salome dundua
92
saqarTvelo aRmoCnda). SevardnaZis periodi ki am mxriv sruli
„uZraobis xaniT“ xasiaTdeba. xelisufleba aranairad ar zru-
navs eTnoumciresobebis sajaro-politikur sivrceSi CarTu-
lobis xarisxis amaRlebaze da, Sesabamisad, arc ganaTlebis do-
nis gaumjobesebis kuTxiT dgams nabijebs. SevardnaZis mmarTve-
lobis periodSi eTnopolitikuri elitebi ufro viwro poli-
tikuri interesebis gamtareblebi arian da naklebad emsaxure-
bian zogadad umciresobebis integracias. umciresobebis, ro-
gorc politikurad yvelaze advilad mowyvladi erTeulebis,
xmebs saarCevno periodSi gadamwyveti mniSvneloba hqonda. Sesa-
bamisad, xelisuflebas ar awyobda eTnikur umciresobebSi arc
qarTuli enis codnis amaRleba da arc ganaTlebis donis gaz-
rda, rac logikurad maTSi informaciulobis xarisxis gazrdas
da komunikaciis gaumjobesebas gulisxmobda. Sedegad ki, miRe-
buli eTnojgufebis politikuri manipulireba savaraudod
garTuldeboda da ufro met riskTan iqneboda dakavSirebuli.
am mimarTulebiT viTareba aSkarad ukeTesobisken Seicvala
`vardebis revoluciis~ Semdeg. 2003 wlidan moyolebuli, saqar-
Tvelos xelisuflebis mier eTnikur umciresobebTan mimarTe-
biT araerTi nabiji gadaidga, rac ZiriTadad or mimarTulebas
moicavda:
1. erTi mxriv, araqarTveli mosaxleobisTvis qarTuli enis
savaldebulo swavleba;
2. da, meore mxriv, eTnikuri umciresobebisTvis sakuTari
enisa da kulturuli Rirebulebebis SenarCunebaze zrunva.
sakanonmdeblo doneze mocemulma politikam asaxva pova sa-
qarTvelos kanonSi zogadi ganaTlebis Sesaxeb, sadac konkretu-
lad naTqvamia: „saqarTvelos moqalaqeebs, romlebisTvisac qar-
Tuli ena mSobliuri ar aris, ufleba aqvT miiRon sruli zogadi
ganaTleba maT mSobliur enaze, erovnuli saswavlo gegmis Sesaba-
misad, kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. am zogadsaganmanaTleb-
lo dawesebulebaSi savaldebuloa saxelmwifo enis swavleba“.
5
5
saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb, me-4 muxlis me-3
qvepunqti,http://www.mes.gov.ge/uploads/Licenzireba/kanoni%20zogadi%20ganatlebis%2
0shesaxeb.pdf.
erovnuli umciresobebi da saganmanaTleblo
politikis zogierTi aspeqti
93
miuxedavad imisa, rom eTnikuri araqarTvelebis udidesma
nawilma ar (an Zalian cudad) icis qarTuli ena, maTi umravleso-
ba TavianT politikur samSoblod mainc saqarTvelos aRiqvams.
samcxe-javaxeTsa da qvemo qarTlSi „sidas“ mier Catarebuli
kvlevis farglebSi, SekiTxvaze, — aRiareben Tu ara saqarTve-
los sakuTar samSoblod da ukavSireben Tu ara perspeqtivaSi
mas sakuTar Semosavlebs Tu samsaxurs, gamokiTxuli respoden-
tebis 96 % upasuxa, rom saqarTvelosTan aigivebs sakuTari Ta-
vis da ojaxis Semosavlebs uaxloesi 5 wlis manZilze.
6
vfiq-
robT, im gamokiTxuli mosaxleobis aseTi maRali procentuli
maCvenebeli, vinc momavals saqarTvelos ukavSirebs (bunebrivia,
sxva faqtorebTan erTad), garkveulwilad im politikis Sedegic
unda iyos, romelic ramdenime wlis win daiwyo da dRemde
grZeldeba saganmanaTleblo sferoSi.
7
2010 wlidan amoqmedebuli kanonis Tanaxmad, eTnikuri umci-
resobebi erTian erovnul gamocdebze zogadi unarebis testebs
sakuTar (azerbaijanul, somxur, osur da afxazur) enebze aba-
reben. bunebrivia, aman Sedegad moitana araqarTulenovani stu-
dentebis raodenobis zrda umaRles saswavleblebSi, sadac, Ta-
vis mxriv, amoqmedda 4+1 sistema — Caricxuli eTnikuri umcire-
sobebis warmomadgenelTaTvis erTi wlis ganmavlobaSi qarTu-
li enis gaZlierebuli swavleba. amasTanave, dawesda kvotirebis
sistemac, romlis farglebSic ganisazRvra umciresobebis is
raodenoba, romelic am saSeRavaTo politikis farglebSi ganag-
rZobda swavlas. es maCveneblebi ase gadanawilda: azerbaijanu-
li da somxurenovani testebis Cabarebis Sedegad erTian erov-
nul gamocdebze misaRebi studentebis saerTo raodenobis 5-
6
http://tolerantoba.ge/index.php?id=1281619861&kat=316 (moZiebulia 2013 wlis
25 maiss).
7
samwuxarod, ramdenime wlis winandeli monacemebi analogiuri tipis
gamokiTxvaze ar arsebobs, rac saSualebas mogvcemda erTmaneTTan
Segvedarebina procentuli maCveneblebi. arc „sidas~ mier moyvanili
kvlevis farglebSi ar dasmula kiTxva, romelic dagvexmareboda res-
podentebis amgvari damokidebulebis ganmapirobebeli faqtorebis
gansazRvraSi. Sesabamisad, Cven mier gamoTqmuli mosazreba, rom gana-
Tlebisa da qarTuli enis swavlebis kuTxiT mimarTulma politikam
ganapiroba garkveulwilad msgavsi xedva, ver iqneba gamyarebuli ro-
melime kvlevis SedegebiT.
salome dundua
94
5%, xolo osurenovani da afxazurenovani studentebis — 1-1 %.
msgavsi politikis Sedegad bolo wlebis manZilze imata eTniku-
rad araqarTveli saqarTvelos moqalaqeebis raodenobam, rom-
lebic swavlas saqarTvelos umaRles saswavleblebSi agrZele-
ben.es faqti, TavisTavad, calsaxad dadebiT movlenad SeiZleba
CaiTvalos. Tumca, eTnikur umciresobebTan mimarTebiT gatare-
buli saganmanaTleblo politikis kuTxiT gvinda gamovTqvaT
garkveuli mosazrebebic.
1. kvotirebis sistema drois garkveul monakveTze, vfiq-
robT, misaRebi da dadebiTi Sedegis momtani iqneba. Tumca xan-
grZlivi periodis ganmavlobaSi am sistemis moqmedeba ar migvaC-
nia marTebulad. zogadad, kvotirebis sistema Tanamedrove
msoflios politikur sistemebSi (sxvadasxva tipis jgufTan mi-
marTebiT) farTod danergili praqtikaa, Tumca, am sistemas Ta-
vis dadebiT efeqtebTan erTad uaryofiTi mxareebic aqvs. sa-
qarTvelos SemTxvevaSi, vfiqrobT, arsebobs albaToba imisa,
rom, erTi mxriv, aman Sedegad mogvces iseT prestiJul fakul-
tetebze kvotirebulTa koncentracia, sadac studentTa siWar-
be isedac TvalSi sacemia, xolo sxva, naklebad prestiJul fa-
kultetebze ki kvlav kadrebis deficitis albaToba arsebob-
des. Tumca, aqve gasaTvaliswinebelia sul axlaxan am mimarTu-
lebiT saxelmwifos mier gadadgmuli nabijebic —kerZod ki, Ta-
namedrove realobis saqarTveloSi rigi nakleb popularuli
profesiebis saxelmwifos mxridan dafinanseba, rac TavisTavad
gamoiwvevs mocemul fakultetebze (sul 14 specialoba) stu-
dentTa raodenobis zrdas.
2. meore mxriv, arsebobs mosazrebac imis Taobaze, rom, qar-
Tul enaze erTian erovnul gamocdebze unarebis testebis Caba-
rebis valdebulebis moxsnis pirobebSi, SesaZloa eTnikur ara-
qarTvelebs, romlebsac saxelmwifo aZlevs saSualebas sakuTar
enaze Caabaron erTiani erovnuli gamocdebi, SeumcirdeT qar-
Tuli enis Seswavlis motivacia.
8
msgavsi mosazreba, vfiqrobT,
naklebad marTebulia, iqidan gamomdinare, rom saqarTvelos
8
ganaTlebis politikis axali iniciativebi samoqalaqo integraciis
konteqstSi, mSvidobis, demokratiis da ganviTarebis kavkasiuri ins-
tituti, politikis angariSi, 2010, gv. 5.
Dostları ilə paylaş: |