427
-təhsilalanlarda fəal vətəndaş mövqeyi formalaşdırmaq, onları vətənpərvərlik və
azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə etmək, müstəqil həyata və əmək fəaliyyətinə hazırlamaq;
-şəxsi nümunəsi ilə təhsilalanlarda Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinə,
Konstitusiyasına və qanunlarına, dövlət rəmzlərinə, Azərbaycan xalqının tarixinə,
mədəniyyətinə, dilinə, adət və ənənələrinə, milli və ümumbəşəri dəyərlərə, cəmiyyətə, ətraf
mühitə
hörmət
və
qayğı
hissləri
aşılamaq;
-pedaqoji etika və əxlaq normalarına riayət etmək, müəllim nüfuzunu yüksək tutmaq,
ziyalılıq
nümunəsi
göstərmək;
-təhsilalanların
şə
rəf
və
ləyaqətinə
hörmət
etmək;
-uşaq və gəncləri fiziki və psixi zorakılığın bütün formalarından qorumaq, onları zərərli
vərdişlərdən
çəkindirmək;
-ixtisas və elmi-pedaqoji səviyyəsini yüksəltmək, elmi araşdırmalar aparmaq, əlavə
məşğələlər,
sinifdənkənar
və
məktəbdənkənar
tədbirlər
keçirmək;
-qanunvericiliklə
müəyyən
edilmiş
qaydada
attestasiyadan
keçmək;
-qanunvericilikdə
nəzərdə
tutulmuş
digər
vəzifələri
yerinə
yetirmək.
Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin hüquq və vəzifələri
Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin təhsil sahəsində hüquqları
aşağıdakılardır:
-yetkinlik yaşına çatmayan övladları (qəyyumluğunda və ya himayəsində olan şəxslər)
üçün
təlim-tərbiyə
müəssisəsini
seçmək;
-təhsil prosesinin təşkili, tədrisin keyfiyyəti, övladlarının (qəyyumluğunda və ya
himayəsində olan şəxslərin) dərsə davamiyyəti, təhsilə marağı və davranışı haqqında
məlumat
almaq;
-təhsilalanların hüquqlarını müdafiə etmək, təhsil müəssisəsinin idarə olunmasında
iştirak
etmək;
-təhsil müəssisəsi ilə əməkdaşlıq etmək, tədris prosesinin təkmilləşdirilməsi və maddi-
texniki bazasının yaxşılaşdırılması üçün təkliflər irəli sürmək və könüllü yardımlar etmək;
-qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər hüquqları həyata keçirmək.
Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin təhsil sahəsində vəzifələri
aşağıdakılardır:
-övladlarının (qəyyumluğunda və ya himayəsində olan şəxslərin) erkən yaşlarından
fiziki, əxlaqi və intellektual inkişafına şərait yaratmaq, onların icbari ümumi orta təhsil
almasının təmin olunması və mənəvi yetkinliyi üçün məsuliyyət daşımaq;
-övladlarını (qəyyumluğunda və ya himayəsində olan şəxsləri) humanistlik,
vətənpərvərlik, azərbaycançılıq, əməksevərlik, öz dilinə, ədəbiyyatına və tarixinə, milli-
mənəvi
və
ümumbəşəri
dəyərlərə
hörmət
ruhunda
tərbiyə
etmək;
-qanunvericilikdə
nəzərdə
tutulmuş
digər
vəzifələri
yerinə
yetirmək.
Təhsilalanların
sosial
müdafiə
si
Dövlət ümumi təhsil müəssisələrində təhsilalanlar dərsliklərlə müəyyən edilmiş
qaydada
dövlət
hesabına
təmin
olunurlar.
Dövlət ilk peşə-ixtisas, orta ixtisas və ali təhsil müəssisələrində təhsilalanların
428
fəaliyyətini stimullaşdırmaq məqsədi ilə onlara qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
təqaüdlər,
o
cümlədən
adlı
təqaüdlər
verilir
və
yardımlar
göstərilir.
Təhsilalanlar üçün qanunvericiliyə uyğun olaraq digər sosial müdafiə tədbirləri də
tətbiq
edilə
bilər.
Özəl təhsil müəssisələrində təhsilalanların sosial müdafiəsi müəssisənin nizamnaməsi
ilə
tənzimlənir.
Təhsilverənlərin
sosial
müdafiə
si
Dövlət təhsilverənlərin sosial müdafiəsinə təminat verir. Təhsil işçilərinin əmək haqqı
və vəzifə (tarif) maaşları işçilərin funksional öhdəlikləri, peşə xüsusiyyətləri, ixtisas dərəcəsi
və
iş
stajı
nəzərə
alınaraq
təyin
edilir.
Dövlət və bələdiyyə təhsil müəssisəsi öz sərəncamında olan büdcədənkənar vəsaitlər
hesabına işçilərin əmək haqqına əlavələr və digər stimullaşdırıcı ödənişlər təyin edə bilər.
Dövlət və bələdiyyə təhsil müəssisələrində işləyən elmi-pedaqoji kadrların vəzifə
maaşlarına elmi dərəcələrə və elmi adlara görə əlavələrin həcmi müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Sağlamlıq imkanları məhdud, valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən
məhrum, ciddi tərbiyə şəraitinə ehtiyacı olan uşaqlar üçün xüsusi təhsil müəssisələrinin,
istedadlı uşaqlar üçün təhsil müəssisələrinin, eləcə də yüksək dağlıq və sərhədyanı
ə
razilərdə, ucqar yaşayış məntəqələrində çalışan təhsil işçilərinin əmək haqlarına və vəzifə
maaşlarına
qanunvericiliklə
müəyyən
edilmiş
qaydada
ə
lavələr
olunur.
Pedaqoji profilli ixtisaslar üzrə ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrini bitirmiş və
ümumi təhsil müəssisələrində işə başlamış gənc mütəxəssislər üçün əlavə güzəştlər və
stimullaşdırıcı tədbirlər müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Təhsilverənlərə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada təhsil və yaradıcılıq
məzuniyyətləri
verilir.
Təhsil
sistemində
mülkiyyə
t
münasibə
tlə
ri
Təhsil müəssisəsinin əmlakı dövlət, bələdiyyə, təsisçilər, hüquqi və fiziki şəxslər
tərəfindən onun mülkiyyətinə və ya istifadəsinə verilən, eləcə də qanunvericiliklə qadağan
olunmayan fəaliyyəti nəticəsində əldə etdiyi əmlakdan, o cümlədən ona məxsus əqli
mülkiyyət
məhsullarından
ibarətdir.
Təhsil müəssisəsi təsisçi tərəfindən torpaq sahəsi, bina və qurğular, avadanlıq, təhsil,
istehsal, sosial, mədəni, tibb, iaşə və idman obyektləri, maddi-texniki baza və digər əmlakla
təmin
edilir.
Təhsil müəssisəsi mülkiyyətində və istifadəsində olan əmlakın saxlanılması, qorunması
və ondan səmərəli istifadə edilməsi üçün məsuliyyət daşıyır. Təhsil müəssisəsinin əmlakının
idarə olunması ilə bağlı fəaliyyətinə nəzarəti təsisçi və ya onun səlahiyyət verdiyi şəxs
həyata
keçirir.
Dövlət təhsil müəssisəsinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi və
genişləndirilməsi dövlət büdcəsinin vəsaitləri və büdcədənkənar vəsaitlər hesabına həyata
keçirilir.
Təhsil müəssisəsi göstərdiyi xidmətlər (tədris, elmi tədqiqat, məsləhət-konsaltinq,