Microsoft Word iskenderli lala doc
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
16
paylanmışdır. Təşkilat 100-dən çox inkişaf etməkdə olan ölkədə çalışmaqla ən kasıb ə hali və ən kasıb ölkələrə yardım etmək kimi sadə və əhəmiyyətli hədəflər uğrunda iş görür. Lakin Dünya Bankı həmçinin , öz müştərilərinə aşağıdakı tədbirləri görməyi məsləhət görür: - Insan resurslarının inkişafına investisiya qoymaq, xüsusilə, səhiyyə və təhsil sistemlərinin təkmilləşdirilməsi yolu ilə; - Sosial inkişaf üzərində cəhdlərin artırılması, əhalinin geniş təbəqələrinin inkişaf probleminin həll edilməsinə cəlb edilməsi, idarəetmə metodlarının mükəmməlləşdirilməsi və yoxsulluğun səviyyəsinin aşağı düşməsinin əsas faktoru kimi institusional potensialın artırılması; - Hökumətlərin keyfiyyətli xidmət göstərməsinə dəstək, onların fəaliyyətinin səmərəliliyinin və şəffaflığının təmin edilməsi; - Ətraf mühitin qorunması; - Fərdi sahibkarlığın inkişafının dəstəklənməsi və stimullaşdırılması; - nvestisiya və uzunmüddətli planlaşdırma üçün şərait yaradan makroiqtisadi stabilliyin inkişafına yönəldilmiş islahatların dəstəklənməsi. Dünya Bankı kreditlər verməklə, iqtisadi siyasət məsələləri üzrə məşvərətlər aparmaqla, texniki yardım göstərməklə müxtəlif ölkələrdə genişmiqyaslı proqramların həyata keçirilməsinə yardım göstərir. Əsas məqsədi isə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə yoxsulluğun azaldılması və əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsidir. Yoxsulluqla qlobal mübarizənin əsas dünyada bütün insanlara öz həyatını və öz övladlarının həyatlarını yaxşılaşdırmaq üçün şans verilməsidir. Dünya Bankının bu sahədə əldə etdiyi bir sıra nailiyyətlərə nəzər yetirək: ə halinin orta yaş müddəti 55-dən 65-ə qalxmışdır; yaşlı əhali arasında savadlıların sayı iki dəfə artmışdır; məktəblərdə oxuyan şagirdlərin sayı 411 milyondan 681 milyona çatmışdır; uşaq ölümü 50 % azalmışdır. Bankın 144 ölkə tərəfindən təsdiq olunmuş ana sövdələşməsinin birinci maddəsinə görə DB-nin məqsədləri aşağıdakı kimi sıralana bilər: 1
1 M.Məmmədov, E. badov “Beynəlxalq qtisadi Təşkilatlar” , Bakı 2008, səh. 27
17
• Üzv ölkələrin iqtisadi islahatlarına yardım etmək. • Üzv ölkələrə xarici özəl mənbələrdən gələcək sərmayə investisiyalarını təsbit etmək və özəl sərmayənin yetərsizliyi vəziyyətində bunları tamamlamaq. • Üzv ölkələr üçün gəlirli investisiyaları təsbit edərək uzun dönəmdə beynəlxalq dəyişmələrdə tarazlığı saxlamaq. • Üzv ölkələr üçün borcvermə mexanizmini uyğun hala gətirmək. • Yerli şirkətlərin maliyyə mənbələrinə olan ehtiyacları mövzusunda yardımçı olmaq. Bank heç bir xarici maliyyələşdirmə mənbələrindən istifadə etmədən bütün fəaliyyət xərclərini özü ödəyir. DB və BMK EOÖ və özəl sektora kreditlər ayırır və verdiyi kreditləri maliyyələşdirmək üçün istiqrazlar çap edir. BY B və BMK-nın istiqrazları Şimali Amerika, Avropa və Asiyada müxtəlif investorlar tərəfindən ə ldə olunur. BY B (beynəlxalq kapital bazarlarında DB kimi tanınır) özünün demək olar ki, bütün vəsaitlərini beynəlxalq kapital bazarlarında istiqrazların buraxılmasından toplayır. Ən yüksək “AAA” kredit reytinqinə malik olmaqla DB öz müştərilərinə daha aşağı faiz norması təyin etmək imkanına malik olur. Dünya Bankı vasitəsilə verilən kreditlər iki əsas növdə təqdim olunur: investisiya kreditləri və inkişaf məqsədilə verilən kreditlər. nvestisiya kreditləri uzun müddətə verilir (5-10 il). nvestisiya kreditlərindən ən müxtəlif sektorlarda sosial- iqtisadi inkişaf layihələri çərçivəsində əmtəə, iş və xidmətlərin maliyyələşdirilməsi məqsədilə istifadə olunur. Son 2 onillik ərzində investisiya kreditləri DB tərəfindən ayrılan kreditlərin 75-80%-ni təşkil etmişdir. Hal-hazırda investisiya kreditlərinin 7 növünü fərqləndirirlər: Adaptasiya proqram kreditləri - uzunmüddətli inkişaf proqramlarının reallaşdırılmasına kömək məqsədilə təqdim olunur. Fövqəladə bərpa kreditləri - adətən ölkə iqtisadiyyatına ağır zərbə vurmuş müharibə, təbii fəlakət kimi fövqəladə hadisələrdən sonra istehsalı bərpa etmək məqsədilə verilir.
18
Maliyyə vasitəçilərinə verilən kreditlər - yerli maliyyə institutlarına investisiya tələblərini ödəmək məqsədilə uzun müddətə verilən kreditlərdir. Bu kreditlər maliyyə sektorunda islahatlar, maliyyə sisteminin rəqabət qabiliyyətliyinin artırılması məqsədilə verilir. Eksperimental və innovasiya kreditləri - bu kiçik investisiya layihələrinin maliyyələşdirilməsi məqsədilə verilir və həcmi adətən 5 mln ABŞ dolları, layihənin müddəti isə 2-3 il olur. Konkret investisiya layihələrinə verilən kreditlər - iqtisadi, sosial və institutsional infrastrukturun yaradılması, bərpası məqsədilə həyata keçirilən layihələrə dəstək məqsədilə verilir. Sahəvi əhəmiyyəti olan investisiya kreditləri - konkret sektorlarda dövlət proqramlarına təqdim olunur. Texniki yardım kreditləri - üzv ölkələrə institutsional potensialın artırılması məqsədilə təqdim olunur. nkişaf məqsədilə verilən kreditlər institusional və siyasi islahatların dəstəklənməsi məqsədilə tezləşdirilmiş maliyyə resurslarının ayrılması yolu ilə təqdim olunur. Adətən 1-3 il müddətinə verilir. Son 2 onillik ərzində bu kreditlər Bank Dünya tərəfindən ayrılan bütün kreditlərin 20-25%-ni təşkil etmişdir. Dünya Bankı 3 növdə kredit verir: layihə kreditləri, proqram kreditləri, ölkə daxili pul kreditləridir.Bankın kredit siyasəti layihə krediti üzərində qurulmuşdur. Digər kreditlər bir o qədər də yaxşı inkişaf etməmişdir. Kreditin qiymətləndirilməsində, istifadə ediləcək fondların borclu olan ölkənin istehsal həcmi və iqtisadi baxımdan səmərəliliyi nəzərə alınır. nkişaf etməkdə olan ölkələrdə layihə kreditləri qədər proqram kreditlərinə yəni, inkişafa ümumi olaraq lazım olan xammal, yerli istehsalın inkişafı üçün müəyyən miqdarda pula ehtiyac var idi. Halbuki, Dünya Bankı 1987 - ci ilə kimi ancaq layihə krediti verirdi. O vaxtdan etibarən layihə kreditləri ilə birgə ölkələrin aldığı kreditlərin geri qaytarılmasına köməklik göstərən proqram kreditləri də verilirdi.
Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|