Microsoft Word Investisiya f?aliyy?tini huquqi t?nziml?nm?si docx

 Qızıl  standarta  əsaslanan  Beynəlxalq  hesablaşmalar  mexanizmin  müəyyən  edilişi 
kursu  ilə  həyata  keçirilirdi.  Qızıl  standart  sistemi:  qızıl  sikkə,  qızıl  külçə  və  qızıl  deviz 
standartları adı altında təzahür etmişdir. Bu qızıl standartının bir formasına digər formaya 
təkamül etməsi dünya kapitalizm sisteminin inkişaf gedişi ilə bağlı olmuşdur. 
2. Dünya müharibəsindən sonra inkişaf etmiş ölkələrin lideri 30-cu illərin böhranına 
səbəb  olan  nöqsanlardan  qurtarmaq  üçün  1944-cü  ildə  Amerikanın  Bretton-Vuds 
şə
hərində Beynəlxalq konfrans çağrılır. 
Avropa  valyuta  sisteminə  daxil  olan  valyutalar  və  Avropa  hesablaşma  vahidi  olan 
EKYU- da onların xüsusi çəkisi (EKYU-nun səbəti). 
Fransa frankı – 19,3% 
Almaniya markası – 30,0% 
Britaniya funt sterlinqi – 12,6% 
taliya lirası – 9,9 
Holland quldeni – 9,5% 
Belçika frankı – 7,8% 
spaniya pesto – 5,2% 
Danimarka kronası – 2,5% 
Portuqaliya eksuda – 0,8% 
Yunan draxması – 0,7% 
Lüksemburq frankı – 0,3% 
2. Valyuta sistemi. 
1. Kollektiv  ehtiyat  valyuta  vahidlərindən  biridə  EKYU-dur.  EKYU-  səbətə  daxil 
olan  valyutaları  dəyəri  əsasında  müəyyən  edilir.  Bura  Avropa  ttifaqına  daxil  olan  12 
qabaqcıl Avropa dövlətləri daxildir. 
Bu  dövlətlər  1979-cu  ildə  EKYU  yaradılması  qərarına  gəlmişlər.  1-EKYU-1,3 
Amerika dollarına bərabərdir. EKYU- nun üzvü olan ölkələrin milli valyutalarını bu orta 
kursdan  2,25%  fərqlənə  bilərlər.  Bu  fərqlənmədən  bəzi  ölkələrə  güzəşt  edilmişdir.  Bu 
güzəşt  1989-cu  ildə  həmin  ittifaqa  daxil  olan  spaniya  peseti  üçün  müəyyən  edilmişdir. 
Eləcədə  taliya  üçün  1993-cü  ildən  15%  fərq  olmasına  güzəşt  edilmişdir.  EKYU-nun 
yaradılmasında  əsas  məqsəd  Avropa  ttifaqı  Avropa  ölkələrində  valyuta  kursunun 
sabitliyini  təmin  etməkdən  ibarətdir.  Həmçinin  nəzərə  almaq  lazımdır  ki,  ABŞ  dolları 
qızılı əvəz etməkdə o qədər də etibarlı hesab edilirdi. SSR-dən fərqli olaraq EKYU – da 
daha geniş tətbiq dairəsinə malikdir. Buradanda başqa bir səbəb meydana çıxır. EKYU -
nun  yaradılması  Avropa  valyuta  sistemini  dolların  dəyişməsindən  və  ABŞ-  ın  iqtisadi 
hökümranlığından azad etməlidir. 
Eləcədə Avropa birliyi dövlətləri arasında iqtisadi inkişaf əlaqələrini artırmaq, 1990 – 
ildə bu vahid valyuta sistemi xeyli genişlənir. 
ngiltərə,  spaniya və Portuqaliya bura daxil olur. 
1991-ildə  Maastrix  şəhərində  (Niderlandiyada)  vahid  Avropa  məkanı  yaratmaq 
haqqında müqavilə imzalayırlar. 
Avropa  Birliyinin  planına  əsasən  valyuta  ittifaqı  yaradılması  planı  3  mərhələyə 
ayrılır. 
• 
I. Mərhələ -1998 ildən başlayır və ilin sonunadək Mərkəzi Avropa bankı yaratmaq 
nəzərdə tutulubdur. 

---

• 
II.  Mərhələ  1999-2000  illər.  Mərkəzi  Avropa  bankı  valyuta  dəyişilmələri 
ə
məliyyatlarında  vahid  valyutadan  istifadə  ediləcək  .  2002-2003  Milli  ölkələrin  və 
qiymətli  kağızların  yeni  Avropa  pul  vahidi  adlanan  YEVRO-ya  dəyişdirilməsi  həyata 
keçiriləcəkdir. 
• 
III.  Mərhələdə  isə  Avropa  valyuta  -iqtisadi  ittifaqı  məkanında  olan  bütün  bank 
hesabları Avropa valyutasına çevriləcəkdir. 
2. Beynəlxalq iqtisadi və valyuta münasibətlərinin sabitliyinə kömək etmək məqsədi 
daşıyır. Avropa valyuta sisteminin işləmə fəaliyyəti və inkişafı Delor planı adlanan planda 
şə
rh  edilmişdir.  1989-cu  ildə  Avropa  birliyinin  görkəmli  xadimi  (komisiyyanın  sədri)  J. 
Delor Avropa valyuta birliyinin 3 pilləli planını tərtib etmişdir: 
1) Avropa  birliyi  ölkələrinin  qarşılıqlı  əlaqələndirilmiş  iqtisadi  və  valyuta  siyasəti; 
2) Bu 
ölkələrin 
mərkəzi 
bankının 
təzis 
edilməsi; 
3) Milli valyutaları, həmin ölkələrin vahid valyutası ilə əvəz edilməsi. 
Beləliklə,  YEVRO  -nun  yaranması  və  həyata  keçirilməsi  ilə  bütün  Avropa 
dövlətlərinin  pul  vahidləri  arasında  möhkəm  bərabərlik  yaradacaqdır.  Bu  isə  öz 
növbəsində  ona  səbəb  olacaqdır  ki,  birja  alverçiləri  bir  Avropa  valyutasını  digərinə 
nisbətən  qiymətdən  düşməsinə  təsir  edə  bilməsinlər.  YEVRO  -nun  mövcudluğu  ilə  bu 
ittifaq daxilində valyuta əməliyyatları asanlaşacaqdır. 
 
3. Beynəlxalq valyuta və maliyyə kredit bazarı. 
Beynəlxalq  valyuta  və  maliyyə  kredit  bazarı  dünya  təsərüfatının  və  B M  -in  tərkib 
hissəsidir. 
Beynəlxalq 
iqtisadi 
ə
laqələrin 
genişlənməsi 
təsərüfat 
həyatını 
beynəlmiləlləşməsi  bir  ölkənin  milli  valyutasının  başqa  ölkənin  valyutasına  dəyişmək 
zərurəti  yaradır.  Bu  zərurətin  reallaşması  isə  xüsusi  valyuta  bazarı  vasitəsi  ilə  həyata 
keçirilir.  Bu  bazar  müxtəlif  ölkələrin  valyutaları,  çekləri,  vakkselləri,  akreditləri  ilə 
ə
məliyyat  apardığı  üçün  Beynəlxalq  valyuta  bazarı  adlanır.  Beynəlxalq  hesablaşma  – 
Beynəlxalq valyuta maliyyə sisteminin əsas əlamətlərindən biridir. Bu sahədə olan bütün 
göstəricilər Beynəlxalq balanslarda öz əksini tapır. Bu balanslara aşağıdakıları aid etmək 
olar:  ticarət  balansı;  xidməti  balansı;  kapitalın  və  kreditin  hərəkəti  balansı  (KKHB), 
beynəlxalq  borc;  tələbnamə  balansı;  müəyyən  dövr  üçün  hesablaşma  balansı;  tədiyyə 
balansı. 
Ticarət balansı – müəyyən vaxt ərzində əmtəə ixracı ilə idxalı arasındakı nisbəti əks 
endirim. Xidmət balansı, qarşılıqlı xidmətlərin dəyərinin nisbətini göstərir. 
Müasir valyuta bazarı üçün aşağıdakı cəhətlər xarakterikdir: 
1) Valyuta 
bazarın 
beynəlxalq 
xarakterinin 
artması; 
2) Valyuta  əməliyyatlarında  qlobal  miqyasların  əksinə  olaraq  aşağı  özəklərə  müəyyən 
hüquq  verilməsi.  Elektron  hesablaşmaları  vasitəsi  ilə  banklar  tərəfindən  əməliyyatlar 
aparılması; 
3) Valyuta 
ə
məliyyatlarının 
vahid 
şə
klə 
-ümumi 
hala 
salınması; 
4) Alverçi 
ə
məliyyatlarının 
artması; 
5) Valyuta kursunun qeyri sabitliyi. 
Aydındırki,  beynəlxalq  hesablaşmaların  sabitliyində  Beynəlxalq  maliyyə  –  kredit 
institutlarının  böyük  rolu  vardır.  Ən  böyük  ixtisaslaşmanın  beynəlxalq  maliyyə  kredit-
institutları  1944-  cü  ildə  yaradılmış  beynəlxalq  valyuta  -fondu  (B.V.F)  və  1945-  cü  ildə 

---