Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc

                                                                                                            

242

Hamı bu məclisə gəldikdən sonra 

Söylədi döyüşkən uca başlara: 

"Yaxında varmıdır bir zahid dindar, 

Dünya işlərindən çəkilən kənar?" 

Bir nəfər söylədi: "Uca tacidar, 

Bu yaxın köhüldə qoca zahid var, 

Kimsənin üzünü görməz bu adam, 

Bir çəngə ot ilə keçinir müdam." 

Yerindən ox kimi qopdu hökmüran, 

Ayrıldı məclisdə olan dostlardan. 

Xas adamlardan da qoşuldu ona, 

Aradı, iz tapdı köhül yoluna. 

Gecə, yol düşmənin günündən qara, 

Fənər tuturdular o şəhriyara. 

At sürdü, köhülə gəlincə yaxın, 

Aydınlıq köhülə edincə axın, 

İşığı görüncə zahid uzaqdan 

Dişarı sıçradı o qaranlıqdan. 

Gördü bir mələkdir günəştək parlar, 

İqbalı olmuşdur yuxudan bidar. 

Qoca tez padşahın yanına keçdi, 

Şahlığın nuruyla padşahı seçdi, 

Söylədi: "Görürəm, bir gövhərsiniz, 

Zənnimcə cahangir İskəndərsiniz. 

İskəndər şəfqətlə ona əl verdi, 

Onunla bərabər köhülə girdi. 

Soruşdu: "Bu yerdə dostun kim, ey pir? 

Bu çöldə yeməyin, geyimin nədir? 

Bir də anlat mənə, dar köhüldə sən 

Nə bildin cahangir İskəndərəm mən? 

Söylədi: "Həmişə qəlbin olsun şad. 

Hər zülmün bəndindən olasan azad. 

Ulduzun bəxtində versin əl-ələ, 

Taleyin ucalsın səadət ilə. 

Görüncə səni mən tanıdım ondan: 

Ayı qaranlıqda tanıyar insan. 

Dünyada sanma tək sənin güzgün var. 

---

                                                                                                            

243

Mənim də ürəyim güzgüdür, parlar. 

Yüz ildir parladır onu riyazət, 

Bir surət göstərə bilir, nəhayət. 

Ey uca fikirli, sordunuz məndən: 

Necə ömr edirsən dar göhüldə sən? 

Olmuşam sayəndə sağlam bir insan, 

Əvvəlkindən daha sağlamam, inan. 

Qəlbimdə kimsəyə yox məhəbbət, kin, 

Azadə, bəxtiyar yox mənim təkin. 

Dünyada bir vəfa görmədim, gerçək, 

Vəfasız kimsədən umulmaz kömək. 

Hər işi fikrimlə çox ölçüb biçdim, 

Özümə yararlı bu yeri seçdim. 

Hesabı, kitabı kəsdim dostlardan, 

Yalnız bir dostum var - böyük yaradan. 

Doyunca yeməyə etmədim adət, 

Mədəni doldurmaq zəhmətdir, zəhmət. 

Yediyim köy otdur, geydiyim həsir, 

Daşları, bax, bunlar kimiya edir. 

Bu illər uzunu tacidarlardan, 

Səndən başqasını görmədim, inan. 

Səbəb nə, göylərdə sönmüşkən çıraq 

Uğurla köhülə basdınız ayaq? 

Sənə bu köhüldə, ey böyük insan, 

Xidmətçin əskiyəm bir qara quldan." 

İskəndər dedi: "Ey sınaqlı qoca, 

Çarəm yox, gəlmişəm, fikrimdir uca 

Tanrı bir dəmiri böldü ikiyə, 

Bizlərə tapşırdı "sahib ol" deyə. 

Onlardan qılınc və açar bəzərkən 

Açarı sən aldın, qılıncı da mən. 

Bu dəmir qılıncla işıqlı gündə 

Mən haqqa köməyəm ədlin önündə. 

Sən də, gəl, gecəykən göstər kəramət, 

Ədalət yolunda bir açar tərpət. 

Mənim bu qılıncım, sənin açarın 

Açsın qapısını xalqın, diyarın. 

---

                                                                                                            

244

Bu dik dağ başında var uca hasar, 

O yerdə yurd salmış azğın quldurlar. 

Gecə də, gündüz də çalırlar karvan, 

Sənə də qəsd edir bu azğın düşman. 

Istəyim bu işlək yolu açmaqdır, 

Ədl ilə, biliklə bəzək saçmaqdır. 

Sən öz himmətinlə göstər bir hünər, 

Tale də bu yolda köməklik edər. 

Əyridən, oğrudan təmizlənər yol, 

Yolçunun ərzağı artar, olar bol." 

Elə ki, anladı o qoca dindar. 

Qalada hökm edir azğın quldurlar, 

Ahından açınca odlu bir sapan, 

Göylərin qapağı açıldı haman. 

Dağa o sapanı elə fırlatdı, 

O dağ öz içində dənizə batdı. 

Padşaha söylədi: "Qayıt indi sən, 

Uca dağ oynayıb qopdu yerindən." 

Məclisə dönüncə uca şəhriyar, 

Məclisdə olanlar qarşı çıxdılar. 

Ən gözəl bir məclis qurdu yenidən,  

Ortaya mey gəldi, üzlər oldu şən. 

Xidmətçi gəldi ki, qalabəyidir, 

Hüzura gəlməyə izn istəyir. 

Əmr etdi, hüzura aldılar onu, 

Girincə yer öpdü, əydi boynunu. 

Alqışlar yağdırdı uca dərgaha, 

Açarı ədəblə verdi padşaha. 

Söylədi: "Bu gecə qopdu bir bəla, 

İsgəndər gücüylə dağıldı qala. 

İki bürc hasardan birdən qoparaq 

Uçuldu padşahın bürcündən iraq. 

Tanrının qəhrindən qopdu bir sapan, 

Hasara düşüncə dağıldı hər yan. 

Səninsə sapanın çatmaz bu yerə, 

Günəşi yandırmaz kiçik bir zərrə, 

Bilirəm, xarablıq deyil ordudan, 

---

                                                                                                            

245

Başqa bir qapıdan gəlir bu sapan. 

İndi ki, göyün də hökmü səndədir, 

O qala, o da sən, sənindir əmr." 

Baxdı başçılara, dedi İskəndər: 

"Duaya bundan xoş kim dəlil istər?  

Qırx gündür daş, qılınc yeyir bu hasar, 

Sınaqlı igidlər hey çarpışırlar. 

Bu qədər qılıncın almaz gücüylə

Qopmadı o dağdan bir kəsək belə. 

Yoxsul bir zahidin çəkdiyi ahdan 

Dağıldı bir hasar, bürc oldu viran. 

Cizcə bu qalaya kim oldu üstün? 

Bu dünya zahidsiz olmasın bir gün." 

Başçılar bu işə çox heyran oldu, 

Öz dediklərindən peşiman oldu. 

Yer öpüb dedilər: "Sən ey hökmüran, 

Taxtından, tacından ayrılmayasan. 

Ölkədə qolların qüvvətə dolsun, 

Çəkiyin daşları əbədi olsun. 

Belə nüktələri sənsən tanıyan, 

Səni öz kölgəsi etmiş yaradan. 

Bu sirri, hikməti biz də anladıq, 

O yanlış yollardan çəkildik artıq." 

Yenidən bürüdü qoşun hasarı, 

Yollardan qaldırdı yol vuranları.  

Qalanın yerinə ərazi verdi, 

Onları verdiyi mülkə göndərdi. 

Göylərlə öpüşən qalanın bir-bir 

Uçulmuş yerləri edildi təmir, 

Elə ki, dağıntı, uçuqlar bitdi, 

Zülmün qalasını ədl evi etdi. 

O dağda əhali doymuşdu cana, 

Şikayət etdilər o hökmürana: 

"Bu qıpçaq xalqı bir dəhşətdir, dəhşət... 

Əkin əkməyə də bizdə yox cür ət. 

Axına başlarkən açıq dağlardan 

Əkindən, biçindən qoymazlar nişan. 

---