Microsoft Word mahmudlu ayxan doc
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
57 Cədvəl məlumatlarından göründüyü kimi, dövlət müəssisələrinin sayı 2011- ci illə müqayisədə 2014-cü ildə 9087-yə, xüsusi müəssisələrin sayı 74310-dan 68642-yə, qarışıq müəssisələrin sayı isə 1712-dən (2011-ci il) 1601-ə (2014-cü ildə çatmışdır. Müəssisələrdə maliyyənin idarəolunması maliyyə mexanizminin köməyi ilə həyata keçirilir. Maliyyə mexanizmi iqtisadi-təsərrüfat mexanizminin tərkib hissəsidir. Maliyyə mexaqnizmi maliyyə münasibətlərinin təşkilinin forma, metod və üsulların məcmusundan ibarətdir. Maliyyə münasibətlərinin təşkilinin forma və metodları iqtisadi və sosial inkişaf üçün əlverişli şəraiti təmin edir. Maliyyə mexanizmi sisteminə maliyyə münasibətlərinin təşkili üçün istifadə edilən forma, metod və növlər daxildir. Beləliklə, maliyyə mexanizminin quruluş çox mürəkkəbdir. Maliyyə mexanizminin quruluşuna müxtəlif maliyyə münasibətlərinə uyğun elementlər aiddir. Maliyyə münasibətlərinin sfera və həlqələrindən asılı olaraq maliyyə münasibətləri ayrılır; müəssisənin maliyyə mexanizmi; sığorta mexanizmi; dövlət maliyyəsi mexanizmi. ctimai təkrar istehsala təsiri nöqteyi-nəzərindən maliyyə mexanizmini araşdırdıqda onun funksional həlqələri müəyyən edir: resursların sərfərbərliyə alınması; maliyyələşmə, stimullaşma.
. Müəssisə maliyyəsinin idarə olunması maliyyə mexanizmi vasitəsilə həyata keçirilir. Müəssisənin maliyyəsinin idarə olunması sisteminə daxildir; maliyyə metodları; maliyyə alətləri; hüquqi təminat; maliyyənin idarə olunmasının məlumat təminatı.
maliyyə uçotu, maliyyə təhlili, maliyyə nəzarəti, maliyyə planlaşdırılması, maliyyə tənzimlənməsi, hesablaşmalar sistemi, kreditləşmə, sığortalaşma və s. Maliyyə alətlərinə isə mənfəət, vergi, kredit, faiz, qiymət, maya dəyəri, qiymətli kağızlar, debitor borcu, kreditor borcu, dividend, sığorta ödənişləri və s. daxildir. 58 Maliyyə mexanizmi maliyyə siyasətinin həyata keçirilməsi üçün istifadə edilir. Dövlət öz funksiyalarını həyata keçirmək üçün maliyyədən istifadə edir. Qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün dövlət maliyyə siyasətindən istifadə edir. qtisadi siyasətin tərkib hissəsi olan maliyyə siyasəti vasitəsilə cəmiyyətin sosial və iqtisadi inkişafına təsir göstərilir. Maliyyə siyasəti dövlətin fəaliyyətinin xüsusi sferasıdır. Maliyyə siyasəti maliyyə resurslarının səfərbərliyə alınması, onların səmərəli bölüşdürülməsi və dövlətin funksiyalarının həyata keçirilməsi üçün istifadəsinə yönəldilir. Müəssisə təsərrüfat subyekti kimi xüsusi maliyyə resurslarına malikdir və ona görə də özünün maliyyə siyasətini müəyyən edə bilər. Müəssisənin maliyyə siyasəti – maliyyə resurslarının formalaşmasına, səmərəli və effektli istifadəsinə yönəldilən metodların məcmusundan ibarətdir. Müəssisənin maliyyə siyasətinin işlənilməsinin məqsədi-müəssisənin strateji və faktiki məqsədlərinin əldə edilməsinə yönəldilən maliyyənin idarə olunmasının effektli sistemini qurmaqdır. Müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin idarə olunması siyasəti sadəcə maliyyə siyasətinin həyata keçirilməsi deyildir, müəssisə maliyyəsinin idarə olunması siyasəti biznesin fəaliyyətdə olan vəziyyətinin transformasiyası üzrə qəbul edilən maliyyə qərarları sistemindən ibarətdir. Öz məzmununa görə müəssisənin maliyyə siyasəti onun mahiyyətini əks etdirən əsas istiqamətləri çərçivəsində həyata keçirilir: - maliyyə münasibətlərinin dəyişdirilməsi; - maliyyə münasibətlərinin sabitləşdirilməsi; - maliyyə sağlamlaşdırılması. Maliyyə münasibətlərinin dəyişdirilməsi müəssisə daxilində maliyyənin təşkilində geniş sahədə dəyişiklikləri nəzərdə tutur. Bu tədbir eyni zamanda müəssisənin maliyyə, pul tədavülü və kredit sahəsində münasibətlərin dəyişməsi üzrə tədbirlərin qəbul edilməsini də nəzərdə tutur. 59 Maliyyə münasibətlərinin sabitləşdirilməsi maliyyə münasibətləri və prosesləri xarakterində və tərkibində köklü dəyişiklikləri deyil, ancaq istehsal və maliyyə fəaliyyətinin kəmiyyət parametrlərinin pisləşməsinə yol verməmək məqsədi ilə onların yaxşılaşdırılmasını nəzərdə tutur.
– pis maliyyə şəraitində müəssisənin maliyyəsinin idarə olunması siyasətidir. Bu siyasət, eyni zamanda maliyyə sabitliyinin pozulması, iflas və müflisləşmə perspektivini də nəzərdə tutur. Maliyyə sağlamlaşdırılması siyasəti məcburi tədbirdir və müəssisədə maliyyə münasibətlərinin mövcud bazasında həyata keçirilə bilər. Müəssisənin maliyyəsinin idarəolunması maliyyə mexanizmi vasitəsilə həyata keçirilir. Müəssisənin maliyyə mexanizmi - maksimum mənfəət əldə etmək üçün müəssisənin maliyyəsinin idarəolunması sistemidir. Müəssisə maliyyəsi mexanizmi bütün maliyyə mezanizmində mərkəzi yer tutur. Bu, maddi istehsal sferasının maliyyəsinin bütün maliyyə sistemində aparıcı rolu ilə əlaqədardır. Müəssisənin maliyyə mexanizmi müəssisədə pul fondları ilə ə laqədar maliyyə münasibətlərinin idarəolunması deməkdir.\ Maliyyə mexanizmi bir tərəfdən obyektivdir, yəni, obyektiv iqtisadi qanunların tələbləri əsasında qurulur, digər tərəfdən isə o subyektiv xarakter daşıyır, yəni hər hansı bir dövrdə müəyyən vəzifələrin həlli üçün dövlət tərəfindən müəyyən edilir və həmin vəzifələrin həllində müxtəlif forma və metodlardan istifadə edilir. Maliyyə münasibətlərinin qarşılıqlı fəaliyyətinin təşkili maliyyə kateqoriyalarından (mənfəət, vergi, dövriyyə vəsaiti, amortizasiya ayırma, nağsız hesablaşmalar və s.) və normativlərdən (rentabellik, büdcəyə ödəmə), müxtəlif stimul, sanksi və s. maliyyə alətlərindən istifadə etməklə əldə edilir. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində istehsal vasitələri, kapital, əmək və s. bazarların formalaşması, mülkiyyətin müxtəlif formalarının mövcud olması, qiymətlərin sərbəstləşməsi və s. müəssisələrdə maliyyənin idarəolunması mexanizminin də dəyişməsini də zəruri etdi. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|