Microsoft Word mahmudlu ayxan doc
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III F ƏS L MÜAS R DÖVRD Ə MÜ ƏSS S ƏN N MAL YY Ə F ƏAL YY ƏT N N DAR ƏOLUNMASI S YAS ƏT N N
63 ə laqələri mürəkkəbləşir. Maliyyə institutlarının və onların göstərdikləri xidmətlərin formalarının artması, yeni maliyyə əməliyyatlarının tətbiqi müəssisənin maliyyə fəaliyyətini çətinləşdirir və eyni zamanda onun fəaliyyətində qlobal məqsədlərə nail olunmağın əhəmiyyətini artırır. Yuxarıda qeyd olunanlar müasir dövrdə fəaliyyət göstərən təsərrüfat subyektlərində maliyyə fəaliyyətinin idarə olunmasının səmərəli sisteminin təşkilinin məqsədəuyğun və zəruri səbəblərindəndir. Söhbət, müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin idarə olunmasının yüksək forması kimi maliyyə menecmentinin təcrübədə tətbiqi və istifadəsindən gedir. Hər bir təsərrüfat sistemində müəssisə öz maliyyə fəaliyyətini təşkil etməlidir. Bu fəaliyyət qoyulmuş vəzifələrə nail olmağa müsbət təsir göstərir.
64
MÜAS R DÖVRDƏ MÜƏSS SƏN N MAL YYƏ FƏAL YYƏT N N DARƏOLUNMASI S YASƏT N N ƏSAS ST QAMƏTLƏR VƏ ONLARIN TƏKM LLƏŞD R LMƏS §3.1. Müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin idarəolunması siyasətinin əsas istiqamətləri
Müasir dövrün maliyyə siyasəti maliyyə strategiyası və mövcud iqtisadi şə rait nəzərə alınmaqla hazırlanır. Dövlətin maliyyə siyasətində sahibkarlıq fəaliyyətinin sərbəstliyi, təsərürfatçılığın müxtəlif formalarının tətbiqi, rəqabətin inkişafının məhsulun keyfiyyətinin və çeşidinin yaxşılaşdırılmasına təsiri ilə əlaqədar məsələlər öz əksini tapır. Dövlətin iqtisadi siyasətinin mühüm tərkib hissəsini maliyyə siyasəti təşkil edir.
– maliyyə münasibətləri sahəsində dövlətin fəaliyyətinin sərbəst sferasıdır. Dövlətin bu fəaliyyəti ölkədə sosial və iqtisadi inkişaf proqramlarının müəyyən maliyyə resursları ilə təmin olunmasına yönəldilir. Maliyyə siyasəti ictimai fəaliyyətin bütün sahələrində (iqtisadiyyat, sosial sfera, müdafiə, beynəlxalq münasibətlər, idarəetmə və s.) dövlətin siyasətinin həyata keçirilməsi üçün vacib vasitədir.
1. Maksimum səviyyədə mümkün maliyyə resurslarının formalaşması üçün şə raitin təmin edilməsi; 2. Maliyyə resurslarının bölüşdürülməsi və istifadəsinin səmərəli sisteminin müəyyən olunması; 3. qtisadi və sosial proseslərin maliyyə metodları ilə tənzimlənməsi və stimullaşdırılmasının təşkili; 4. Strategiyanın dəyişən məqsəd və vəzifələrinə uyğun maliyyə mexanizminin işlənilməsi və inkişafı. 5. Maliyyənin idarəolunmasının səmərəli sisteminin yaradılması.
65
bir sıra istiqamətlərdə işlənilib hazırlanır. Həmin istiqamətlərə aşağıdakılar daxildir: - uçot siyasəti; - kredit siyasəti; - dividend siyasəti; - idarəetmə siyasəti; - dövriyyə vəsaitinin, kreditor və debitor borcları siyasəti; - amortizasiya siyasəti; - xərclər siyasəti; - sair. Müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin idarəolunması siyasətinin mühüm tərkib hissəsini kredit siyasəti təşkil edir. Müəssisələr öz təsərrüfat maliyyə fəaliyyətində xüsusi kapital ilə yanaşı, borc kapitalından da istifadə edirlər. Borc kapitalı müddətindən asılı olaraq uzunmüddətli (1 ildən yuxarı) və qısamüddətli (1 ildən aşağı) kreditlərə ayrılırlar. Qısamüddətli kredit dövriyyə kapitalına, uzunmüddətli kredit isə əsas kapitala verilir. Xüsusi və borc kapitalı arasında düzgün nisbət müəyyən edilməlidir. Əgər müəssisənin xüsusi kapitalı onun zəruri tələbatı həcmdədirsə, deməli, müəssisə maliyyə sabitliyinə malikdir.
2010 2011 2012 2013 qtisadiyyata kredit qoyuluşları O cümlədən: 1440,9 9163,4 9850,3 12243,7 15422,9 Qısamüddətli yekuna görə faizlə 913,2 63,4
2567,1 28,0
2951,2 30,0
3508,3 28,7
3335,4 21,6
Uzunmüddətli Yekuna görə faizlə 527,7 36,6
6596,3 72
6899,1 70
8735,3 71,3
12087,5 78,4
1. Azərbaycanın statistik göstəriciləri. Bakı, 2014. 66 Yuxarıdakı cədvəl məlumatları Azərbaycan iqtisadiyyatında müəssis və təşkilatlara 2005-2013-cü illərdə verilən qısamüddətli və uzunmüddətli kreditlərin dinamikasını xarakterizə edir. Belə ki, müəssisələrə verilən qısamüddətli kreditlərin xüsusi çəkisi kredit qoyuluşlarının ümumi həcmində 2005-ci ildə 63,4%-i, təşkil etdiyi halda, bu rəqəm 2013-cü ildə 21,6 faizə bərabər olmuşdur ki, belə vəziyyəti də qənaətbəxş hesab etmək olmaz. Lakin iqtisadiyyata yönəldilən uzunmüddətli kreditlərin həcmi isə ümumi həcmdə əgər 2005-ci ildə 36,6% olmuşdursa, 2010, 2011, 2012 və 2013-cü illərdə onun xüsusi çəkisi 70-74%-i təşkil etmişdir. Müəssisədə borc vəsaitinin idarəolunması üçün kredit siyasəti işlənilir. Kredit siyasəti hazırlanan zaman birinci növbədə müəssisənin balansının passivinin quruluşu təhlil edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, balansın passivinin IV bölməsində uzunmüddətli, V bölməsində isə qısamüddətldi passivlər göstərilir. Qısamüddətli passivlərə borc vəsaiti (bank krediti, 12 ay ərzində ödənilməli istiqrazlar), müəssisənin satıcılara, podratçılara, büdcəyə, əməyin ödənilməsinə olan kreditor borcları daxildir. Beləliklə, balansın passivinin quruluşu təhlil edildikdən sonra, xüsusi və cəlb olunmuş vəsaitin payı müəyyən olunur və son nəticədə xüsusi dövriyyə vəsaitinin çatışmamazlığı hesablanılır. Hesablamalar əsasında müəssisənin borc vəsaitinə olan tələbatının həcmi müəyyən olunur. Müəssisə əmək haqqının ödənilməsinə, mövsümü işlər üçün kreditlərdən, veksel kreditindən, qiymətli kağızların girovuna kreditdən istifadə edə bilər. Bəzən müəssisələr xüsusi vəsaiti zəruri həcmdə olduğu halda belə kredit almağı məqsədəuyğun hesab edirlər. Lakin müəssisə kredit o zaman alır ki, banka ödəyəcəyi faizdən yuxarı aldığı kreditlərdən səmərə götürsün. Müəssisənin kredit siyasəti aşağıdakıları nəzərdə tutur: - kredit təşkilatının seçilməsi; - kreditə görə faiz stavkasının həcmi; - kreditin silinmə müddətləri.
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|