Microsoft Word m vzu docx

                                                                                         “Təsdiq edirəm” 
                                                                                    Mülki müdafiə  
                                                                                    kafedrasının  müdiri   
                                                                                    ___________   Elçin Əliyev 
 
                                                                                    “___”  mart  2015-ci il 
 
 
Azərbaycan Dövlət  qtisad Universitetinin 
t\ələbələri ilə keçirilən Mülki müdafiə dərsinin 
konspekti 
 
Mövzu №7: “Fövqəlada halların nəticələrinin aradan qaldırılmasının nəzəri        
                    əsasları, bərpa işlərinin növləri, mərhələləri, cəlb edilən  qüvvə və    
                    vasitələr. Xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işlərin icra üsulları” 
 
Keçirmə vaxtı:        4   saat 
       
Keçirmə üsulu:       mühazirə 
 
  Keçirmə yeri:       auditoriya 
 
  Dərsin məqsədi: Tələbələrə fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasının   
                           nəzəri əsasları, bərpa işlərinin növləri, mərhələləri, cəlb edilən    
                           qüvvə və vasitələr barədə məlumatları çatdırıram, xilasetmə və    
                     digər təxirəsalınmaz işlərin icra üsulları, zərərsizləşdirmənin   
                     növləri, zərərsizləşdirici vasitələr və üsullar, tam və qismən   
                     sanitariya təmizlənməsi ilə tanış etmək. 
 
Dərsin sualları: 1 Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasının   
                           nəzəri əsasları, bərpa işlərinin növləri, mərhələləri, cəlb edilən    
                             qüvvə və vasitələr. 
                             2. Xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işlərin icra üsulları. 
                      3. Zərərsizləşdirmənin növləri, zərərsizləşdirici vasitələr və   
                      üsullar, tam və qismən sanitariya təmizlənməsi.  
 
  
   
Ə
dəbiyyat:      -  Azərbaycan Respublikasının “Mülki müdafiə  haqqında” Qanunu; 
                            -  “Mülki müdafiənin təmin edilməsi barədə”  Azərbaycan         
                            Respublikası Nazirlər Kabinetinin 25 sentyabr 1998-ci tarixli, 193           
                            nömrəli qərarı; 
                            -  H.Ocaqov  -  “Mülki Müdafiə”  
                            -  Fövqəladə hadisələr zamanı necə davranmalı;                                                                          
                            -  Fövqəladə  Hallar Nazirliyinin qəzetləri. 
 
I. Giriş hissə - 5 dəq. 
 
T\ələbələrin dərsə hazırlığını yoxlayıram.  
Dərsin mövzusunu, məqsədini, sualları elan edirəm. 
 

---

II. Əsas hissə - 160 dəq. 
 
1-ci sual.  Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasının nəzəri           
          əsasları, bərpa işlərinin növləri, mərhələləri, cəlb edilən qüvvə və   
          vasitələr. 
 
Zədələnmə  ocaqlarında,  habelə  təbii  fəlakət  rayonlarında  insanları  xilas  etmək,  onlara 
tibbi  yardım  göstərmək,  müalicə  ocaqlarına  çatdırmaq  və  qəzaların  məhdudlaşdırılması 
məqsədilə görülən işlərə xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işlər deyilir. 
Qəza-xilasetmə  və  digər  təxirəsalınmaz  tədbirlər  FH  zonasında  ilk  növbədə  yerinə 
yetirilən  işlərin  məcmusudur.  nsanların  xilas  edilməsi  və  onlara  yardım  edilməsi; 
zədələnmə  ocaqlarının  lokallaşdırılması  və  yayılmasının  qarşısının  alınması;  ikincili 
zədələyici  amillərin  əmələ  gəlməsinin  qarşısının  alınması;  maddi  və  mədəni  sərvətlərin 
xilas edilməsi və mühafizəsi; həyat fəaliyyətinin minimal ehtiyaclarının təmin edilməsi - bu 
işlərə aiddir. 
Qəza-xilasetmə  işləri  dedikdə  –  FH  baş  vermiş  zonada  insanların,  maddi  və  mədəni 
sərvətlərin  xilas  edilməsi,  təbii  mühitin  mühafizəsi,  FH  lokallaşdırılması,  FH  zədələyici 
amillərinin  təsirinin  qarşısının  alınması  və  ya  minimal  səviyyəyə  qədər  azaldılması  başa 
düşülür. 
Digər  təxirə  salınmaz  tədbirlər  dedikdə-qəza-xilasetmə  işlərinin  hərtərəfli  təmin 
olunması,  FH  zərərçəkmiş  əhaliyə  tibbi  yardım  və  başqa  yardımların  edilməsi,  insanların 
sağlamlığı  və  həyatını,  əmək  qabiliyyətini  təmin  edən  minimal  şəraitin  yaradılması  başa 
düşülür. 
Real  şəraitdə  qəza-xilasetmə  və  digər  təxirə  salınmaz  tədbirləri  bir-birindən  ayırmaq 
çətindir və bu bölgü şərtidir. Qısa olaraq həmin işləri X  (xilasetmə işləri) və DTT (digər 
təxirə salınmaz tədbirlər) adlandırılır. 
X  və DTT adətən, gecə-gündüz, hər bir havada fasiləsiz olaraq aparılır. Böyük qəzalar 
və fəlakətlər zamanı X  və DTT işlərinin həcmi böyük olduğu üçün işlər 2-3 növbədə təşkil 
olunur.  Növbələr  birbaşa  iş  yerlərində  dəyişdirilir.  Bu  zaman  ağır  mühəndis  texnikası 
ə
razidən  çıxarılmır,  yeni  gələn  növbəyə  iş  yerində  təhvil  verilir.  FH  nəticələri  o  zaman 
aradan  qaldırılmış  hesab  olunur  ki,  insanların  həyatına  və  sağlamlığına  təhlükə  yaradan 
amillər  aradan  qaldırılmış  olsun  və  ya,  təsiri  minimal  səviyyəyə  qədər  endirilsin. 
FH  nəticələrinin  aradan  qaldırılması  fövqəladə  hal  zonasındakı  bütün  vətəndaşlar  və 
təşkilatları üçün məcburidir. 
Zədələnmə ocaqlarında və fəlakət rayonlarında aparılan xilasetmə işlərinin növləri. 
Mülki  müdafiənin  ən  mürəkkəb  və  məsul  vəzifələrindən  biri  -  dinc  və  müharibə 
dövrlərindəki  fövqəladə  halların  nəticələri  aradan  qaldılarkən  xilasetmə  və  digər 
təxirəsalınmaz  işlərin  təşkili  və  yerinə  yetirilməsidir.  Bu  işlər  düşmən  basqını  nəticəsində 
yaranan  zədələnmə  (zəhərlənmə)  ocaqlarında,  eləcə  də  təbii  fəlakət  və  güclü  qəza 
rayonlarında  adamları  xilas  etmək,  onlara  yardım  gösətrmək  və  qəzaların  nəticələrini 
məhdudlaşdırmaq məqsədilə görülür. 
Qəza-xilasetmə işlərinə daxildir: 
- Hərəkət marşrutu yollarının və iş yerlərinin kəşfiyyatı; 
- hərəkət ediləcək yollarda və iş yerlərində yanğınların söndürülməsi; 
-  xilasetmə  işlərinin  aparılmasına  mane  ola  biləcək  mümkün  amillərin  aradan 
qaldırılması; 
- zədələnmiş, xarabalığa çevrilmiş, yanan binalardan, su basmış, qaz və tüstü ilə dolmuş, 
çökmüş otaqlardan zədələnmişlərin axtarışı və tapılıb çıxardılması; 

---