70
Qeyri adi və unikal lotların axtarışını təşkil edən xidmət növüdür.
4. e-Bay blogs
Buraya müştəri forumları,məhsulların təsviri blokları daxildir.
5. eBay Partner Network
eBayın partnyorlarının şəbəkəsi
nternet auksionların digə rlə rində n fə rqi
nternet vəya digər adda onlayn auksion internet vasitəsi ilə həyata
keçirilir. nternet auksion adi auksiondan fərqlənir.Belə ki, burada satış alıcı olmadan
yəni, distant formada keçrilir.Belə auksionlarda yaşadığı yerdən asılı olmayaraq hər
kəs iştirak etmək hüququna malikdir.Ənənvi auksiondan fərgli olaraq internet
auksionlarda vaxtın bitməsini satıcı özü müəyyən edir. nternet auksionda alınan
məhsul poçt vasitəsi ilə alıcıya göndərilir.Alıcı da öz növbəsində malın dəyərində
olan pulu satıcının hesabına köçürür. nternet auksionlar internet kommersiyanın bir
hissəsi kimi qəbul olunurlar.
Auksionda olan qeyri stardart situasiyalar:
1.
Auksiondalot qiyməti dəyişdirmək cəhdi;
2.
Çatdırma, ödəmə şəkillərinin dəyişdirilmə arzusu;
3.
Lotun vaxtından əvvəl auksiondan çıxarmaq cəhdi;
4.
Auksion başlayandan sonra lota aid olan məlumatların dəyişdirilməsi;
5.
stənməyən alıcının auksiondanuzaqlaşdırılması;
6.
Stavka edildikdən sonra imtina;
7.
Alıcının ödəmədən imtina etməsi;
8.
Ödəmədən sonra məhsulun çatdirilmaması;
Ebayın ə ldə etdiklə ri:
71
1. 1999- cu ilin may ayında B LLpoint in onlayn ödəmələrini əldə
etmişdi,lakin PayPal dan sonra bağlanmışdır.
2. 1999-cu ildə eBay Butterfield&Butterfield auksionunu əldə etmişdir.Lakin
2002 ci ildə Bonhams firmasına satmışdır.
3. 1999- cu ildə Ebay Mark və Oliver Zamverlerdən 43 milyon dollar Alondo
auksionunu almış və sonralar bu auksion eBay Germany adlanmışdır.
4. 2000-ci ilin iyun ayında Half.com saytını alır, sonradan bu eBay
Marketplace olur.
5. 2001- ci ildə eBay Mercado Libre, Lokau və iBazar-latın Amerikası
auksionlarını alır.
6. 2002-ci ildə e-Bay PayPal – ı satın alır.
7. 2003-cü ildə eBay qabaqcıl Çin firması olan nc EachNet i-ə 150 milyon
dollar ödəməklə sahib olur.
8. 22 iyun 2004- cü ildə e-Bay Hindistanda Baaze saytını alır .
9. 2004 -cü ilin sentyabrında eBay Koreya bazarında irəliləyir.
10. 2004-cü ilin noyabrında eBay alman firması Marktplaatsı ələ keçirdir və
buna 225 milyon evro pul xərcləyir.
11. 2004 -cü ilin dekabrında eBay 30 milyon dollar pulla,385 milyon eBay
aksiyaları verməklə rent.coma sahib olur.
12. 2005 -ci ilin mayında eBay Gumtree firmasını ələ keçirdir ki, bu firma da
ngiltərənin reklam saytları şəbəkəsi idi.
13. 2005ci ilin iyununda eBay 635 milyon dollara Shopping.com saytına sahib
olur.
14. 2005ci ilin avqustunda eBay Skype kampaniyasının 30% səhmlərini 2.6
milyard dollara əldə edə bilir.
Ebay da satılan çox dəyərli məhsullar haqda məlumat:
72
1. 1666-cı ildə böyük London yanğınından salamat çıxmış Şekspirin “Prince of
Tyre” əlyazması-340 illik tarixi olan-5 milyon funt sterlinq;
2. Grumman Gulfstream təyyarəsi -4.9 milyon dollar;
3. 1993 cü il istehsalı sarı McLaren F1(dünyada yalnız bir sarı McLaren var)-1.7
milyon dollar;
4. Honus Vaqnerin beysbol kartı109 cu il,1.65 milyon dollar;
5. Daymond Leyk kurortu,qərbi Kentukki,ABŞ(1.2 milyon)
6. Ferrari Enzo 975000 dollar;
7. Black Betsy nun beysbolisti Jo Jeksonun bitası-577610 dollar;
8. Əfsanəvi Tayqer ilə qolf oyunu(425000dollar).
Ebay- da aldadılma və möhtəkirlik halları çox cüzi olsa da onlar haqqında da
məlumat vermək lazımdır.eBay da bu halları aradan qaldırmaq üçün müxtəlif üsullar
var:Hər bir alıcı və satıcı hər bir alqı-satqı prosesindən sonra partyoru haqda
müəyyən bir rəy qoya bilər bu da onların reytinqinə təsir edəcək.Reytinq
“pozitiv”,”neqativ”,və ya “neytral” ola bilər.
73
IN CONCLUSION
WHETHER IT’S A
OR A
OR JUST
HAVE A GREAT EXPERIENCE
ON EBAY
Şə kil 4.
Bu məhsullar incəsənət və antikvariant məhsullarından tutmuş yeni texnoloji
məhsullara qədər dəyişə bilər.Ebay da dünyanın hər bir yerində yaşayan əhali
qrupları iştirak edə bilər.Ebay auksionunun xarakterik cəhətlərindən biri burada
satılan məhsulların,xüsusi ilə yeni texnoloji məhsulların - noutbukların,mobil
telefonların ən ucuz satıldığı bir ticarət məkanıdır.Burada 50 dollardan başlayan
notbuklara,1 dollardan başlayan mobil telefonlara belə rast gəlmək olar.Həm
dünyanın digər ölkələrində,həm MDB ölkələrində,o cümlədən bizim ölkədə minlərlə
istifadəçi bu proqramdan yararlanaraq həm sərfəli qiymətə məhsulları əldə edə
bilir,həm də satış prosesində iştirak edir.Alqı-satqı prosesində işi daha da
asanlaşdırmaq üçün və ümumiyyətlə bu proqramda iş prosesinin təşkilində yardımçı
olmaq üçün çoxlu sayda vasitəçi firmalar da mövcuddur.
74
E-bay proqramında qeydiyyat tamamilə pulsuzdur.Snaypinq ingiliscə snayper
,gizli yerdən atəş açmaq deməkdir,sual ola bilər e-bay auksionunda snaypinq hansı
funksiyaları daşıyır.Snaypinq xüsusi proqrama əsaslanaraq auksionda sərfəli siyasət
qurmaq və auksionu bütün mümkün hallarda udmaq bacarığıdır.Bu xidmət onlayn
rejimdə işləyir və bir neçə addımdan ibarətdir:
•
Siz auksionda maksimal qoya biləcək lotu müəyyən edirsiz.
•
Bu xidmət sonda avtomatik olaraq situasiyanı qiymətləndirir və sizin üçün ən
səmərəli lotu qoyub sizi qalib edir.
Bu xidmətin xeyri ondan ibarətdir ki,siz bilavasitə alqı-satqıda iştirak
etmirsiz,ona görə də səhv edərək qiyməti süni surətdə qaldırmırsız,lakin sonda
ə
lverişli qiymətlə məhsula sahib olursuz.Adətən belə xidmətlər pulludur və bu barədə
proqramın özündə tam məlumata sahib olmaq olar.E-bayda iştirak edib və
məlumatsızlıq ucbatından sonsuz məhkəmə çəkişmələrindən uzaq olmaq üçün
satılması qadağan olan məhsulları tanımaq lazımdır bunlar 11 məhsuldur:
1. Oğurluq musiqi və video yazılar,burada tv şouların kompüterə yazılması və
sonra satılması və ya gizli kamera ilə çəkilənlər və ya Hollivud premyeralarının
satılması başa düşülməidir.
2. Lisenziyası olmayan bəzi proqramların , populyar oyunların satışa
çıxarılması;
3. Brend malların kopyasını satışa çıxarmaq;
4. Digər satıcıların məhsullarına verdikləri təsvirləri öz məhsullarına yalniş
olaraq aid etmək;bu barədə e-bay də daxili proqram var və bu proqram vasitəsi ilə
yalan və şişirdilmiş təsvirli məhsullar satışdan çıxardılır.
5. Alkoqollu içkilərin satışı da eyni zamanda qadağan olunur.lakin burda bəzi
istisnalar var,belə ki,cox eksklyuziv ,xüsusi şüşəyə və ya çox məşhur brendə malik
olan içkiləri təqdim etmək olar.
75
6. Siqaretlər,sigarlar,iynəmək üçün tütün və bu tipdə olan məhsulları əldə etmək
üçün kuponların satılması qadağan edilir.Lakin burda da istisnalar yox deyildir,belə
ki, egər bunlar:
• Kolleksiya məhsuludur
• əgər məhsul qablaşdırılıb və açılmayıbsa;
• satıcı əgər tütün məhsulunu təqdim edirsə alıcıcn yaşının 18 dən çox olmasını
nəzərə almalıdır.
7. Odlu silah satışı qəti qadağandır.
8. Televiziya və sputnik deşifratorlarınin satılması ;
9. Diri heyvanların və onların çuçelarının və dərilərinin satılması
10. Müxtəlif tədbirlərə biletlərin satılması,burada istisna o ola biler ki, bu
biletlər 1 dollardan baha olmasın.
11. Lotereya və prizlərin satılması da həmçinin qadağan edilir.
76
NƏ T CƏ VƏ TƏ KL FLƏ R
Müasir dövrdə KT-nin iqtisadiyyatın real sektorlarında geniş istifadə olunması
təsərrüfatların bazar infrastrukturunu (maliyyə, ticarət, biznes və s.) informasiya
texnologiyaları əsaslarına çevirməyə imkan verir. Bu isə elektron biznes mühitinin
texnoloji bazisinin, elektron kommersiyasının, informasiya-marketinq şəbəkələrinin
yaradılmasına imkan verir[39].
Rəqəmsallaşan dünya ilə istehlakçı profili və istehlak vərdişləri dəyişəli çox
oldu. Marketinq şəkilləri və strategiyaları da ... nternetdən sonra iqtisadiyyat yeni bir
çağa girmişdi onsuz da. Beləliklə kiçikdən başlayan dəyişmə nəhəng bir iqtisadiyyat
meydana gətirdi: Rəqəmsal qtisadiyyat. Yaşanan texnoloji və informasiya inqilabı
nəticəsində doğan yeni iqtisadiyyat modeli.Bankçılıqdan, səhiyyə sektoruna,
təhsildən, online pərakəndə və satışa, e-ticarətdən müştəri xidmətlərinə və reklam
sektoruna uzanan nəhəng bir iqtisadiyyatdır. Məşğulluğu ayrı, istehsalı ayrı, istehlakı
ayrı.
Son dövrlərdə aparılmış tədqiqatların nəticələri göstərir ki, internet
texnologiyalarının marketinqə tətbiq edilməsi prosesi real iqtisadi səmərə verir. Bu
isə şirkətlərə həm məsrəflərini azaltmağa, həm dəgəlir səviyyəsini artırmağa imkan
yaradır. nformasiya cəmiyyətinin bugünkü vəziyyətində internet-marketinqin rolu
artmaqda davam edir [39].
Məkan baryerlərinin qısaldılması hər zaman insanlara daha az xərclərlə öz
iqtisadi fəaliyyətini koordinasiya etməyə imkan verən yeni sosial şəbəkələrin
yaradılmasını stimullaşdırmışdır. Belə şəbəkələrdən biri və ən geniş yayılmış olan
nternet şəbəkəsidir. nternet şəbəkəsi iqtisadiyyatda həm mikro, həm də makro
səviyyədə böyük dəyişikliklərə səbəb olmaqla yeni eranın əsasını qoymuşdu.
Məlumdur ki, 1990 - ci illərdə, internet bumu yaşanan zaman bəzi firmalar
internetin onların qarşısında açdıqları imkanları düzgün dəyərləndirə bilmədilər. Bir
77
qrup şirkətlər isə uzun müddət nternetdən öz biznesin inkişaf istiqamətində
istifadəyə real baxmırdı. Nəticədə "onlayn" şirkətlər "ənənəvi" şirkətlərə ciddi rəqib
oldular və onların biznesi üçün real təhlükəyə çevrildilər.
Təcrübə göstərir, bu yeniliklərin iqtisadiyyatda ləng tətbiqi Qərbi Avropa
ölkələri və Rusiya şirkətləri üçün mənfi nəticələnmişdir. Bu yeniliklərin tətbiqini
labüd hesab edən ölkələr "rəqəmsal iqtisadiyyat"ı ümumi iqtisadiyyatın lokomotivinə
çevirməyi qarşısına məqsəd qoydu. Çünki, internet iqtisadiyyatı daha qlobal xarakter
daşıyır. Amma bu o demək deyil ki, bütün dünya ölkələri elektron ticarət
infrastrukturunu eyni dərəcədə inkişaf etdirir və bu sahədəki nailiyyətləri öz milli
iqtisadiyyatlarına eyni dərəcədə tətbiq edirlər.
Rəqəmsal iqtisadiyyat anlayışının mahiyyətinə nəzər saldıqda onun sərhədsiz
olduğunu qeyd etmək olar, ancaq Avropada “ Rəqəmsal Vahid Bazarı”hələki
parçalanmış vəziyyətdədir və fərqli bazar təcrübələrinə əsasənformalaşdırılır.
Beləliklə, Avropa “Rəqəmsal Vahid Bazarı”nı bütünlüklə inkişaf etdirərək 2020-ci
ildə 500 mld Avro gəlir qazanacaq. Dövlət orqanlarına məxsus olan informasiyaların
yenidən istifadə olunması, e- identifikasiya,e-imza və s. təkliflər daxil edilməklə,
qalan maneələri aradan qaldırmaq,problemləri həll etmək Avropa Rəqəmsal
Gündəliyinin əsasını təşkil edir
[31].
Bu gün dünya daxilində Birləşmiş Millətlər tərəfindən 10 trilyon dollar olaraq
ifadə edilən bir iqtisadi həcm mövcuddur. Bu məbləğin internet vasitələrinin
istifadəsi nəticəsində meydana gəldiyi qəbul edilir. Gözlənilən o ki dünyanın inkişaf
etmiş iqtisadiyyatlarından ibarət G20 ölkələrində 'internet iqtisadiyyatı' 2016-ci ildə
iki qatına çıxacaq. nternetin nəhəng şirkəti Google tərəfindən Boston Consulting
Group-una (BCG) etdirilən araşdırmaya görə, bu artımın böyük hissəsi mobil cihazlar
və cib telefonlarının daha geniş istifadəsindən gələcək.
78
Ə
DƏB YYAT S YAHISI
1. Abbasov Ə.M., Əlizadə M.N. nformatika və kompüterləşmənin əsasları.
Bakı, 2006
2.
http://ict.az/az/content/203
3.
http://www.azlibnet.az/pdf/serencamlar/sr1.pdf
4.
http://www.mincom.gov.az/fealiyyet/it/
5.
Electronic Commerce: Theory and Practice (Studies in Computational
Intelligence), Makoto Yokoo, Springer, 2008
;
6. Kərimov S.Q. nformasiya sistemləri. Bakı, 2008
7. Балабанов И.Т. Электронная коммерция. СПб: Питер, 2003.
8. D.Tanskot : “Elektron – rəqəmsal cəmiyyət: şəbəkə intelektinin müsbət və
mənfi cəhətləri.
9.
Юрасов
А. В., ГОсновы электронной коммерции, орячая линия-
Телеком
, Москва, 2007 год
10. Dobrynin.A, Konstantin. C, Vasily. K, Pavel. K, Sinyagov.S, The Digital
Economy - the various ways to the effective use of technology, International
Journal of Open Information Technologies ISSN: 2307-8162 vol. 4, no. 1, 2016
11. Elektron ticarət haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu 2005-ci il
http://www.e-qanun.az/alpidata/framework/data/10/f_10406.htm
12. Əkbərov.M Elektron kommersiya,dərs vəsaiti 2011
13. Хохлачева Н. В. Электронная коммерция. Москва, Эко-Трендз,
2005.
14. Костяев Р.А. Бизнес в Интернете: финансы, маркетинг,
планирование
. СПб.: БХВ- Петербург, 2002.
15. Макаренкова Е.В. Сетевая экономика: учебное пособие.
16. Кристальный Б.В., Травкин Ю.В.. Электронное правительство.
Опыт
США. Москва: Эко-Трендз, 2003.
17. MahmudovR.Ş. nternet iqtisadiyyatının elmi-nəzəri əsasları, nformasiya
79
cəmiyyəti
problemləri,
2015,
№
1,
56-
63
http://jpis.az/storage/files/article/c60777c0f1fc7b582d12547da2686cb2.pdf
18. Mahmud Məmmədov nformasiya iqtisadiyyatı (mühazirələr) .
19. Martin Creaner Dijital Ekonomiyi Anlamak.
20. Mesenbourg, T.L. (2001). Measuring the Digital Economy. U.S. Bureau
of the Census
21. Нижегородцев Р.М. Информационная экономика. Кн. 2. Управление
беспорядком
: экономические основы производства и обращения
информации
. Москва–Кострома, 2002.
22. Самойлов А.М. Электронная коммерция в системе современного
бизнеса
.Автореферат канд. дис. на соис-е уч. ст. экон-ких наук. Москва,
2004 г.
23. Семенов А., Переверзев Л., Булин-Соколова Е. Информационные и
коммуника
- ционные технологии в общем образовании. Теория и практика.
ЮНЕСКО
, 2006.
24.
https://www.e-gov.az/
25.
http://president.az/articles/564
26.
http://www.asan.gov.az/
27.
http://president.az/articles/1589
28.
http://e-qanun.az/
29.
http://www.emunis-ist.org
30.
https://www.e-gov.az/az/content/read/2
31.
https://www.e-gov.az/az/news/read/44
32.
http://www.azerbaijans.com/content_606_az.html
33.
http://www.anl.az/down/meqale/uc_noqta/2013/aprel/304206.htm
34.
http://vergijurnali.az/upload/File/2013-N2p1.pdf
35.
http://www.oecd.org/internet/oecd-digital-economy-outlook-2015-
9789264232440-en.htm
36.
http://www.card.az/2/
80
37.
http://www.dsmail.ws/
38.
http://www.erc.az/files/neshrler/munic_concept.pdf
39.
http://kayzen.az/blog/informatika/page3/
40.
http://injoit.org/index.php/j1/article/download/266/211
81
РЕЗЮМЕ
В
предложенной магистерской диссертации является продолжением
рассмотрения
практического применения элементов цифровой экономики. В
работе
идет речь о таких новейших технологиях, как системы
информационного
моделирования, интернет вещей, и других, составляющих
собой
к настоящему времени понятие Интеллектуальной (Smart) системы [40].
Цифровая
экономика сейчас пронизывает бесчисленные аспекты мировой
экономики
,воздействуя на такие разнообразные отрасли как банковская,
розничной
торговли, энергетика,транспорт, образование, издательское дело,
СМИ
или здравоохранение.
Информационно
‑коммуникационные
технологии
преобразуют способы
социального
взаимодействия и личные отношения, при этом происходит
конвергенция
стационарных,мобильных и вещательных сетей, аппаратов и
предметов
, все больше подключенных друг к другу для формирования
Интернета
вещей.
82
Summary
The proposed masters thesis is a continuation of the review of the practical
application of the elements of the digital economy. The paper deals with the latest
technologies such as buildings information modeling, the Internet of Things , and
other components are so far the concept of Intelligent (Smart) systems [40].
The digital economy now permeates countless aspects of the world economy,
impacting sectors as varied as banking, retail, energy, transportation, education,
publishing, media or health. Information and Communication Technologies are
transforming the ways social interactions and personal relationships are conducted,
with fixed, mobile and broadcast networks converging, and devices and objects
increasingly connected to form the Internet of Things[35].
Dostları ilə paylaş: |