Microsoft Word Sahin Fazil. Yaponiya Sefernamesi doc

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
133 
gəncləri 
kamikadze 
adlandırdı. 
Komandanlıq 
məhz 
kamikadzelərin  köməyi  ilə  müharibənin  gedişini  özlərinin 
xeyrinə  dəyişmək  məqsədi  daşıyırdı.  O  vaxtın  ilk  kamikad-
zeləri  Amerika  təyyarələrini  məhv  etməyə  yollanan  yapon 
təyyarəçiləri  idilər,  sonra  isə  «adam-qayıqlar»,  «adam-
minalar»,  «adam-tanklar»  və  s.  kamikadze  oldular.  Mü-
haribənin  sonunda  Yaponiya  silahlı  qüvvələrinin  tərkibində 
yüzlərlə  kamikadze  dəstələri  fəaliyyət  göstərirdilər  ki,  bə’zi 
dəstədə olan döyüşçülərin sayı minlərlə idi». 
İlk  kamikadze  dəstələrinin  banisi  və  ideya  təhrikçisi 
1944-cü ildə  Filippin adasında  kamikadze eskadrasını təşkil 
edən  admiral  Onisi  olmuşdur.  Bu  admiral  haqqında  kitabda 
oxuyuruq: «Onisi kamikadze olan hər döyüşçünü inandırırdı 
ki, o, «yer istəklərindən uzaq olan allahdır». 
Kamikadze  təyyarəçilər  «uçan  qalaları»  (bom-
bardmançı  B-42  amerikan  təyyarələrini)  və  başqa  böyük 
məntəqələri  talana  mə’ruz  qoymalı  idilər.  «Adam-qayıqlar» 
düşmənin  hücuma  keçən  gəmisinə  partlayıcı  maddələrlə 
təchiz  olunmuş  torpedaları  istiqamətləndirməyi  öyrənmiş-
dilər. «Adam-minalar» dalğıc kostyumu geyinərək, uclarında 
güclü  partlayıcılar  olan  alətlərlə  silahlanır,  düşmənin  desant 
gəmilərini  partlatmağa  hazırlaşırdılar.  «Adam-minalar» 
həmçinin belə üsullarla hücuma keçən tankları məhv etməyi 
mənimsəyirdilər. 
Piyada 
orduda 
«adam-pulemyotlar», 
«adam-snaryadlar» da vardı. 
Cənub-Şərqi 
Asiya 
bölgəsində 
İkinci 
Dünya 
müharibəsinin  sonlarında  uğurlu  hərbi  əməliyyatlar  aparan 
amerikan  komandanlığı  əvvəllər  yapon  kamikadzelərinə 
əhəmiyyət  vermirdi...  onlar  kamikadzelərlə  mübarizə 
aparmağa  psixoloji  cəhətdən  hazır  deyildilər...  kamikadze 
dəstələrinin Yaponiyada meydana çıxmaları, əlbəttə, təsadüfi 
Şahin Fazil 
 
 
134 
deyildi.  Onlar  fəaliyyətə  başlamalarına  görə  busido 
(döyüşçünün yolu) adlanan əxlaqi-etik sistemə borclu idilər. 
Kamikadzeçiliyin  əsasında  Yaponiya  uğrunda,  imperator 
uğrunda  ölmək  ideyası  dururdu...  yapon  gəncləri  pərvanə 
atəşə  cuman  kimi  kamikadze  dəstələrinə  qoşulmağa  can 
atırdılar...  onları  gözləyən  qaçılmaz  ölüm  qabağı,  öz 
həyatlarını  Yaponiya  və  imperator  uğrunda  vermək 
niyyətləri  barədə  qohumlarına  və  yaxın  adamlarına 
yazdıqları  məktublarda  cavanlar  ruh  yüksəkliyi  ilə 
bildirirdilər:  «Mənə  görə  ağlamayın.  Bədənimin  külə 
dönəcəyinə  baxmayaraq,  mənim  ruhum  mənə  əziz  olan 
yerlərə  qayıdacaq  və  mən  həmişəlik  sizinlə,  dostlarımla  və 
qonşularımla  birlikdə  olacağam.  Mən  sizin  səadətiniz 
naminə dua edirəm». 
«Yaponlar»  kitabında  kamikadze  qətiyyəti  haqqında 
başqa mə’lumat da vardır: 
«İyirmi iki yaşlı miçman İtiro Xayasi öz məktubunda 
anasına  təskinlik  verib  yazırdı:  «Əziz  anam,  xahiş  edirəm, 
məndən  ötrü  darıxma.  Döyüşdə  ölmək  necə  də  səadətdir! 
Mənə Yaponiya uğrunda ölmək xoşbəxtliyi nəsib olmuşdur... 
Görüşənədək,  mənim  əzizim.  Məni  özünə  qəbul  etməyi 
Göydən  xahiş  elə.  Əgər  Göy  məni  qəbul  etməzsə  olduqca 
qəmlənərəm. Məndən ötrü dua et, ana!». 
Bir çox kamikadzelər hərbi əməliyyata yollanmazdan 
əvvəl əlvida şe’rləri yazırdılar. Onlardan birinin gündəliyində 
belə bir qeyd vardır: «Mən hər gün paltarımı yuyuram, çünki 
çirkli paltarda ölmək istəmirəm». Sonra həmin kamikadzenin 
belə bir şe’ri gəlir: 
 

---

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
135 
«Ölmək istəyirəm, 
Yerə tökülən gül ləçəkləri kimi  
ölmək istəyirəm. 
Çünki mən 
Yaponiyanın sakura gülüyəm». 
 
Başqa bir kamikadze isə belə yazır: 
 
«Mən göyə uçuram, 
Buludların zirvələrinə şığıyıram, 
Oradır mənim məzarım»
.11
 
 
Kamikadze  hərbi  əməliyyata  gedərkən  sanki  öz 
dəfnində  iştirak  edirdi.  Təyyarəyə  minərkən  o  aerodromda 
qalan 
adamlara 
deyirdi: 
«Yasukini 
mə’bədində 
görüşənədək!». 
Tokionun  mərkəzi  məhəllələrinin  birində  yerləşən 
Yasukuni  mə’bədində  hər  il  fevralın  11-də  imperator  və 
Yaponiya  uğrunda  ölənlərin  şərəfinə  təntənəli  mərasimlar 
keçirilir.  1945-ci  ilə  qədər  o  mərasimlər  «kiqensetsu»  - 
«imperiyanın  əsasının  qoyulduğu  gün»  adlanırdı.  Rəvayətə 
görə  e.ə.  660-cı  ilin  fevral  ayının  11-də  Yapon  adaları 
üzərində  allahlar  nəslindən  olan  imperator  Dzimmu  taxta 
əyləşmişdir.  İkinci  Dünya  müharibəsindən  sonrakı  iyirmi 
ildə  «kiqensetsu»  mərasimi  keçirilmədi.  Sonra,  11  fevral 
yapon təqvimində yenidən qırmızı rənglə yazılmağa başladı, 
amma,  mərasimin  adı  dəyişdirilərək  «dövlət  əsasının 
qoyuluşu  günü»  adlandı.  Hamı  üçün  istirahət  günü  e’lan 
olunan 11 fevral günü, əvvəllərdə olduğu kimi, adamlar yenə 
                                                
1
 Haykuların rus dilindən tərcüməsi bu sətrlər müəllifindir. 
Şahin Fazil 
 
 
136 
də  Yasukuni  mə’bədinə  həlak  olmuş  hərbiçiləri  yad  etmək 
üçün  axışırlar.  Onların  bə’ziləri  köhnə  hərbi  formada  və 
silahla gəlirlər. Mə’bədin qarşısında hərbi hissələr ritual marş 
keçirir,  tələbə  və  məktəblilər  lal-dinməz  halda  sıraya 
düzülürlər.  Mə’bədin  qapıları  önündə  ultra-sağçı  adamlar 
qara  furqonlarda  ...  marşlar  səsləndirirlər,  kamikadzelərin 
kölgələri cana gəlir («Yaponlar» kitabı, səh.173-176). 
Görəsən  biz  azərbaycanlıların  da  kamikadzeləri 
olacaqmı?  Əgər  belə  davam  edərsə,  olacaq!  Qocalığıma 
baxmayın, elə biri mən özüm. 
Kamikadze olmaq xəyalı ilə bu şe’ri yazdım: 
 
Kamikadze 
 
Torpağında 
Tarix boyu 
Savaş gedən 
Cəng olan, 
Kiçiklikdən böyüklüyə 
Yol gedib nəhəng olan, 
Gizli qalan 
Sirr ölkə, 
Çətinliyə sinə gərən 
Bir məkan, 
Çətinliyin üzərindən 
Mətinliklə adlayan, 
Çətinliklə adlayan 
Yaponiya adlanan 
Bir səltənət, məmləkət! 
Ey dininə, məzhəbinə 
E’tiqadla tapınan, 

---