Йапонийа сяфярнамяси
175
Bizlərdə olubmu xarakiri edən olsun,
Eylərmi görən Mustafa, Əkbər xarakiri?
İstərmi Həsən qarnına heç zərbə toxunsun?
Eylərmi məgər Gülbala, Qəmbər xarakiri?
Haqsız hərəkətlər məgər azdırmı həyatda?
Sən dildə edirsən fəqət əzbər «xarakiri».
Tə’rifləmə, Şahin, özünü lovğa cavan tək,
Varsa hünərin sən dəxi göstər xarakiri.
Tokio, 25
fevral
Əlbəttə, özünü xarakiri kimi dəhşətli bir əmələ
mə’ruz qoymaq, yəni yuxarıda yazdığım kimi, bədənin
qarın nahiyəsini doğram-doğram parçalamaq və şüurlu
intihara varmaq adamdan olduqca böyük cəsarət tələb edir.
Biz azərbaycanlılar cəsarətsiz deyiliksə də, zənnimcə,
özümüzü xarakiri etmək «əməliyyatından» çox uzağıq.
Mən bir qədər yuxarıda Kioto şəhərindəki «Qızıl
Mə’bəd»dən bəhs edərkən Yukio Misima adlı böyük bir
yapon yazıçısının – monarxist əhvali-ruhiyyəli nəhəng bir
şəxsiyyətin haqqında qısa mə’lumat vermişdim. Bəli,
J.Misima 45 yaşında ikən özünü xarakiri etdi. Amma,
heyf! Heyf ondan! 100 cild əsər yazan bu qeyri-adi İnsan,
əgər yaşasaydı, bəlkə də daha 100 cild kitab yazardı. Onun
hər şeyi vardı, ölümdən savayı. O, ölümü sevdi, özünü
xarakiri etməklə. O, ölümünü tapdı, özünü xarakiri
etməklə.
Şahin Fazil
176
Görəsən bu dünyadan nə istəyirdi Yukio Misima?
Axı, zavallı dünya ona hər şey vermişdi. Dünya ona savad,
bacarıq, qətiyyət, qabiliyyət, fərasət, məharət, şücaət
vermişdi. Daha bu dünyadan nə istəyirdi Yukio Misima?
Mən ona müraciətlə bir şe’r də yazdım:
Daha nə istəyirdin?
Məşhur yapon yazıçısı,
idmançısı, rejissoru, aktyoru,
dirijoru, təyyarəçisi, səyyahı,
fotoqrafı Yukio Misimanın
parlaq xatirəsinə
Qənimətdin dünyaya,
Daha nə istəyirdin?
Ölkəndi – Yaponiya!
Daha nə istəyirdin?
İstəyin ədalətdi?
Ədalət həqiqətdi?
Həqiqət zərurətdi?
Daha nə istəyirdin?
Yazıçılıq… Siyasət…
Siyasətdə əziyyət
Olmadımı kifayət,
Daha nə istəyirdin?
Kitab istədin – oldu,
Savab istədin – oldu,
Йапонийа сяфярнамяси
177
Əzab istədin – oldu,
Daha nə istəyirdin?
Dedin «haqqa qurbanam!»,
Dedin «istərəm yanam!»,
İstəyinə heyranam
Daha nə istəyirdin?
Qələmdə – kəsərin var,
Sözündə – dəyərin var,
Yüz cildlik əsərin var,
Daha nə istəyirdin?
Aktyor da olmusan,
Rejissor da olmusan,
Dirijor da olmusan,
Daha nə istəyirdin?
Fərasət də etmisən,
Şücaət də etmisən,
Səyahət də etmisən,
Daha nə istəyirdin?
Şöhrət gülü dərmisən,
Şərəf-şan da görmüsən,
Təyyarə də sürmüsən,
Daha nə istəyirdin?
Qədrin, qiymətin vardı,
Gücün, qüvvətin vardı,
Şahin Fazil
178
«Qızıl Mə’bəd»in vardı,
Daha nə istəyirdin?
Ruh ki, cismə bəzəkdi,
Amma, gör ki, nə çəkdi?!
Xarakiri gərəkdi?
Daha nə istəyirdin?
Daha nə istəyirdin?
Jukio Misimaya «Daha nə istəyirdin?» misrasını
təkrar-təkrar pıçıldamaqdaydım ki, qapı döyüldü. Şaiq idi.
Restorandakı kafeyə düşdük, sonra yola çıxdıq. Azərbaycan
Respublikasının Yaponiyadakı səfirliyinə getməliyik.
Qeyd etməliyəm ki, Tokio kimi nəhəng bir
meqapolis-şəhərin (orada əhalinin sayı 30 miloynu keçib)
olduqca mürəkkəb metro-qatar sistemi var. Mən kimi yapon
dili bilməyən adam nəinki 3-5 günə, heç bir aya da bu
sistemdən baş çıxara bilməz. Hətta Şaiqin özü tez-tez metro
xidmətçilərinə müraciət etmək məcburiyyətində qalır,
soruşur, dəqiqləşdirir və yalnız bundan sonra biz
gedəcəyimiz istiqamətə doğru üz tuturuq. Mən onu gözdən
qoymamalıyam. Allah eləməsin ki, belə çoxmilyonluq insan
selində bələdçidən ayrı düşəsən. Elə Şaiq də dəfələrlə geri
dönüb mənə baxırdı. Buna görə də, hər ehtimala qarşı onun
mobil telefonunun nömrəsini kağıza yazıb cibimə qoydum.
Üç saatdan çox vaxt keçdi. Nəhayət, səfirliyimizin
binası qarşısındayıq. Zəngi basdıq. Qapını orta boylu, qaraşın
çöhrəli cavan bir azərbaycanlı açdı. Bakıdan gəldiyimi
bildikdən sonra bizi içəriyə də’vət etdi. Dedi ki, səfir Azər
Hüseyn (Hüseynov) hazırda vacib bir görüşə getdiyi üçün
Йапонийа сяфярнамяси
179
burada yoxdur. ADU-nun professoru Qüdrət İsmayılzadənin
oğlu Gurseli soruşdum.
O, bir neçə dəqiqədən sonra göründü. Necə də atasına
oxşayır...
Görüşdük, söhbətləşdik. Yaponiyaya səfərimin səbəbi
ilə maraqlandı. Dedim:
- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Tarix
İnstitutunun
əməkdaşıyam.
Bir
neçə
gündür
ki,
Yaponiyadayam. Fevralın 21-də Tohoku Universitetinin
təşkilatçılığı ilə Senday şəhərində keçirilən Elmi Forumda
mə’ruzə ilə çıxış etmişəm və dünən Tokio Milli Humanitar
Elmlər İnstitutunda da professor, müəllim və tələbələr
qarşısında mənim şərəfimə təşkil olunan yığıncaqda
mə’ruzəm dinlənilib.
Gursel mənim Sendaya və Tokioya gəlişimdən xəbər-
siz olduqlarından heyfsiləndi. Kimin təqsiridir? Bakıdakı
Yaponiya
səfirliyininmi?
Azərbaycan
Xarici
İşlər
Nazirliyininmi? Bilmədim.
Ümumiyyətlə, uzun illərdir ki, xarici ölkələrdə keçiri-
lən onlarla Beynəlxalq Elmi Konfransın iştirakçısıyam.
Olduğum bə’zi ölkələrdə çıxış edərkən Azərbaycanın suvenir
kimi hazırlanmış dövlət bayrağını mizin üstünə qoymuşam.
Bakıda güman etdim ki, Yaponiyada da belə edəcəyəm,
lakin belə olmadı. Burada bayraq məsələsinə əhəmiyyət
verilmir. Odur ki, özümlə gətirdiyim hər iki bayrağı
səfirliyimizə bağışladım. Gursel də bunu əvəzsiz qoymayıb
ingilis dilində çap olunmuş (Tokio) «Japan. From Prehistory
to Modern Times» adlı bir kitabı mənə bağışladı. Mən
amma, təəssüf ki, öz kitabımı yazarkən həmin kitabın
materiallarından istifadə edə bilmədim. Çünki, Yaponiyadan
qayıtdıqdan sonra kitabı özünün tə’birincə «ingilis dilini
Şahin Fazil
180
ingilislər kimi bilən» Əfşan adlı bir jurnalistə verdim ki,
bə’zi tarixi hadisələri mənim üçün tərcümə etsin, o isə artıq
bir ildən çoxdur ki, «qeyb» olmuşdur. Elə indi də Əfşan
xanımın harada olduğunu bilmirəm. Deyilənə görə sağ-
salamatdır və rayonların birində yaşayır. Canı sağ olsun, təki
ona istifadə üçün verdiyim «Japan. From Prehistory to
Modern Times» kitabını itirməsin. Mənim o qədər itkim olub
ki... «İtki» şe’rimdən iki bənd:
...Çox şeyi itirdim, amma heç kimə
Demədim, tapmağa etmədim maraq.
Mənə inanın ki, itkilərimə
Qəti heyfim gəlmir, kimsə tapacaq.
Mən ömür itirdim, mən gün itirdim,
Buna heyfim gəlir, tək buna ancaq.
Axı itmiş ömrü kim tapacaq, kim?!!
Kimsə tapmayacaq!.. Bəlkə tapacaq?!!
(«Yenə görüşərik» kitabı,
səh.25)
Yaponiyada bizim səfirliyimiz 2005-ci ildən fəaliyyət
göstərir. Ona qədər işçisi var (Əfqanıstanda isə SSRİ
səfirliyində işləyənlərin sayı yüzlərlə idi). Gurselin özü isə
1996-2004-cü illərdə Tokioda yaşayıb, magistratura təhsili
alıb, doktoranturanı bitirib. Dr.Gursel İsmayılzadə hazırda
səfirlikdə müşavir sifətilə öz diplomatik fəaliyyətini davam
etdirir.
Bizi səfirliyimizin qapısı ağzında qarşılayan Rövşən
Mirzəyev
isə
Bakıdakı
«Qafqaz
Universiteti»nin
mə’zunudur. Təhsilini burada bitirdikdən sonra İstanbulun
Dostları ilə paylaş: |