Microsoft Word maden jeolojisi doc
Yüklə 440,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2. Düzensiz
- Tenör da ğ ılımı
- 1.2.2. Düzensiz Ornatma Yatakları Dayklar Prekambriyen kayaçlar Kuvars monzonit stokları
- Kireçta
15
Şekil 8: McClean North Pod1’in harita ve büyütülmüş görünümü. Cepler, yapay olarak % 0.15 minimum i şletme tenörlü cevherleşmeler tanımlanmıştır. (Wallis ve diğ. 1984’e göre).
Düzensiz Şekilli Kütleler
Bu yataklarda cevher mineralleri ana kayacın kütlesi içine aynı magmatik kayaç içindeki aksesuvar minerallerin saçılı halde olması (dissemine) olması gibi da ğılmışlardır. Aslında bu cevher mineralleri de ço ğunlukla aksesuvar mineralleridir. Đyi bir örnek kimberlitler içindeki elmaslardır. Bir ba şka örnek ise Alaskada’ki La Perouse Tabakalı Gabro’su gibi bazı ortomagmatik (ilksel krisallenme ile olu şan) nikel-bakır yataklarıdır. Adı geçen yatak yakla şık 6 km’lik tüm kalınlığı içinde dissemine sülfid mineralizasyonları içerir. Bu yatak, 100 milyon ton rezervli yakla şık %0.5 Ni ve %0.3 Cu tenörlüdür. 1970’lerin ekonomik ortamında yatak uygun co ğrafik konumlu olsaydı böyle bir kütle cevher yatağı olabilirdi. Ancak yatak uzakta bulunmakta ve 1000 metreden fazla yüksekliktedir ki burada yörenin büyük kısmı 200 m. kalınlı ğında buz ile kaplıdır.
Di ğer yataklarda disseminasyonlar tamamen veya büyük çapta ana kayacı kesen kapalı bo şluk damarcıkları boyuncadır ve stokvork adı verilen bir ağ gibi örülmüş bir şebeke olu ştururlar veya ekonomik mineraller tüm kayaç içinde ve damarcıklar boyunca dissemine halde olabilirler. Olu şum türü ne olursa olsun, bu tip cevherleşme(mineralizasyon) genellikle dı şa doğru yarı ekonomik mineralizasyonlara geçer ve cevher kütlesinin sınırları analiz limitleridir. Bu nedenle bunlar ço ğunlukla şekil bakımından düzensizdir ve jeolojik sınırları bazılarının tüm şekli silindirik iken (Şekil 9) diğerleri şapkaya benzer. Slovakya ‘daki Dubnik cıva içeren stokvorkları bazen armuta benzer şekillidir. Tenör da ğ
16
Stokvorklar çok yaygın olarak asit ila ortak plütonik magmatik intrüzyonların içinde olu şur fakat bunlar çevre kayaçların içine doğru dokanakları kesebilirler(Şekil 10). Birkaçı tamamen veya büyük çapta çevre kayaçlar içindedir. Dissemine yataklar dünyada ço ğu bakır ve molibden yataklarında yer alır. Dissemine yataklar keza kalay, altın, gümü ş, cıva ve uranyum üretimlerinde önemlidir.
Şekil 9: Arizona, Bagdad maden sahasının genelleştirilmiş jeolojik haritası (Anderson, 1948’den türetilmi ştir.)
Şekil 10: Utah, Iron Springs’deki skarn yatakları (Gilluly ve diğ. 1959’a göre). 1.2.2. Düzensiz Ornatma Yatakları Dayklar Prekambriyen kayaçlar Kuvars monzonit stokları % 0.5 üstü bakır çizgisi Konglomera ve bazalt lav akıntıları Fe cevherinin ornatma kütlesi FAY Magmatik intrüzyon
17
Pek çok cevher yata ğı daha varolan özellikle karbonatça zengin sedimanların ornatılmasıyla olu şmuşlardır. Bu ornatma süreçleri(prosesleri) çoğu kez orta ile büyük intrüzyonların kontaktlarında yüksek sıcaklıklarda meydana gelir. Bu tür yataklar, bu nedenle kontakt metasomatik veya pirometasomatik olarak adlandırılırlar. Ancak skarn deyimi günümüzde tercih edilen ve daha popüler bir deyimdir. Cevher kütleleri ; piroksenler, granatlar, amfiboller gibi kalk silikat minerallerinin geli şimi ile karakterize olunur. Bu yataklar şekil olarak son derece düzensizdirler(Şekil 11). Cevher dilleri herhangi bir düzlemsel yapı (tabakalanma, eklem, fay...v.s) boyunca ortaya çıkabilirler ve dokana ğa yakın alanlarda (halelerde) içindeki da ğılım çoğu kez açıkça kuralsızdır. Yapısal değişimler cevher kütlelerinin aniden bitimine sebep olabilir. Pirometasomatik yataklardan elde edilen ba şlıca
metaller :demir, bakır, volfram, grafit, çinko, molibden, kalay ve uranyum’dur.
Pirometasomatik sınıfa ba ğlı olmayan diğer ornatma cevherleri de oluşur. Buna örnekler düz olma (flat lying) durumu içerirler. Bunlar yatay veya yataya yakın cevher kütleleri olup yaygın biçimde damar kollarına ayrılırlar ve şeyl gibi bir geçirimsiz örtü altındaki karbonat ana kayacı içinde uzanırlar( Şekil 12).
faylanmı ş antiklinal içindeki Pb-Zn cevher kütleleri. Geçirimsiz şeylin altında faylar boyunca ve düzler(flat’ler) de damarların geli şimine dikkat ediniz (Malyutin ve Sitkovskiy, 1968 ‘ e göre).
ş
Ş
Damarlar ve düzler Yüklə 440,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|