periferiya hissəsi sərt (dəyişdirilə bilməyən) sxemlə əlaqələndirilirdi. Bu isə 

periferiya qurğularının tərkibini və sayını istifadəçilərin tələblərinə uyğun 

quraşdırmağa imkan vermirdi. Müasir kompüterlərdə mərkəzi hissə ilə periferiya 

hissəsi sistem interfeysi adlanan aparat-proqram vasitəsilə əlaqələndirilir. Bu isə 

periferiya qurğularının sayını və tərkibini dəyişdirməyə imkan verir. 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Müasir kompüter texnologiyasının intensiv inkişafı nəticəsində kompüterlərin 

parametrləri mütəmadi yaxşılaşır, xarici qurğular daha da təkmilləşdirilir. Müasir 

proqram təminatı kompüterlərin artan gücünə uyğunlaşdırılır. Böyük və kiçik, 

mini, mikro kompüterlər arasında olan görünməz sərhəd silinir. Mikro 

kompüterlərin ən geniş yayılmış növü olan fərdi kompüterlər (FK) cəld işləmə 

xarakteristikasına görə bundan əvvəl mövcud olan kompüterləri çox-çox geridə 

qoyurlar. 

 

22. Mikroprosessor və onun funksiyaları. 

Prosessor kompüterin əsas qurğusu olub, DYQ-də saxlanan proqramla hesab və 

məntiq əməliyyatlarını yerinə yetirir və kompüterin ümumi işini idarə edir. 

Kompüterin işləmə sürəti əsasən prosessorun işləmə sürətilə təyin edilir.  şləmə 

sürətini artırmaq üçün prosessor kiçik tutumlu və çox böyük sürətli yerli yaddaşa 

(keş yaddaş) malik olur. Hesablama prosesi kompüter üçün əvvəlcədən tərtib 

edilmiş proqram vasitəsilə yerinə yetirilir. Proqram icra ardıcıllığına uyğun 

yazılmış əmrlərdən (təlimatlardan) ibarətdir. Proqramın icrası zamanı  Q növbəti 

ə

mri seçib təhlil edir və hansı əməliyyatın hansı operandlar (əməliyyatda iştirak 

edən kəmiyyətlər) üzərində aparılmasını müəyyənləşdirir. DYQ-dən götürülən 

operandlar HMQ-də yerləşdirildikdən sonra əməliyyat yerinə yetirilir. Hesab-

məntiq qurğusu  Q-nin idarəsi altında işləyir. 

---