Microsoft Word iskenderli lala doc
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
24
gəlirli, eləcə də aşağı ödəmə qabiliyyətli ölkələrdə kreditlər, təminatlar və analitik və konsultasiya xidmətləri göstərmək hesabına davamlı inkişafa nail olmaq yolu ilə yoxsulluğun azaldılmasıdır. Uzun illər boyu əldə edilmiş gəlir hesabına BY B inkişaf sahəsindəki fəaliyyətini maliyyələşdirir, eləcə də ona kapital bazarında ucuz vəsaitlər cəlb etməyə bu vəsaitləri daha əlverişli şərtlərlə borcalanlara təqdim etməyə imkan verən maliyyə sabitliyini təmin edir. 1995-ci il Nizamnamə dəyişikliklərindən sonra, BY B – in işinin 4 başlıca istiqaməti müəyyənləşdirildi: - nkişaf etməkdə olan ölkələrin tələbatlarını ödəmək məqsədilə,ehtiyatların cəlb edilməsi üçün yeni sazişin imzalanmasına çalışmaq; - Göstərilən siyasəti dəyişməz şəkildə davam etdirmək üçün, bankın inkişafına vahid yanaşma; - Dünya Bankı tərəfdaşlarının dairəsini qlobal və regional səviyyələrdə genişləndirmək və möhkəmləndirmək; - Bankın fəaliyyəti təkmilləşdirmək; BY B-in maliyyə vasitələri üzvlük haqqları, investisiyalar və dünya kapital bazarı (fond əməliyyatlarının 90%) hesabına yaradılır. Yarandığı dövrdən indiyədək BY B –in Afrika, Asiya, Avropa və Latın Amerikasında regional missiyaları fəaliyyət göstərir. Bankın 70 regional və ölkə büroları və nümayəndəlikləri mövcuddur. Hər bir ölkənin payı, həmin ölkənin iqtisadiyyatının, dünya iqtisadiyyatına nisbəti ilə müəyyənləşir. Sənayecə nkişaf Etmiş ölkələrin payına (Böyük Yeddilik –Group 7) 45% düşür. Bu onların beynəlxalq iqtisadi əlaqələrdə tutduğu əhəmiyyətli yerlə izah olunur. Amerika Birləşmiş Ştatlarının payı 17 % təşkil edir. BY B – in Ali orqanı crayə Şurasıdır, craedici orqan isə Direktorlar şurasıdır (Board of Executive directors). carəyə Şurasına, üzv dövlətlərin Maliyyə Nazirlikləri və ya Mərkəzi Bankların rəhbərləri daxildirlər. Rəhbərlər ildə bir dəfə görüşürlər. Direktorlar Şurası, Bankın siyasəti haqqında qərar qəbul edir və maliyyə vəsaitlərinin ayrılmasını təsdiqləyir. Əsas operativ şöbə 1974- cü ildə təsis olunmuş
25
nkişaf Komitəsidir. Bankın struktur elementlərindən biri də, fəaliyyətin qiymətləndirilməsi üzrə Departamentdir (Operations Evaluation department). Onun ə sas vəzifəsi bank tərəfindən maliyyələşdirilən layihələrin monitorinqi və nəticələr haqqında Direktorlar Şurasına hesabat verməkdir. BY B - in fəaliyyətinin əsas istiqamətləri aşağıdakılardır: ortamüddətli və uzunmüddətli kreditlər vasitəsilə layihələrin maliyyələşdirilməsi; nvestisiya layihələrinin hazırlanması, texniki və maliyyə -iqtisadi cəhətdən əsaslandırılması; nkişaf edən post-sosialist ölkələrində struktur yenidənqurma proqramlarının maliyyələşdirilməsi. Əksər humanitar və texniki yardımdan savayı Bank qrantlar ayırmır. Bank tərəfindən ayrılan bütün maliyyə vəsaitləri geri qayıtmaq xarakteri daşıyır.( yəni gələcəkdə geri qaytarılmalıdır ) nkişaf etməkdə olan ölkələr Bankdan ona görə vəsait götürürlər ki , bu onların inkişafı üçün vacibdir. Bankın əsas əməkdaşları, üzv dövlətlər hesab edilir. Bankın Nizamnaməsinə uyğun olaraq maliyyə vəsaiti yalnız üzv dövlətlərə verilir. Məhz hökumətlər Bankın əsas məlumatlarını əldə edir və bütün layihələr milli qanunvericiliyə uyğun olaraq dövlətin yurisdiksiyası altında həyata keçirilir. Bank, dövlət orqanları ilə qeyri-hökumət təşkilatlarının (QHT) əlaqələrini dəstəkləyir. Bankın əsas prioritetlərindən biri, özəl sektorun stimullaşdırılmasıdır. BY B-in Nizamnaməsi özəl sektora birbaşa vəsait ayrılmasına imkan vermir, bu işlə Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası məşğul olur. Beynəlxalq nkişaf Assosiasiyası - beynəlxalq maliyyə-kredit təşkilatı, BMT- nin ixtisaslaşmış müəssisəsi, Beynəlxalq Yenidənqurma və nkişaf Bankının (BY B) filialıdır. 1960-cı ildə yaradılmışdır , hazırda 162 üzvü var. Bu təşkilata üzv olmaq üçün ölkə ilk növbədə BY B-ə üzv olmalıdır. B A-nın rəsmi məqsədi onun üzvü olan nkişaf Etməkdə Olan Ölkələrə BY B-in adi borcları ilə müqayisədə daha yüngül şə rtlər daxilində kreditlər verilməsi yolu ilə həmin ölkələrdə iqtisadi tərəqqiyə və həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinə kömək etməkdir. Kreditlər, bir qayda olaraq, ödənişə 10 ildən sonra başlamaq şərti ilə 50 il müddətinə verilir. Sonrakı 10 ildə hər il
26
kreditin 1%-i və qalan 30 ildə hər il kreditin 3%-i ödənilir. Kreditin müqabilində hər il borc məbləğinin 0,75%-i ödənilir. Hər nəfərə görə illik gəlirin məbləği müəyyən edilmiş həddən az olan ən yoxsul ölkələr faizsiz kreditlər alır. Kreditlər milli valyuta ilə verilir. Assosiasiyanın maliyələşdirdiyi hər bir layihə siyasi-iqtisadi ekspertizaya məruz qalır. Kredit almağın zəruri şərtləri bunlardır: borc alan ölkə üçün BY B kreditlərinin əlyetərli olmaması, kredit vermə layihələrinin olması, kreditor ölkələrlə, məsələn, onlardan alınmış borcların ödənilməməsi və ya mülkiyyətin qəsb edilməsindən dəymiş zərəri kompensasiya etməkdən imtina olunması ilə bağlı siyasi və iqtisadi münaqişələrin olmaması. B A-nın maliyyə mənbələri - BY B-in mənfəəti, iki qrupa bölünmüş üzv dövlətlərin qaytardığı kreditlər və onların üzvlük haqlarıdır. Birinci qrupa 24 nkişaf Etmiş Ölkə daxildir. Onlar abunə üzrə bütün məbləği dönərli valyutada ödəyir və assosiasiyanın fondunun artırılmasının çox hissəsini təmin edirlər. kinci qrupa daxil olan ölkələr (138 ölkə) abunə üzrə məbləğin 10%-i dönərli valyutada , qalan hissəsini isə milli valyutada ödəməlidirlər. 1
müdirləri və direktorları B A-da analoji vəzifələri tuturlar. B A-da «çəkili» səslər prinsipi qüvvədədir: üzv ölkə 500 səs və bundan əlavə abunə üzrə ödənilmiş hər 5000 dollara görə əlavə 1 səs alır. Assosiasiya kreditlər verilməsinin şərtlərini və maliyyə normativlərini nəşr edir. Beynəlxalq nkişaf Assosiasiyasının başlıca maliyyə mənbəyi üzvlük haqlarından gəlir. BY B və B A paralel işləyirlər. Onların işçi heyəti eynidir, eyni rəhbərləri var və eyni Prezidentə hesabat verirlər, eləcə də layihələrin qiymətləndirilməsində eyni standartlardan istifadə edirlər. Fərq yalnız kreditin şərtlərində və maliyyənin mənbələrində özünü biruzə verir. Beynəlxalq nkişaf Assosiasiyası yalnız yoxsul ölkələrə kreditlər verir (adambaşına gəliri 905 dollardan çox olmayan) , o ölkələr ki, BY B-dən kredit ala bilmirlər. Bu gün 80-a yaxın ölkə bu kateqoriyaya daxildir. Bu ölkələrdə 3,2
1 Dünya bankının internet saytı-www.worldbank.org/ida Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|