Microsoft Word mahmudlu ayxan doc
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
45
növlərini əhatə edir: 1.
Müəssisənin maliyyə vəziyyətinin ümumi qiymətləndirilməsi və hesabat dövrü üçün onun maliyyə göstəricilərinin dəyişilməsi; 2.
3.
Müəssisənin kredit qabiliyyətinin və balansının likvidliyinin təhlili; 4.
Maliyyə nəticələrinin təhlili; 5.
Dövriyyə aktivlərinin istifadəsinin təhlili; 6.
Müəssisənin potensial iflasının qiymətləndirilməsi. Maliyyə təhlininin məqsədi müəssisənin maliyyə vəziyyəti haqqında obyektiv məlumat almaqdır, yəni mənfəət və zərərlər, aktiv və passivlərin quruluşunda, kreditor və debitorlarla hesablaşmalarda olan dəyişiklikləri xarakterizə etməkdir. Müəssisənin iqtisadi-maliyyə fəaliyyətinin təhlilinin əhəmiyyəti böyükdür, çünki, onun bazasında müəssisənin maliyyə siyasətinin işlənilməsi aparılır. Maliyyə təhlili müəssisənin maliyyəsinin idarə olunması sistemində – maliyyə xarakterli məlumatların yığılması və istifadəsi üsullarını əks etdirir. Maliyyə təhlilinin istiqamətlərinə daxildir :
- müəssisənin cari və perspektiv əmlak və maliyyə vəziyyətini qiymətləndirmək; - maliyyə təminatından asılı olaraq müəssisənin mümkün və məqsədli inkişaf tempini qiymətləndirmək; - vəsaitlərin mümkün mənbələrini aşkar etmək və onların səfərbərliyə alınmasının imkanlarını və məqsədliliyini qiymətləndirmək; - kapital bazarında müəssisənin vəziyyətini proqnozlaşdırmaq. Müəssisənin illik hesabatına hər il izahat əlavə olunur. Həmin izahat müəssisənin fəaliyyətini qısa xarakterizə edir. zahatda eyni zamanda sonrakılar göstərilir; müəssisənin istehsal, kommersiya və investisiya fəaliyyətinin növləri; müəssisənin satış bazarlarının yenrləşdiyi ərazilər; ixrac məsələləri; biznes-planın icrasının səviyyəsi; müəssisənin maliyyə resurslarından istifadənin səmərəlilik 46 səviyyəsi və s. məqsədəuyğun olardı ki, izahata müəssisənin iqtisadi-maliyyə fəaliyyətinin göstəricilərinin dinamikası da əlavə edilsin. Müəssisədə maliyyə təhlili vasitəsilə aşağıdakılar tədqiq edilir : - mövcud maliyyə vəziyyətinin səbəbləri; - əsas və dövriyyə vəsaitinin istifadəsinin effektivliyi; - fəaliyyətin həcm göstəricilərinin qarşılıqlı əlaqəsi; - maya dəyəri; - mənfəət və s. Qeyd edilən məsələlərin təhlili üçün əlavə plan və normativ göstəricilər tətbiq edilir.
Maliyyə təhlili zamanı müəssisədə olan işlərin vəziyyəti haqqında bütün məlumatlardan istifadə edir. Rəqabətli maliyyə siyasəti aşağıakıları nəzərdə tutur : - istehsalın təşkilinin və texnologiyasının təkmilləşdirilməsi; - maksimum mənfəətin alınması mexanizminin təşkili. Maliyyə təhlili hesabat bazası əsasında keçmişə və gələcəyə istiqamətləndirilə bilər. Hesabat bazası əsasında təhlil zamanı ancaq müəssisənin maliyyə vəziyyətinin pisləşməsinə səbəb olan amillər aşkarlanır. Lakin müəssisənin gələcəkdə müvəffəqiyyətlə inkişafı üçün mütləq onun inkişafının mümkün variantlarını tədqiq etmək və arzu olunan nəticələrin əldə olunması üçün metodlar hazırlanmalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, perspektiv təhlil aparılmadan nə operativ, nə cari, nə də strategi planlaşmadan danışmaq olmaz. Maliyyə təhlilində bir çox analitik metodlardan istifadə edilir.
- maliyyə vəziyyətinin ümumi təhlili; - likvidliyin təhlili; - maliyyə sabitliyinin təhlili; 47 - iş aktivliyinin təhlili; - maliyyə nəticələrinin və rentabelliyin təhlili; - kapital bazarında müəssisənin vəziyyətinin təhlili. Təsərrüfat subyektlərində təhlilin ən mühüm obyektini maliyyə nəticələri təşkil edir. Maliyyə nəticələrinin tərkibində əsas yer mənfəətə verilir. Çünki mənfəət müəssisənin fəaliyyətinin son nəticələrini qiymətləndirən əsas göstəricidir. Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan müəssisələrin maliyyə vəziyyəti onun aktivlərinin yerləşdirilməsi istifadəsi və formalaşması mənbələri ilə xarakterizə olunur.
Müəssisənin maliyyə vəziyyətini müəyyən edən göstəricilər maliyyə planının yerinə yetirilməsi və xüsusi dövriyyə kapitalının mənfəət hesabına tamamlanması, dövriyyə vəsaitinin dövriyyəsinin sürətləndirilməsi hesab olunur. Müəssisənin maliyyə fəaliyyətində əsas yeri dövriyyə vəsaitinin təşkili və istifadəsi tutur. Ona görə də, müəssisənin maliyyə vəziyyəti təhlil edilən zaman dövriyyə kapitalından səmərəli istifadə məsələsinə də xüsusi fikir verilir. Maliyyə təhlili nəticəsində müəssisənin ödəmə və kredit qabiliyyəti, debitor və kreditor borclarının vəziyyəti və s. araşdırılır. Beləliklə, müəssisələrdə maliyyə göstəricilərinin təhlili onun maliyyə fəaliyyətinin idarə olunması prosesinin bir tərəfini əhatə edir. Təhlil nəticəsində müəssisənin bütün resurslarının vəziyyəti, plan ilinin əvvəlinə onun maliyyə imkanları və təsərrüfatçılıq şəraiti müəyyən edilir. Sahibkarlıq fəaliyyətinin nəticəsi kimi mənfəət müəssisənin və dövlətin təlabatlarını təmin edir. Mənfəət mütləq məbləğdə ifadə edilirsə, rentabellik istehsalın səmərəliyinin nisbi göstəricisi hesab olunur. Rentabellik göstəricisinin səviyyəsinə və dinamikasına istehsal-təsərrüfat amillərinin bütün məcmuu təsir göstərir. Bura daxildir; kapital qoyuluşu və onun mənbələri, istehsal resurslarının istifadə dərəcəsi; məhsulun həcmi, kefiyyəti və quruluşu; istehsal məsrəfləri və məhsulların maya dəyəri; fəaliyyət növünə görə mənfəət və onun istifadə istiqamətləri. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|