76
maddədir, artrit və bel ağrılarının yaranmasına mane
olur.
39.
Susuzluq və
aclıq hisslə
rini ayırd etmə
yə
yardım edir.
40.
Çə
kini azaltmağ
ın ə
n yaxş
ı yolu su içmə
kdir.
Müntə
zə
m su içmə
k ciddi rejim saxlamadan arıqla-
mağ
a yardım edir. Ac olanda hə
ddə
n çox qida qə
bul
etmə
k olmaz, amma susuzluq zamanı bol su içmə
k
vacibdir.
41.
Dehidratasiyanın toxuma boş
luqlarında, oy-
naqlarda, böyrə
klə
rdə
, qaraciyə
rdə
, beyində
və
də
ridə
toplanmasına sə
bə
b olduğ
u zə
hə
rli çöküntülə
ri
tə
nzimlə
yir.
42.
Hamilə
likdə
sübh çağ
ı ürə
k bulanmalarını
azaldır.
43.
Zehin və
bə
də
n funksiyalarını çulğ
alaş
dırır,
qə
rarvermə
və
hə
də
fi müə
yyə
netmə
qabiliyyə
tini
artırır.
44.
Qocalıqda yaddaş
itkisinin qarş
ısının alın-
masına yardım edir. Altsheymer, dağ
ınıq skleroz və
parkinson xə
stə
liyinə
tutulma riskini azaldır.
45.
Kofein, alkoqol və
bə
zi də
rmanlara olan ası-
lılığ
ın azalmasına yardım edir.
Qeyd:
“Susuz həyat yoxdur” başlığı altcnda verilən
məlumatlar Əli Poladın “Bir damla su” (Taksim, stanbul.
2011) adlı kitabından istifadə etməklə və müəllifin öz
tədqiqatları əsasında yazılmışdır.
77
SÜD HAQQINDA SLAM DƏ
YƏ
RLƏ
R
Ə
t və balıqdan sonra qidalılıq cəhətdən insan orqa-
nizmi üçün ən əhəmiyyətli olan qida məhsulu süddür.
nsanın anadan olduğu andan südlə qidalanmasını
nəzərə alsaq, süd ən vacib həyat məlhəmidir. Dahilərin
dediyi kimi süd təbiətin insanlara bəxş etdiyi əvəzedil-
məz qida məhsuludur.
Süd haqqında “Qurani Kərim”in əl – Bəqərə -
2/233, ən – Nəhl –
16/66, əl – Muminun –
23/21,
Loğman – 31/14, Yasin -36/73 surələrində ayələr var-
dır. “Qurani Kərim”də buyurulan mənəvi qida dünya
aləmin möcüzəli bəhrəsi misalında yada salınır. Allah
Təbarəkə Təalanın buyuruqlarının hikmətlərindən biri
də təbii aləmdə müşahidə olunan möcüzəli dəyişik-
liklərdir.
Südün qidalanmada çox böyük fizioloji əhəmiy-
yəti vardır. Lakin heyvanın sağlam olması vacibdir.
Ə
bu Bəkr Razinin südlə bağlı söylədiklərini bu gün də
qəbul etmək olar:
“Tə
zə
südün qidası çoxdur. Ancaq
süd lazımınca qaynadılmalıdır.”
mam Həsən (ə) buyurub ki, Rəsuli – Əkrəm
(s.ə.v.) cənabları südü çox xoşlayırdı və həmişə süd
içəndə buyurardı: “Ey mənim Allahım, onu bizə
mübarə
k qıl və
onu bizə
artır.” Peyğəmbərimiz
(s.ə.v.) təmr (qurudulmuş xurma) ilə südü – “iki ən
pak və
xoş
ş
ey” adlandırmışdır. O Həzrət süd içəndə
ə
vvəlcə məzməzə edib (tamsınıb), sonra içərdi və əlavə
edərdi:
“Onda yağ
var.”
Bir kişi mam Cəfər Sadiqə (ə) ərz edir ki, ya Əba
Ə
bdəllah, mən süd içirəm, mənə zərər verir. O Cənab
78
(ə) buyurur ki, süd əsla zərər verməz, amma sən onunla
birlikdə başqa şey yeyirsən; sənə zərər verən də o
ş
eydir; amma sən güman edirsən ki, süd sənə zərər
edir.
Həzrət Əli (ə) buyurur ki, “inək südü dərmandır.”
O Cənabdan (ə) inəyin sidiyi barəsində xəbər
aldılar və dedilər ki, bəzi adamlar onu içir. Buyurdu ki,
ə
gər dərman kimi ona ehtiyac olsa, onu içməyin eybi
yoxdur.
Məlumdur ki, ərəblər dəvənin sidiyini içirlər. Bu
barədə mam Rza (ə) buyurub: “Dəvənin sidiyi
südündən yaxşıdır, lakin Allah Təala şəfanı onun
südündə qərar veribdir.”
Süd və süd məhsulları azərbaycanlıların qidasında
qədimdən istifadə olunur. Müxtəlif süd məhsullarının,
o cümlədən nəhərə kərəsi, qatıq, qaymaq, ayran,
süzmə, şor, motal pendiri, qurut, müxtəlif pendirlərin
hazırlanması heyvandarlıqla məşğul olan azərbaycan-
lıların gündəlik süfrə təamları olmuşdur. Bizim
şə
nliklərimizdə, bayramlarda, qonaq qəbulu zamanı və
eləcə də bəzi dini mərasimlərdə içilən şərbətlər
içərisində süd şərbəti öz layiqli yerini tutur.
Haş
iyə
:
Müsə
lman
xalqları
arasında
Peyğə
mbə
rimizin (s.ə
.v.) anadan olduğ
u gün (Rə
biül-
ə
vvəl ayının 17-si) dini mərasim kimi icra edilən
mövlud oxunması el arasında sə
rin südlü-ə
dviyyə
li
şə
rbətin yayılmasına səbəb olmuşdur. Mövlud
oxunması mə
rasimində
plovdan sonra hamıya şə
rbə
t
verilir. Hə
min şə
rbə
tə
gülab, reyhan, keş
niş
toxumu
və
hil qatılır. Bə
dii formada yazılmış
mövludun
avazla oxunmasından mə
lum olur ki, Muhə
mmə
d
Peyğə
mbə
r (s.ə
.v.) anadan olandan sonra anası