Microsoft Word iskenderli lala doc
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
19
nkişaf etməkdə olan ölkələrdə ayrı bir xüsusiyyətə malik bəzi layihələr də mövcuddur ki, bunların milli valyuta dəyərindən xərclərlə nisbətdə idxalat ehtiyacları olduqca azdır. Bəlli şərtlər çərçivəsində Dünya Bankından kredit ala bilmək üçün ilk növbədə tələblərə uyğun bir layihə hazırlanmalıdır. Amma Dünya Bankının mütəxəssisləri birbaşa layihənin hazırlanmasında iştirak edə bilərlər. Dünya Bankı maliyyə yardımı etməklə bərabər texniki köməkliklər də göstərir. Layihələrin hazırlanmasında Dünya Bankı tərəfindən müəyyən edilmiş və icra edilməsi vacib olan bəzi standartlar vardır. Layihə krediti verilərkən Dünya Bankının mütəxəssisləri verilən layihələri iqtisadi, maliyyə və texniki cəhətdən incələyirlər. Bu layihələr təkcə bir tərəfli incələnmir. ncələnərkən həmin ölkənin həyata keçirdiyi iqtisadi və maliyyə siyasətləridə diqqətə alınır. Kredit almaq üçün əsas amil, üzv olan ölkənin krediti qaytara bilmə gücünə malik olmasıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, Dünya Bankının hər hansı bir ölkə haqqında etdiyi incələmə təkcə öz verəcəyi kreditlər baxımından yox , həm də sənayeləşmiş ölkələr , özəl banklar , rayonlarda fəaliyyət göstərən banklar və ölkənin maliyyə strukturları baxımından da vacib rol oynayır. Ötən illərdə Dünya Bankı kredit verərkən qoyduğu yüksək faiz və verilən kreditin azlığı inkişaf etməkdə olan ölkələr tərəfindən narazılığa səbəb olmuşdur. Bu narazılığı ortadan qaldırmaq üçün Dünya Bankı öz siyasətində bəzi dəyişikliklər etmişdir. Bu dəyişikliklər aşağıdakılardır: - Dünya Bankı dövlət qurumlarına və sahibkarlara kreditlər verir, amma özəl sektora kredit verərkən aid olduğu dövlətin, Mərkəzi Bankın ya da başqa səlahiyyətli orqanın zaminliyini tələb edir. 1970-ci ildən sonra Dünya Bankının kredit siyasətində mühim inkişaflar oldu. Bunlardan biri yuxarıda qeyd olunduğu kimi proqram kreditlərinin verilməyə başlanmasıdır. - 1982-ci ildə Dünya Bankı “struktur krediti” proqramını həyata keçirdməyə başladı. Bu məqsədlə orta və uzun illər ərzində iqtisadi inkişaf və xarici investorlarla
20
ayaqlaşma siyasətini izləyir. Bu sahədə kənd təsərrüfatı, enerji, sənaye kimi sektorlar və sub-sektorlar investisiyalarla təmin olunur. 1947-ci ildən etibarən Dünya Bankı hər il gəlir əldə etməkdədir. 2010-cü ildə Dünya Bankının gəliri 3.1 mlrd ABŞ dolları olmuşdur. Əslində Dünya Bankının gəlir ə ldə edən bir təşkilat kimi fəaliyyət göstərməsi düzgün deyil, amma bu gəlirlər Dünya Bankının daha da əlverişli şərtlərlə kredit verməsinə yol açır. Dünya Bankının yuxarıda göstərildiyi kimi edilən maliyyə və texniki köməkliklərlə yanaşı , üzv ölkələrin iqtisadi vəziyyətlərini incələyir və bu istiqamətdə lazımi tədbirləri görür . Dünya Bankının krеdit siyasətindəki əsas yеri uzun müddətli krеditlər tutur ki, bu krеditlər 20-25 illik müddətə vеrilir. Оrta müddətli krеditlər bankın krеditləri arasında çоx az paya malikdir. Çünki krеditlərin çоxu investisiya qоyuluşu üçün istifadə еdilir. Dünya Bankı idarəetmə şurasının rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərir. darəedici ş ura Bankın siyasətini müəyyən edən və qərar qəbul edən ali orqandır. Hər bir üzv ölkə idarəedici şurada təmsil olunur və hər bir üzv dövlət adətən nazir səviyyəsində hökumət rəsmisindən ibarət olan başçı təyin edir. Üzv olan ölkələrin icraçı direktorları idarəetmədə öz payları olan aksionerlərdir. Hansı ki, son qərar qəbul olunanda onların fikri nəzərə alınır. Hər üzv olan ölkə idarəçi və alternativ idarəçi təyin edir ki , onlar da Baş darə Heyyətinin qərarlarını yerinə yetirir. darəçilər hökumətin nümayəndələri ilə Dünya Bankının hər ilin payızında Vaşinqtonda keçirilən iclasında görüşürlər. Onlar Dünya Bankının əsas fəaliyyət prinsipləri haqqında qərarlar qəbul edir və ya üzvlükdən azad edir, ilkin kapital haqqqında dəyişikliklər barədə qərar qəbul edirlər və Dünya Bankının gəlirlərinin bölünməsini, büdcəni və maliyyə hesabatlarını təsdiqləyirlər. Göründüyü kimi hökumət nümayəndələrinin görüşü ildə bir dəfə keçirilir. Əsas işi isə Direktorlar Şurası görür. Dünya Bankının ştabında hər üzv ölkənin öz ştab kvartirası var. Onlar daimi Vaşinqtonda fəaliyyət göstərirlər. Beş iri aksionerin – ABŞ, Fransa, Almaniya, Yaponiya və ngiltərənin ayrılıqda öz icraçı direktorları var. Qalan üzvlər isə 19 icraçı direktor təyin edirlər. Çin və ona
21
birləşən ölkələr bir; Rusiya və ona birləşən ölkələr bir; Səudiyyə Ərəbistanı və ona birləşən ölkələr bir və beləliklə başqaları çoxsaylı şəkildə bir icraçı direktor təyin edirlər. Beləliklə, 24 icraçı direktoru həftədə iki dəfə yığışıb Dünya Bankının fəaliyyətinin bütün sahələrini müzakirə edir , məsələləri həll edirlər. Ənənəyə görə Dünya Bankının prezidentliyinə 5 il müddətinə ən iri aksioner ölkənin–ABŞ-ın vətəndaşı seçilir. O, Direktorlar Şurasına rəhbərlik edir və Dünya Bankının ümumi fəaliyyətinə cavabdehdir. Dünya Bankı inkişaf məqsədilə yardım göstərən dünyada ən iri maliyyə mənbələrindən biri sayılır. Onun əsas məqsədi, əhalinin ən yoxsul təbəqələrinə və eləcə də ən yoxsul ölkələrə yardım göstərməkdən ibarətdir. Dünya Bank Qrupuna - Beynəlxalq Yenidənqurma və nkişaf Bankı, Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası, Beynəlxalq nkişaf Assosiasiyası, nvestisiyaların Təminatları üzrə Çoxtərəfli Agentlik və Beynəlxalq nvestisiya Konfliktərinin Aradan Qaldırılması Mərkəzi daxildir. Dünya Bank Qrupuna daxil olan bu institutların ümumi məqsədi maliyyə və məşvərətçi (konsultativ) yardım, kadrların hazırlığı üçün yardım göstərilməsi vasitəsilə daha az inkişaf edən dövlətlərin iqtisadi və sosial inkişafına yardım göstərməkdir. Dünya Bankının qarşısına qoyduğu məqsəd yoxsulluğu aradan qaldırmaq və həyat səviyyəsini artırmaqla dayanıqlı inkişafa yardım göstərməkdir. Beynəlxalq Yenidənqurma və nkişaf Bankı - beynəlxalq investisiya təsisatı, ə n iri beynəlxalq maliyyə təşkilatlarından biridir. BMT-nin beynəlxalq valyuta- maliyyə konfransının (Bretton-Vuds, 1944) qərarına əsasən Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) ilə eyni vaxtda təsis edilmişdir. Çox vaxt Dünya bankı adlanan BY B hüquqi baxımdan BMT-nin ixtisaslaşdırılmış maliyyə təsisatıdır. Mənzil qərərgahı Vaşinqtonda (ABŞ) yerləşir. 1946-cı ildən fəaliyyət göstərir. BY B-in üzvləri yalnız BVF-ə daxil olmuş ölkələr ola bilər. BY B-in rəsmi məqsədləri bankın üzvləri olan ölkələrə uzunmüddətli kreditlər və zəmanətlər verilməsi yolu ilə həmin ölkələrin iqtisadiyyatının yenidən qurulmasına və inkişafına yardım və kömək etməkdir. BY B həm hökumətlərə, həm də borcalan ölkələrin hökumətlərinin zəmanəti ilə borclar Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|