Microsoft Word Qasimov-ias docx



Yüklə 3,02 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə57/74
tarix17.10.2017
ölçüsü3,02 Kb.
#5225
növüDərs
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   74

208 
Tutaq ki, 
k
s
 axtarış maşını  tərəfindən tapılıb verilmiş 
hər bir 
i
d
 sənədi istifadəçinin sorğusunu təyin oblastı 
 
1
,
0
 intervalında olan 
 
i
s
d
k

 daxilolma  funksiyası ilə 
müəyyən edilən dərəcədə ödəyir. Bu funksiyanın qiymət-
lərinə əsasən axtarış maşınları tərəfindən verilmiş sənədlər 
çoxluğunda qeyri-səlis üstünlük münasibətlərini müəyyən 
etmək olar. Bu münasibət 
k
s
 axtarış maşınının nəticələ-
rinə görə 
i
d
 sənədinin 
j
 sənədindən üstünlük dərəcəsini 
ifadə edən 


j
i
s
,d
d
ψ
k
 daxilolma funksiyası ilə təsvir olu-
nur. Bu funksiya 
 
1
,
0
 intervalında qiymətlər alır və aşağı-
dakı düsturla müəyyən edilir: 
 
 
 


 
 







       
          
          
          
          
          
,
1
olarsa
  
 ,
1
,
i
s
j
s
i
s
j
s
j
i
s
d
d
d
d
d
d
k
k
k
k
k





,(7.40) 
burada 
n
1,
j
i,
  


,
,
m
k
.  
(7.40) düsturunun köməyi ilə bütün axtarış maşınlarının 
nəticələri əsasında sənədlərin qeyri-səlis üstünlük münasi-
bətləri tapılır. Lakin nəzərə alınmalıdır ki, multi-axtarış 
sisteminə daxil olan axtarış maşınlarının konkret axtarış 
istiqamətləri üzrə nəticəliliyi (səriştəliliyi, kompetentliyi), 
eləcə  də coğrafi yerləşməsi, kanalların buraxılış qabiliy-
yətləri, internetin informasiya fəzasının zonalarının  əhatə 
olunması  və s. ilə bağlı xarakteristikaları müəyyən obyek-
tiv səbəblərdən eyni olmur.  
Tutaq ki, multi-axtarış sisteminin axtarış maşınlarının 
səriştəlilik dərəcələri 
 
1
,
0
 intervalında təyin olunan 
 
k
s

əmsalı ilə ifadə edilir. 
 
k
s

 əmsallarının əsasında axtarış
maşınlarının qeyri-səlis üstünlük münasibətləri təyin 
edilir: 


 
 
209 
 
 
 
 


 
 







   
          
          
          
          
          
,
1
 
olarsa,
 
 ,
1
,
i
j
i
j
j
i
s
s
s
s
s
s





,     (7.41) 
burada 
 
j
i
s
,

 – 
i
s
 axtarış maşınının 
j
 axtarış maşı-
nından daha səriştəli olması dərəcəsini göstərir. 
İnternetin informasiya fəzasından istifadəçi sorğusuna 
relevant olan sənədlərin axtarılması  məsələsi axtarış ma-
şınları tərəfindən tapılmış sənədlər çoxluğundan yuxarıda 
təsvir olunmuş məlumatlara əsasən daha relevant olanların 
seçilməsi məsələsinə gətirilir.  
Əvvəlcə multi-axtarış sisteminin hər bir 
S
s
k

 axtarış 
maşını üçün qeyri-səlis üstünlük münasibətlərini təşkil 
edən sənədlər çoxluğunu tapaq. Bunun üçün 
k
s
 axtarış 
maşınlarına görə 
i
d
 və 
j
d
 sənədləri arasındakı 


j
i
s
d
d
k
,

 qeyri-səlis üstünlük münasibətlərini istifadə 
etmək olar. Belə ki, üstünlük təşkil edən sənədlər çoxluğu 
aşağıdakı daxilolma funksiyası ilə təyin olunur: 
 






i
j
s
j
i
s
D
d
i
n
,d
d
ψ
,d
d
ψ
d
ψ
k
k
j
k
s




sup
1
.      (7.42) 
Aydındır ki, 
 
i
n
d
ψ
k
s
 daxilolma  funksiyası  ən böyük 
qiymət alan 
i
d
 sənədləri 
k
s
 axtarış maşınının fərdi qərarı-
nı (əldə etdiyi nəticəni) təşkil edir. Digər axtarış maşınla-
rının əldə etdikləri nəticələri nəzərə almaq üçün sənədlərin 
ümumiləşmiş qeyri-səlis üstünlük münasibətlərini istifadə 
etmək olar. Bu münasibətlər axtarış maşınlarının 
 
j
i
s
,

 
üstünlük  əmsallarını istifadə etməklə  aşağıdakı kimi 
müəyyən olunur: 
 
 
 




 
,s
s
, γ
d
, ψ
d
ψ
,d
d
η
l
k
j
n
s
i
n
s
S
,s
s
j
i
l
k
l
k
min
sup


. (7.43) 


Yüklə 3,02 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   74




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə