erovnuli umciresobebi da saganmanaTleblo
politikis zogierTi aspeqti
95
umaRles saswavleblebSi Caricxvis SemTxvevaSi (miuxedavad imi-
sa, Tu ra enaze abareben eTnikuri umciresobebi erovnul gamoc-
debs), swavlis gagrZeleba saxelmwifo enaze, qarTulad uwevT.
Sesabamisad, grZelvadiani interesebis marTebuli gaazrebis pi-
robebSi, eTnikuri umciresobebi mSvenivrad gaacnobiereben,
rom saskolo doneze saxelmwifos mier saganmanaTleblo poli-
tikis ganxorcieleba da maTi am programebSi aqtiuri CarTulo-
ba isev da isev maT interesebs emsaxureba rogorc yoveldRiuri
urTierTobebis gaumjobesebis kuTxiT, aseve umaRles saswav-
leblebSi swavlis gagrZelebis, ganaTlebis miRebis da, Sesabami-
sad, sajaro-politikur sivrceSi ukeT CarTulobis perspeqti-
vis kuTxiTac. am mosazrebas kidev ufro gvimyarebs statiaze
muSaobis procesSi Catarebuli kvlevis Sedegebic.
9
kvlevis farglebSi Catarda CaRrmavebuli interviureba eT-
nikurad azerbaijanel da somex respodentebTan (marneuli-dma-
nisi da axalcixe-axalqalaqis regionebSi). miuxedavad imisa, rom
gamokiTxuli mosaxleoba calsaxad dadebiTad afasebs qarTuli
enis swavlebis kuTxiT gatarebul politikas da miiCnevs, rom am
mxriv saqme ukeTesobiskenaa Secvlili, interviurebis Sedegebis
gaSifvrisas gamoikveTa ramdenime ZiriTadi problema:
1.
arasakmarisia saaTebis is raodenoba, rac skolebSi qar-
Tuli enis Seswavlas eTmoba. gamokiTxulTa umravleoba Tvlis,
rom Sedegis misaRwevad aucilebelia qarTuli enis swavlebis
kursis kidev ufro gaZliereba;
2.
arasakmarisia arasaskolo sivrceSi, yoveldRiur urTi-
erTobebis doneze, qarTvelebTan Sexebis intensivoba. Sesabami-
sad, gamoikveTa respodentebis mier gamoTqmuli ramdenive ver-
siac, Tu riTaa SesaZlebeli am problemis gadaWra. maT Soris Se-
iZleba gamovyoT, magaliTad, savaldebulo samxedro samsaxu-
ri, sadac eTnikuri umciresobebis warmomadgenlebs saSualeba
eqnebaT qarTvelebTan urTierTobis, aseve patriotTa banakebis
tipis proeqtebis waxaliseba da gafarToeba;
9
gamokiTxul iqna 10-10 eTnikuri somexi da azerbaijaneli. interviu-
rebis CatarebaSi didi daxmareba gagviwia ilias universitetis magis-
traturis studentma beqa baRaSvilma, romelic, amavdroulad, sagan-
manaTleblo politikis farglebSi qarTuli enis maswavlebelia dma-
nisSi, sof. jandaraSi.
salome dundua
96
3.
arcTu ise iSviaTad cdeba qarTuli enis gakveTilebi
qarTulenovani maswavleblebis mizeziT (mocemul SemTxvevaSi,
miznidan gamomdinare, naklebad sainteresoa gacdenis subieq-
turi Tu obieqturi mizezebi).
mocemuli problemebi rom SevajamoT, vfiqrobT, am mimarTu-
lebiT garkveuli nabijebis gadadgma namdvilad dadebiTad waad-
geba saqmes. erTi mxriv, eTnikur azerbaijanelebsa da somxebs So-
ris dasaqmebuli qarTuli enis pedagogebis saxelfaso ganakveTis
simcire uaryofiTad moqmedebs swavlis xarisxze. Sesabamisad,
vfiqrobT, rom erT-erT upirveles nabijTagani am kuTxiT gata-
rebul politikaSi saxelfaso dainteresebis gazrda unda iyos;
meore mxriv, arajerovani monitoringis SemTxvevaSi (gazrdili
saxelfaso ganakveTis pirobebSic ki) kvlavac iarsebebs pedago-
gebis mxridan gakveTilebis gacdenis albaToba. Sesabamisad, uci-
lobel nabijad migvaCnia ganaTlebis saministros mxridan moni-
toringis gamkacrebac. amasTan erTad, saSualo asakis mosaxle-
obisTvis kargi iqneba, Tu daemateba da Seiqmneba specialuri
programebi, rac, eTnikurad araqarTveli mosaxleobis mxridan
dainteresebis SemTxvevaSi, arasaskolo sivrceSi qarTuli enis
Tundac elementarul doneze Seswavlas moemsaxureba.
daskvna
ena xSirad mxolod komunikaciis iaraRad aRiqmeba, Tumca
lingvisturi jgufebi, icaven ra TavianT enas, sulac ar (an Za-
lian naklebad) gulisxmoben ,,komunikaciis iaraRis~ dacvas; am
SemTxvevaSi isini icaven sakuTar erovnul identobas, kultu-
ras da avtonomiur institutebs. ena, cxadia, warmoadgens komu-
nikaciis ZiriTad saSualebas, Tumca, amasTan erTad, ena mWid-
rod aris dakavSirebuli erovnul identobasTan da kulturul
aspeqtebTan. swored enis faqtori gansazRvravs eris Camoyali-
bebis process da xels uwyobs mis Semdgom formacias.
saqarTvelos eTnoumciresobebis, maTi gansaxlebisa da, zo-
gadad, warmomavlobis gaTvaliswinebiT, postsabWoTa sivrcis
sxva respublikebisgan rigi faqtorebi gamoarCevs da, Sesabami-
sad, saqarTvelos xelisuflebis mier am kuTxiT gatarebuli sa-
erovnuli umciresobebi da saganmanaTleblo
politikis zogierTi aspeqti
97
ganmanaTleblo politikac Tvisebrivad gansxvavdeba imave bal-
tiispireTisa an ukrainis SemTxvevebisgan.
saqarTvelos xelisuflebam, qarTuli enis umciresobebis-
Tvis swavlebis gziT, samoqalaqo integraciis da samoqalaqo
sivrceSi maTi aqtivobis gazrda daisaxa miznad. sxva sakiTxia,
Tu ramdenad warmatebuli iyo am mxriv gadadgmuli nabijebi.
bolo periodamde qarTuli politikuri istebliSmenti metad
frTxilobda eTnikur politikasTan mimarTebaSi da misi mxridan
am mimarTulebiT gaubedaobac sakmaod xSiri iyo. miuxedavad bolo
wlebSi ganxorcielebuli calkeuli proeqtebis da mcdelobebisa,
Znelia mainc imis Tqma, rom qarTuli saxelmwifo Tanmimdevrul da
efeqtur politikas awarmoebs misi eTnoreligiuri mravalwevria-
nobisgan gamowveuli problemebis gadasalaxad. marTalia, am
TvalsazrisiT ukanasknel xanebSi gaCnda garkveuli pozitiuri
Zvrebi (magaliTad, tolerantobis da samoqalaqo integraciis
koncefciis SemuSaveba da mis safuZvelze ganxorcielebuli zogi-
erTi programa, pasportebidan sabWouri yaidiT eTnikuri kuTvni-
lebis dafiqsirebis amoReba, garkveuli saganmanaTleblo progra-
mebis ganxorcieleba, erTian erovnul gamocdebze unarebis tes-
tebis umciresobebis enaze Cabareba, kvotirebis sistemis danergva
da a.S), magram mocemuli mcdelobebi mainc fragmentuli xasiaTi-
saa da ar SeiZleba mas ewodos kargad refleqsirebuli da formi-
rebuli erTiani politika, romelic uaxloes momavalSi efeqtur
da swraf cvlilebebs moitans samoqalaqo integraciis Tvalsaz-
risiT. kompaqturad eTnikuri umciresobebiT dasaxlebuli regi-
onebis mcxovreblebi (dispersiulad gansaxlebuli eTnikuri um-
ciresobebis SemTxvevaSi saqme ukeTaa) Zalian sustad arian integ-
rirebulni erTian samoqalaqo-politikur sivrceSi da praqtiku-
lad ar monawileoben politikuri institutebis da saxelmwifoeb-
riobis mSeneblobis procesSi. eTnikuri umciresobebi maRal po-
litikur eSelonebSi miRebuli gadawyvetilebebis pasiuri mimReb-
ni ufro arian, vidre politikuri dRis wesrigis Camoyalibebis aq-
tiuri monawileni, romelnic maRali samoqalaqo pasuxismgeblo-
bis da TviTSegnebis suliskveTebiT iqnebian gamsWvalulni.
Tumca, isic unda aRiniSnos, rom eTnikuri umciresobebis-
Tvis enis swavlebis kuTxiT gatarebuli politika sakmaod
Dostları ilə paylaş: |