Microsoft Word mahmudlu ayxan doc
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
35 Müəssisənin maliyyə vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün birinci planda ödəməqabiliyyətini möhkəmləndirmək və balansın likvidliyini təmin etmək lazımdır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, müəssisənin maliyyə sabitliyini və ya daha geniş məna kəsb edən maliyyə vəziyyətini ancaq balansdakı mənfəət və ya zərərlə ə laqələndirmək olmaz. Müəssisənin maliyyə fəaliyyəti anlayışı maliyyədən daha genişdir. Yəni, maliyyə fəaliyyəti ancaq müəssisə maliyyəsini əhatə etmir, yəni, müəssisənin maliyyə fəaliyyəti pul hesablaşmalarının təmin edilməsini, pul gəlirlərinin alınması və xərclərin maliyyələşdirilməsi, pul yığımının və maliyyə resurslarının formalaşması və bölüşdürülməsi ilə əlaqədar əməliyyatları əhatə edir. Müasir dövrdə müəssisələrin çoxtərəfli maliyyə fəaliyyəti plan-proqnoz, cariv ə operativ maliyyə sənədləri əsasında həyata keçirilir. Müəssisələrdə planlaşmanın, tənzimlənmənin və nəzarətin obyektlərini uyğun göstəricilərdə materiallaşdırılmış pul və maliyyə münasibətləri təşkil edir. Müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin əsas obyektləri onun maliyyəsinin məzmununu təşkil edən müxtəlif pul-maliyyə münasibətlərindən ibarətdir. Hər bir müəssisənin maliyyə fəaliyyəti müəyyən ölçüdə pul-maliyyə ə məliyyatlarının baş verməsi ilə əlaqədardır, yəni, pul vəsaitinin şərəkəti ilə müşayiət olunan praktiki fəaliyyətdən irəli gəlir. Müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin əsas istiqamətini pul fondlarının formalaşması və istifadəsi təşkil edir. Ona görə ki, bu pul fondları vasitəsilə müəssisənin istehsal-təsərrüfat fəaliyyəti təmin edilir, sadə və geniş təkrar istehsal həyata keçirilir.
.
planlaşdırılması sistemi təşkil edir. Maliyyə planlaşdırılmasına daxildir: - müəssisənin ayrı-ayrı bölmələrinin fəaliyyətinin büdcə planlaşdırılması; - müəssisənin fəaliyyətinin sərbəst (kompleks) büdcə planlaşdırılması.
36 Qeyd olunan bu iki prosesə aiddir: Büdcələrin və onların quruluşunun formalaşmsı; büdcələrin formalaşması və istifadəsi üçün məsuliyyət; büdcələrin təsdiqi və icrasına nəzarət. Müəssisənin fəalyyətinin struktur bölmələrinin büdcə planlaşdırılmsının məqsədi aşağıdakılardan ibarətdir: - maliyyə resurslarına qənaət; - qeyri-məhsuldar xərclərin ixtisar edilməsi; - plan göstəricilərin dəqiqliyinin yüksəldilməsi; - məhsulun maya dəyərinə nəzarət.
1.
Müəssisənin struktur bölmələrinin büdcələrinin hər ay planlaşdırılması xərclər, mənfəət, vergilər və s. haqqında dəqiq göstəriciləri müəyyən edir; 2.
Aylıq büdcələr çərçivəsində müəssisənin struktur bölmələri əmək haqqı fondu üzrə qənaətin xərclənməsində böyük sərbəstliyə malikdirlər ki, bu da işçilərin maddi marağını artırır; 3.
Büdcə planlaşdırılması müəssisədə maliyyə resurslarına qənaət rejimini tətbiq etməyə imkan verir. Məqsədəuyğundur ki, müssisələrdə aşağıdakı ara büdcələr formalaşdırılsın: - əməyin ödənilməsi fondunun büdcəsi; - material xərcləri büdcəsi; - enerjinin istehlakı büdcəsi; - amortizasiya büdcəsi; - sair xərclər büdcəsi; - kreditlərin və istiqrazların silinməsi büdcəsi; - vergi büdcəsi. Ə məyin ödənilməsi fondu ilə büdcəyə və dövlət məqsədli fondlara ödəmələr birbaşa əlaqədadır. 37 Amortizasiya büdcəsi müəyyən dərəcədə müəssisənin investisiya siyasəti ilə ə laqədardır. Amortizasiya fonduna yığılan faktiki amortizasiya ayırmaları müvəqqəti olaraq müəssisədə dövriyyə vəsaiti kimi istifadə oluna bilər. Sair xərclər büdcəsi vacib maliyyə xərclərinə qənaət imkanını verir. Kreditlərin və istiqrazların silinməsi büdcəsi kredit və istiqrazların silinməsi üzrə əməliyyatların yerinə yetirilməsinə imkan verir. Bu əməliyyatlar ödəmələrin plan qrafiki üzrə aparılır. Vergi büdcəsi büdcəyə və büdcədənkənar fondlara vergilərin və məcburi ödəmələrin köçürülməsini nəzərdə tutur və bu büdcə bütün müəssisə üzrə planlaşdırılır. Yuxarıda qeyd edilən büdcələr əsasında müəssisədə icmal büdcə tərtib edilir. cmal büdcə gəlirlər və xərclər hissələrindən ibarətdir. Büdcə formalaşan zaman xərclərin əsas maddələri müəyyən edilir; əmək haqqı, material alınması və s. cmal büdcənin tərtib olunması mənfəətin həcmini müəyyən etməyə imkan verir.
1 Məhsul satışından və sair satışdan gəlir 1 Büdcəyə vergilər 2 Satışdankənar əməliyyatlardan gəlirlər 2 Əmək haqqı 3 Plan ilinin əvvəlinə bank hesablarında vəsait qalığı 3 Dövlət məqsədli fondlara ödəmələr 4 Kreditlər və istiqrazlar 4 Xammal və materialın alınması
6 Kredit və faizlər üzrə ödəmələr
7 Sair xərclər Büdcə kəsiri (xərclərin gəlirlərdən artıqlığı) Büdcənin profisiti (gəlirlərin xərclərdən artıqlığı)
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|