Microsoft Word O'smirlik davri 4 soat

«о‘tish davri», »krizis davr», «qiyin
davr» kabi
nomlarni olgan psixologik kо‘rinishlari bilan xarakterlanadi. 
Chunki, bu yoshdagi о‘smirlarning xatgi-harakatida muqobil, yangi sharoitlarda 
о‘z о‘rnini topa olmaganligidan psixik portlash hollari ham kuzatiladi. О‘z
davrida L.S. Vigotskiy bunday holatni “psixik rivojlanigidagi krizis» deb
nomlagan. Kichik maktab davridan sо‘ng bola alohida olingan shaxs sifatida
о‘z-о‘ziga munosabatini shakllantirish jarayonida asosan ikki bosqichni boshidan 
kechiradi. Bu bosqichlar о‘smirlik yoshini ikki xil davrga - kichik о‘smirlik
davri va katta о‘smirlik davrlariga tо‘g‘ri keladi. Birinchi bosqichda о‘smir
о‘zini ”bola”lardan ajratib, endi о‘zini kattalar olamiga mansubligini
ta’kidlamoqchidek bо‘ladi. Kattalar hayotiga kirishga qiziqish о‘smirlarning
asosiy xarakteristikalari hisoblanadi.Bu davr uchun kattalarning xatti-
harakatlariga taqlid qilish va о‘zining mana shu yarashmagan qiliqlariga
tanqidiy baho bera olmaslik, uning katta yoshli kishilarga yaqin bо‘lishi,
yordam berayotgan bir guruh tengdoshlari bilan ortiq darajada bog‘liq bо‘lib
qolishi va shu singari holatlar xarakterlidir. Ikkinchi bosqichda о‘smir endi
о‘zining yosh bola emasligiga shubha qilmaydi va о‘zligini aniq anglay 
boshlaydi, о‘z shaxsini ulug‘lab, о‘ziga xos harakatlar qila boshlaydi.
О‘smirlarni о‘z shaxslari haqidagi fikrlar ko’proq qiziqtiradi, ular о‘zlarini
bilishga, maqsaddi rivojlantirishga, tarbiyalashga harakat qiladilar.О‘smirlik
davrida ichki erkinlikning о‘sishida, o’z-о‘zini anglash layoqatlarida, mustaqil
xatti-harakatlarida katta sifat о‘zgarishlari yuz beradi. Bunday о‘zgarishlarning
yuzaga kelishida irodaning ham ahamiyati katta. Iroda oliy psixik funksiya 

---

sifatida о‘smirning erkin harakat qilish quroli, shuningdek, shaxsi rivojining
magistral chizig‘i bо‘lib hisoblanadi. Bu davrga kelib uning harakatlari о‘zi bilan 
о‘rtoq bо‘lgan bir guruh tengdoshlariga bog‘liq bо‘lmay qoladi. О‘rtoqlari
о‘smirga о‘zi tо‘g‘risidagi notо‘g‘ri tasavvurlardan qaytib, jiddiy о‘ylab
kо‘rishga uni majbur qilmoqchi bо‘lganlarida ham u bemalol rad javobini
berishi va о‘z fikrida qatiy turib himoya qilishi mumkin. Bu davrda о‘zga 
kishilarning ichki dunyosiga ortiqcha qiziqish bilan qarash va о‘z xatti-
harakatlarini о‘zi taxdil qilish, о‘z-о‘zini tarbiyalashning elementlarini yuzaga
kelishi mana shu ikkinchi bosqichdagi о‘smirlar hayotiga xos xususiyatlardir.
О‘smirlik davriga kо‘pincha sо‘zga kirmaslik, о‘jarlik, tajanglik, о‘z
kamchiliklarini tan olmaslik, urushqoqlik kabi salbiy xususiyatlar xosdir.
О‘smirlar hayotda, ekranda va kitoblarda kattalarning mustaqilligini va erkinligini,
ularning katta va qiziqarli ishlarini, dadil harakatlarini, qahramonliklarini,
atrofdagilar orasidagi obrо‘larini qо‘radilar hamda havas qiladilar.О‘smirda
katta yoshli odam bо‘lishga yoki hech bо‘lmaganda katta yoshli odam bо‘lib
kо‘rinishga qiziqish, intilish paydo bо‘ladi va bu xohishni amalga oshirish
unga osondek bо‘lib kо‘rinadi. О‘smirlarning ehtiyojlari va imkoniyatlarining
о‘zaro mos kelmasligi о‘smirlar bilan ota-onalari, о‘qituvchilari va boshqa
murabbiylari о‘rtasida qarama- qarshilikni keltirib chiqaradi. 
О‘smir о‘zining juda kо‘p istaklari,