Microsoft Word isk?ND?Rnam?-iqbalnam?-nizami doc

                                                                                                                                      
209
Əflatun söylədi köçüb gedərkən: 
"Olacaq hamıya torpaq son məskən. 
Deyirlər: mən uzun ömür sürmüşəm. 
Rumda ən yaşlı bir dünya görmüşəm. 
Ölüm pərdəsinə mən yol tapanda 
Başqa pərdələrdən döndüm cahanda. 
Bir körpə uşağa bənzərəm mən də
Ki, qaçar beşiyə yuxu gələndə. 
Vücudu yatmağa sövq edər onu, 
Yuxu necə-gəlir, heç bilməz bunu. 
Su ilə torpaqdan, od ilə yeldən. 
Bu zidd ünsürlərdən əmələ gələn 
Dünyada düzlükdən olarmı nişan, 
Belə kəc bir yerdə qalarmı insan? 
Bünövrəsi əyri qoyulan evin 
Bir gün dörd divarı uçacaq, yəqin! 
Yaşım yüz on üçü keçmişsə əgər, 
Halım on yaşlı bir uşağa bənzər. 
Qocayam, ancaq ki, o gənc yaşımda 
Olan arzularım oynar başımda..." 
Bu xoş arzulardan bir az keçəntək 
Onun da fərşini yığdırdı fələk... 
VALİSİN RUZGARININ SONU 
Müğənni, bir nəğmə de, qəşəng olsun, 
Mənim fəryadımla həmahəng olsun! 
Bəlkə də ruhlanıb sənin nəğməndən 
Yeddi çay üstündən keçə bilim mən... 
Valisin gözünü yuxu tutanda 
Ömrünün gəmisi qaldı tufanda. 
Dostları eşidib gəldi haraya, 
Fələktək aldılar onu araya. 
Xəstəlik getdikcə elədi şiddət, 

---

                                                                                                                                      
210
Zəiflik qoymadı bədəndə taqət. 
Bəxtini göylərdə yoxlayan zaman 
Gördü bəxt ulduzu uzaqdır ondan. 
Ulduz ədalətdən çıxmışdı kənar. 
Ona zülm etməyə vermişdi qərar. 
Ordakı dostlara eyləyib xitab, 
O da öz ömründən verdi haqq-hesab: 
"Xatircəm olmayın, - deyirəm ki, mən - 
Qara zınqırovlu yeddi hindlidən
253
. 
Bizə xoş bəxt verən bu ulduzlardır, 
Ancaq pislikdə də əlləri vardır. 
Nəhs dövrə başlasa ulduzlar əgər,  
Bu dövrə zalimlik dövrü gətirər. 
Zülmün zəmanəsi olmamış tamam 
Dünyada yetişməz adil bir adam. 
Qayıtsa yenidən o yeddi ülkər. 
Şad olar o zaman yenə xoşbəxtlər. 
Dönüş nöqtəsinə gedib çatmadan 
Yazdı yazımızı amansız zaman..." 
Allahın adıyla bitirdi sözü, 
Yumuldu dodağı, yumuldu gözü... 
BƏLİNASIN RUZGARININ SONU 
Müğənni, bu köhnə pərdədə yekə
Hüzünlü, qəmli bir hava çal mənə! 
Qəlbim də səs versin o nalələrə, 
Şəbnəmtək göz yaşım çilənsin yerə! 
Dövrü Bəlinasın axıra yetdi, 
O da ariflərə belə ərz etdi: 
"Vaxt çatıb, köçümü mən çatım gərək. 
Başqa bir aləmi arzular ürək. 
Bu palçıq daxmada yaşardım əvvəl, 
Mən getdim, yerimdə qaldı bir heykəl. 
Yeddi heykəlinə bu fələyin mən 

---

                                                                                                                                      
211
Əsla baş əymərəm səmimi qəlbdən! 
Mən göydən də uca bir hökmüdaram, 
Istəsəm hər evə girib-çıxaram. 
Budaqda gül olub açaram bəzən, 
Istəsəm tovuztək uçaram bəzən. 
Pəritək kimsəyə olmadan əyan, 
Istəsəm uçaram hər yerə nihan. 
Mənim uçuşlarım sığmaz zamana, 
Öpərəm mən onu getsəm hər yana. 
Istəsəm göyləri ayaqlaram mən, 
Daşın içini də eylərəm məskən. 
Səhralar, dənizlər qarşımı almaz, 
Çöldə Xızr olaram, dənizdə İlyas. 
Gəlib mənzilimə əgər baxsanız, 
Hər şey yerindədir, mən yoxam yalnız. 
Uçaram göylərə - o son məskənə, 
Yerdə nə qalarsa dəxli yox mənə!..." 
Bunları astaca tərənnüm etdi, 
O da gedənlərin ardınca getdi. 
Son qoydu dünyanın əzablarına, 
Dostlarla bir ölmək xoşdur insana... 
FƏRFURIYUSUN RUZGARININ 
SONU 
Müğənni, çal, sənə heyran olum mən, 
Ayrılım bu vaxtsız mürgüləməkdən! 
Bəlkə nəğmələrin ola mənə yar, 
Nə yatam, nə görəm qorxunc röyalar! 
Fərfuriyus köçmək əmrini aldı, 
Dəvəni yükləyib, təblini çaldı. 
Dedi dostlarına: "Bu bəzəkli bağ
Reyhan ətirlidir, gözəldir, ancaq 
Fanidir, o bir gün gedəcək bada. 
Cəhənnəm olsa da, behişt olsa da! 
Bizə bilikdəndir hər qorxu, bəla, 

---

                                                                                                                                      
212
Yolbilən arxayın düzəlməz yola! 
Qozbel olar bütün yay qayıranlar, 
Dərzinin paltarı yamaqlı olar! 
Yağ satanın qabı yağlı görünər, 
Evində yağ olmaz bir zərrə qədər! 
Xəzinə yükünü çəkərsə hər kəs, 
Ömründə dərd-qəmdən dincələ bilməz!" 
Pərgarı nəqşədən üzüldü, bu dəm 
Onun da ömrünə çəkildi qələm...
254
 
SOKRATIN RUZGARININ SONU 
Müğənni, çal rudu, gəl, dadıma çat, 
Məni bu amansız yuxudan oyat! 
Bəlkə rudun səsi axar çay kimi 
Soyutsun susamış yanar qəlbimi! 
Vaxt çatdı, Sokrat da düzəldi yola, 
Əcəlin önünə çapdı dördnala. 
Deyirlər: gizlicə düzəldib zəhər, 
Özündən xəbərsiz ona verdilər. 
Bundan xəstələnib səfər edərkən 
Bir şadlıq nərəsi çəkdi ürəkdən, 
Dedi ki: "Çatarsa vaxtı ölümün, 
Ona çarə etmək deyildir mümkün! 
Bu solğun balışa dünyada bir-bir 
Hamı baş qoyaraq, dincələcəkdir!" 
Yüksəklik aşiqi o quş durmadan,  
Gördülər, uçacaq indi bu tordan. 
Dedilər Sokrata: "Canın bədəndən 
Çıxanda, ey alim, bilirsən ki, sən 
Gedəcək əlindən hər iqtidarın, 
De, harda qazılsın sənin məzarın?" 

---

                                                                                                                                      
213
Gülərək söylədi onlara ustad: 
"Burdan gedənləri etməyin heç yad. 
Mənimçün nə fərqi burdakı yerin? 
Harda istəsəniz orda yer verin, 
Ona da bir yuxu tufanı çatdı, 
Bəxtinin yelkəni sularda batdı. 
Ordakı zirəklər bildi o saat 
Nə dedi onlara o böyük ustad. 
NİZAMİNİN RUZGARININ SONU 
Müğənni, çal görək bir "Ramişi-can"
255
, 
Açılsın ürəyim o xoş havadan! 
Xosrov məclisində Barbət çalantək 
Çal bir-bir nəğməni, birdən yüzədək! 
Bu dastan yazılıb qurtaran kimi 
Köçmək xəyalına düşdü Nizami. 
Çox çəkməz, o çatar öz arzusuna, 
Ömrünün kitabı yetişər sona. 
Altmış üç yaşından altı ay qədər 
Keçmişkən, istədi eləsin səfər. 
Keçmiş alimlərdən danışdı bütün, 
O da onlar kimi yatacaq bir gün. 
Yığdı dostlarını edərkən səfər, 
Verdi köçəcəyi yollardan xəbər. 
Gülərək söylədi ki: "Ümidim var, 
Keçər günahımdan o pərvərdigar! 
Bizimçün çəkməyin boş yerə zəhmət, 
Siz qalın, bizləri gözləyir cənnət! 
Belə danışarkən getdi yuxuya, 
Heç oyaq deyilmiş dünyada guya. 

---