Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Onlar iki d ənizin qovu şdu ğu yer ə g əlib çat- dıqda balı ğı unutdular. Balıq is ə d ənizd ə bir
- Balıq ya ğındakı Omeqa-3 tur şusunun faydası
- Balıqdakı ya ğ tur şularının h əyati
131
onun zəruri bir qida mənbəyi olması təxminən 1400 il ə vvəl göndərilən Quranda da bildirilir. Uca Allah Quranda dəniz məhsullarını “Təzə ət yeməyiniz üçün dənizi də sizə ram edən Odur…» (Ən-Nəhl, 16/14). «Dəniz ovu və onu yemək sizə də, səfərdə olanlara da faydalı olsun deyə halal edildi…” (əl-Maidə, 5/96) ayələri ilə xəbər verir. Bundan əlavə, “Kəhf»” surəsində də balığa xüsusi diqqət çəkilir. Bu surədə Hz. Musanın və onun gənc köməkçilərinin uzun bir səfərə çıxdığı və özləri ilə də qida kimi balıq götür- düyü bildirilir:
“Kəhf” surəsində uzun bir səfər zamanı yorulan- dan sonra yemək üçün xüsusilə balığın seçilməsi çox maraqlıdır. Dolayısı ilə bu hissədəki hikmətlərdən biri kimi balığın faydalarına, onun qidalandırıcı xüsusiy- yətinə işarə edilə bilər (ən doğrusunu Allah bilir). Həmçinin balığın qida kimi xüsusiyyətlərini araş- dıranda diqqətəlayiq məlumatlarla üzləşirik. Rəbbimi- zin bizə böyük bir neməti olan balığın əti xüsusilə protein, D vitamini və əksər elementlər (bədəndə çox az miqdarda mövcud olan, lakin bədən üçün çox vacib olan bəzi elementlər) baxımından mükəmməl qida mənbəyidir. Onun tərkibində olan fosfor, kükürd, vanadium kimi minerallar sayəsində böyümə və 132
toxumaların yaxşılaşması təmin edilir. Balıq ətindəki bu maddələr sağlam diş ətinin və diş quruluşunun yaranmasına kömək edir, dərinin rəngini gözəlləşdirir, saçların daha sağlam olmasını təmin edir, bakterioloji infeksiyalarla mübarizəyə dəstək verir. Bundan əlavə, həmin maddələr qandakı xolesterol balansının tənzim- ləyici təsirləri ilə infarktın qarşısının alınmasında mü- hüm rol oynayırlar. Bu maddələr nişasta və piyin parçalanaraq onların orqanizm tərəfindən mənimsənil- məsinə yardımçı olur, beləliklə, daha enerjili və daha güclü qalmağı təmin edirlər. Digər tərəfdən, balıq ə tində olan maddələr zehni fəaliyyətin nizamlı olma- sına müsbət təsir göstərir. Onun tərkibindəki D vita- mini və başqa minerallar kifayət miqdarda qəbul edil- məyəndə isə raxitlik, sümük boşluğu, diş əti xəstəlik- ləri, zob, hipertiroit kimi problemlər ortaya çıxa bilər. Bunlardan əlavə, müasir tibbi biliklər balığın tərki- bində omeqa-3 yağ turşularının sağlamlıq baxımından çox əhəmiyyətli olduğunu sübut edir. Hətta bu yağlar zəruri yağ turşuları (EFA: essential fatty asit) kimi müəyyənləşdirilir.
Balıq yağında sağlamlığımız üçün xüsusilə çox ə həmiyyətli olan iki fərqli doymamış yağ turşusu növü var: EPT (eykozapentien turşusu) və DHT (dekozahek- saen turşusu). EPT və DHT polidoymamış yağlar kimi tanınır və özündə vacib omeqa-3 yağ turşularını ehtiva edir. Insan bədəni omeqa-3 və omeqa-6 yağ turşularını yarada bilməz, yəni onlar kənardan qidalarla qəbul edilməlidir. Balıq yağı özündə omeqa-3 yağ turşularını ehtiva
133
etdiyi üçün onun sağlamlığa faydası haqqında daha çox dəlil var. Omeqa-3 bitki yağlarında olsa da, sağlamlığı qorumaqda daha az təsirə malikdir. Bunun əksinə olaraq dəniz planktonları omeqa-3 yağ turşusunun EPT və DHT-na çevrilməsində çox böyük təsirə malikdir. Balıqlar bu planktonları yeyəndə EPT və DHT baxı- mından zənginləşirlər. Buna görə də balıq insan bədəni üçün çox əhəmiyyət kəsb edən bu yağ turşularının olması baxımından ən zəngin qidalardan hesab edilir.
ə
Balıqdakı yağ turşularının əsas xüsusiyyəti isə bə- dənin enerji istehsalına təsir göstərməsidir. Bu yağ tur- ş uları bədəndə oksigenə bağlanaraq elektron transferini həyata keçirir və bədəndəki bəzi kimyəvi reaksiyaları enerji ilə təmin edir. Buna görə də balıq yağı baxı- mından zəngin qidaların yorğunluğun aradan qaldır- masına, qavrayış gücünü və hərəkət qabiliyyətini artırdığına dair dəlillər də var. Omeqa-3 insanın diqqət qabiliyyətini də onun enerji səviyyəsi qədər artırır. Balığın «zəka qidası» adlandırılmasının elmi əsası var, çünki beyindəki yağın əsas tərkibi özündə omeqa-3 yağ turşularını ehtiva edən DHT-dır.
balığın əhəmiyyəti Balığın tərkibində olan omeqa-3 yağ turşusu qandakı xolesterolu, triqliseridi və qan təzyiqini aşağı salır. Bu turşu ürəyin sağlam fəaliyyətini təmin etməsi ilə məşhurdur. Triqliserid yağın bir növüdür, tərkibindəki bol yağ və az protein baxımından LDL-yə Yüklə 2,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|