Microsoft Word lviyy lsahib q z m mm dovan n docx
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Marketinq x ərcl əri
19 hesablanması sabit və dəyişkən bölgü üzərində aparılır. Bu formada qruplaşmaların ə sas kriteriyaları məhsul buraxılışı həcminin dəyişilməsindən olan asılılığıdır. 202 « stehsalat məsrəfləri» hesabının debetində bilavasitə məhsul buraxılışı, yerinə yetirilən iş və göstərilən xidmətlərlə əlaqəli birbaşa, digər sözlə desək müstəqim məsrəflər, köməkçi istehsalatların xərcləri, istehsala xidmət və onun idarə edilməsi ilə əlaqədar qeyri-müstəqim xərclər və istehsal zayından əmələ gələn itkilər yazılır. 202 « stehsalat məsrəfləri» hesabının krediti üzrə istehsalı başa çatmış məhsulun yerinə yetirilmiş iş və xidmətlərin faktiki maya dəyərinin məbləği əks etdirilir. Bu məbləğlər 202 " stehsalat məsrəfləri" hesabının kreditindən 204 «Hazır məhsul», 601 «Satış», hesablarının debetinə yazılmaqla silinir. 202 « stehsalat xərcləri» hesabı üzrə hesabat ayının sonuna olan qalıq bitməmiş istehsalın dəyərini göstərir. Hazır məhsulun satılması ilə əlaqədar sərf olunan məsrəflərin cəmini təşkil etməklə, bilavasitə malsatan müəssisə tərəfindən ödənilən xərclər "kommersiya xərcləri" adlanır. Kommersiya xərcləri istehsal olunmuş məhsulun istehsal maya dəyəri daxil olmaqla, onun tam maya dəyərini yaradır. Kommersiya xərclərinə aşağıdakılar aid olunur: Hazır məhsul satışı zamanı anbarlarda taralaşdırılması və qablaşdırıl- masına sərf olunan xərclər. Bu xərclərə bilavasitə kənar müəssisələrdən alınan tara xərcləri, hazır məhsulun qablaşdırılması ilə əlaqədar olaraq kənar müəssisələrin xidmət xərcləri, özünün tara sexinin hazırladığı taralara sərf olunan xərclər, qablaşdırma ilə əlaqədar materialların dəyəri və işçi heyətinə ödənilən əmək haqqı və s. daxildir; Nəqliyyat xərcləri. Məhsulun daşınması ilə əlaqədar olan xərclərdir (malların alıcıya yüklənməsi ilə əlaqədar olaraq dəmir yolu stansiyasına, limana daşınması onların vaqonlara, gəmilərə yüklənməsi və avtonəq- liyyat-ekspedisiya xərcləri);
20 Marketinq xərcləri. Müəssisənin marketinq xidməti ilə əlaqədar olan xərclər; Reklam xərcləri (televiziya, radio və kütləvi mətbuatda məhsulun reklamı ilə əlaqədar xərclər, prospektlərin, kataloqların buraxılması, yarmarka və digər bu kimi xərclər); Digər vasitəçi təşkilatlara satışla əlaqədar ödənilən xərclər; Sair xərclər. Kommersiya xərclərini hesablar planında uçotda əks etdirmək üçün 711 «Kommersiya xərcləri» hesabı nəzərdə tutulmuşdur. Bu hesab məhsul satışı ilə ə laqədar xərclər haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün istehsal müəssisələri tərəfindən istifadə edilir. «Kommersiya xərcləri» hesabı aktiv hesabdır. Onun debetində müəssisənin satışla əlaqədar çəkdiyi xərclər cəmlənir, çəkilmiş xərclərin növündən asılı olaraq bu hesab debet üzrə aşağıdakı hesabların krediti ilə müxabirləşir . Xərclərin tərkibi Hesabların şifrəsi və adı 1. Məhsul qablaşdırılması üçün sərf olunan tara və qablaşdırıcı materialların dəyəri 201 – "Material ehtiyatları" 2. Qablaşdırma, yüklənmə və kommersiya xidməti işçilərinin əmək haqqı 533 – "Əməyin ödənişi üzrə işçi heyətinə olan borclar" 3. Müəssisənin öz nəqliyyatı ilə məhsulun da- ş ınması xərcləri 202 – " stehsalat məsrəfləri" 4. Məhsulun kənar təşkilatların nəqliyyatı ilə daşınması xərcləri 431 – "Malsatan və podratçılara uzunmüddətli kreditor borcları" 531 – "Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları" 5. Komisyon rüsumlarına ödəmələr və digər ticarət-vasitəçi xidmət xərcləri 221 – "Kassa" 223 – "Bank hesablaşma hesabları"
21 1.2 Müəssisənin gəlir və xərclərinin tanınması qaydaları Bu zaman onların tədqiqatında bir sıra məsələlərə diqqət yetirilməlidir. Bildiyimiz kimi gəlirlər müəssisə aktivlərinin əldə olunması zamanı müəssisənin iqtisadi fayda əldə etməsidir. Sahibkarların müəssisə fəaliyyətində əsas məqsədi gəlir (mənfəət) əldə etməkdir. Gəlirlər mahiyyət etibarilə aktivlərin artmasına və öhdəliklərin azalmasına birbaşa təsir edir. Bu zaman kapitalın artımı baş verir və bu artımın mülkiyyətçilərin paylarına heç bir təsiri yoxdur. Müəssisənin əsas gəlir mənbəsi məhsul və xidmət satışından gəlirlərdir. Lakin bununla yanaşı valyuta mübadiləsi, icarə, və s. bunun kimi sahələr də gəlir mənbəsi hesab edilir. Gəlirlər özlüyündə adi fəaliyyətdən əldə olunan gəlirlərə və sair gəlirlərə bölünməkdədirlər. Gəlir əməliyyatları hesablama metodunun tətbiqi zamanı nağd daxil olan gəlirlərə və hesablanmış gəlirlərə bölünür. Nağd daxil olan gəlir əməliyyatının qeydiyyatı mahiyyət etibarı ilə mal və xidmətin təqdimatilə ödənişin üst-üstə düşməsi zamanı olan əməliyyatlar hesab olunur. Gəlirlərə aid olunan məsələlərdən biri də onların keyfiyyətidir. Gəlirlərin keyfiyyəti, onun həqiqi, real və normal iqtisadi fəaliyyətinin nəticəsi ilə müəyyən edilir. Əgər gəlirlər iqtisadi artım, optimal xərclər, səmərəli təsərrüfatçılıq nəticəsində yaranmışdırsa, onda həmin gəlirlər keyfiyyətli hesab olunur. Lakin əgər gəlirlər qiymətlərin əsassız səbəblərdən artırılması, müqavilə şərtlərində xətalara yol verilməsi və s. neqativ hallar nəticəsində əldə edilirsə, onlar əsassız və keyfiyyətsiz gəlirlər adlandırılır. Gəlirlərdən danışıldığı zaman diqqət yetiriləcək anlayışlardan biri də gəlirlərin kapitallaşmasıdır. Gəlirlərin kapitallaşması gəlirin hamısının və yaxud bir hissəsinin kapitala çevrilməsidir. Gəlirlərin kapitallaşması adətən aşağıdakı istiqamətlər, ə məliyyatlar üzrə aparılır: a) stehsalın inkişafı ilə əlaqədar xalis mənfəətin kapitallaşması; Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|